باید به شکلی فضا را مهیا و آماده کنیم که بخش خصوصی کشورهای دیگر از دولت های خود مطالبه ارتباط دائمی با ایران و حل مسائل هسته ای را داشته باشند.
صدای اقتصاد- دو روز پیش وزرای ایران و کشوهای 1+5 در پایان دور نهایی مذاکرات هسته ای در وین از تمدید این مذاکرات به مدت 7 ماه خبر دادند؛ اما آیا نرسیدن به یک توافق نهایی در این دور مذاکرات یک شکست محسوب می شود؟ با « محسن جلال پور» نایب رئیس اتاق ایران درباره این دور مذاکرات، نتایج آن و اقداماتی که دولت و بخش خصوصی در 7 ماه آینده باید انجام دهد، گفت و گو کرده ایم که در ادامه می آید:
شما مذاکرات وین و تمدید 7 ماهه مذاکرات را برای رسیدن به توافق نهایی چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا نگاه شما به تمدید مذاکرات مثبت است و یا اینکه آن را شکست می دانید؟
اگر مذاکرات را صفر و صدی ببینیم و حد وسط را 50 در نظر بگیریم؛ نیمه 50 تا 100 نیمه مثبت و موفقیت و نیمه صفر تا 50 نیمه شکست ومنفی خواهد بود؛ من تصورم این است که آن چه در مذاکرات اخیر به دست آمد در نیمه مثبت و در بخش بالایی نیمه مثبت قرار دارد در این دور مذاکرات ممکن است ما به 100 نرسیده باشیم و توافق نهایی حاصل نشده باشد ولی ما در شرایطی قرار گرفته ایم که جامعه بین المللی خیلی از درخواست ها و حساسیت های ما را پذیرفته و خیلی از مطالبات و مطالب ما ر ا تایید کرده است. به نظرم الان در شرایطی قرار گفته ایم که همه چیز آماده برای کار نهایی و برداشتن گام نهایی است، البته اگر گام نهایی در همین دور مذاکرات برداشته می شود و ما از بلاتکلیفی بیرون آمده بودیم هم اکنون شرایط و وضعیت بهتری داشتیم ولی اینکه امروز در نیمه بالایی و در بخش بالایی نیمه بالایی مذاکرات قرار گرفته ایم، خود موفقیت است. فکر می کنم ما هم اکنون باید از این فرصت پیش آماده تا نهایی شدن مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی استفاده کنیم و ظرفیت های جدید در کشور و خودمان ایجاد کنیم و وضعیت را ارتقاع دهیم تا زمانی که شرایط نهایی حاصل شود.
نگرانی من همیشه در این مدت این بوده است که بعد از اینکه توافق نهایی حاصل شد و سیل سرمایه گذاران خارجی به سمت کشور جاری شود ما آمادگی لازم را نداشته باشیم؛ نه بانک های ما نه بنگاه های ما و نه بدنه دولت و سازمان ها و مجموعه اقتصادی ما آماده شرایط جدید نباشند. به نظرم امروز یک زمان و فرصتی برای آمادگی به ما داده شده است و باید از این فرصت استفاده کنیم. ما در آستانه رسیدن به نقطه 100 عملکرد و مجموعه مذاکرات هستیم و باید خودمان را آماده کنیم. بانک ها، بنگاه ها، مجموعه های اقتصادی و فضای داخلی اقتصادی کشور باید به فکر فضای ایجاد شده بعد از توافق نهایی باشند تا بتوانند در زمان لازم جواب گوی شرایط جدید باشند. اعتقاد دارم مجموعه اقتصادی کشور در بخش خصوصی، در بانک ها و در بخش های دولتی باتوجه به حضور شرکت های بزرگ خارجی، حضور بانک های بزرگ خارجی و سیل مراودات بعد از رسیدن به توافق نهایی نیاز به تقویت جدی دارد و از همین حالا باید به فکر بود.
شما از آماده نبودن برای شرایط بعد از توافق نهایی گفتید، چه پیشنهاد عملیاتی برای حل این مشکل در این مدت و آماده سازی داخلی دارید؟
به نظرم بنگاه های ما بایستی هم از جهت کمیت و هم کیفیت خودشان را به سمت و سوی بالاتر ببرند؛ دیگر با بنگاه های ریز و خرد و کوچکی که داریم نمی توانیم آن بخشی از ظرفیت اقتصاد کشور را که سال ها به دلیل تحریم ها مورد استفاده قرار نگرفته، پویا کنیم. امروز داریم به سمتی حرکت می کنیم که نمایندگی ها شرکت های بزرگ الکترونیکی که این سال ها پیشرفت های بسیار داشته اند می خواهند به بازار ایران بیایند؛ در زمینه اتومبیل، لوازم خانگی، تجهیزات و مواد اولیه نیز امکان ورود، مونتاژ و ساخت به وجود خواهد آمد ولی در این شرایط شاهد این هستیم که بنگاه های ما به آن اندازه نیستند که با این شرکت ها کارکنند و یا بتوانند رقابت کنند به همین دلیل بنگاه ها برای رقابت در بازار چاره ای جزء ارتقاع کمی و کیفی خود ندارند. باید بنگاه های با تقویت بدنه خود و بزرگ شدن و جذب مشارکت و سرمایه گذاری های جدید، خود را برای وضعیت جدید آماده کنند. از سوی دیگر این بنگاه ها باید شرایط خود را با شرایط بین المللی متعادل کنند. هم اکنون و در گذشته ما قراردادهای بین المللی چندانی نداشتیم و وضعیت حضور در بازارهای خارجی را تجربه نکردیم ولی باید خودمان را آماده کنیم و این موضوعات را در بنگاه های اقتصادی کشور جاری کنیم.
علاوه بر این باید این موضوع را از پیش در نظر بگیریم که با حضور شرکت های خارجی در تولیدات کشور و بنگاه ها چه وضعیتی به وجود خواهد آمد، آیا بنگاه های ما توان رقابت را دارند؟ تا امروز خیلی از کالاهای خارجی امکان حضور در بازارهای داخلی کشور را نداشتند اما با باز شدن فضا و برداشته شدن تحریم ها همه چیز تغییر خواهد کرد، کالاهای خارجی وارد بازار خواهند شد، ال سی ها و گشایش اعتبارات صورت خواهد گرفت و فاینانس ها ایجاد می شود و کشورهایی که تا امروز به ما کالا نمی فروختند با اشتیاق کالاهای خود را به بازارهای ایران روانه خواهند کرد، به نظرم باید از هم اکنون به فکر این باشیم که کیفیت کالاها و تولیدات خود را برای آن روزها افزایش دهیم.
در این فرصت بانک ها چه اقداماتی را باید انجام دهند تا برای توافق نهایی آماده شوند؟
بانک های ما در حال حاضر تحریم هستند و سویفت برایشان قطع است اما سوال این است که آیا آمادگی برای بعد از توافق دارند که حتما ندارند؛ آیا بانک های داخلی می توانند خودشان را با بانک های امروز دنیا همراه کنند. ظرفیتی که بعد از توفق ایجاد می شود و مهم تر از آن رقابت که بانک های خارجی برای حضور در ایران خواهند داشت کار را برای بانک های داخلی سخت خواهد کرد.
دقت داشته باشید که ما تقریبا از یک سال بعد از پیروزی انقلاب در تحریم بوده ایم ولی الان داریم به سمتی حرکت می کنیم که در یک فاصله زمانی همه این تحریم ها نه فقط تحریم های هسته ای چند سال گذشته بلکه همه تحریم ها که از بعد از انقلاب اعمال شده است برداشته شود و توافقات جامع و کامل حاصل شود، پس نیاز است که آمادگی کامل را در همه زمینه ها از نیروی انسانی گرفته تا تجهیز بانک ها و تغییر قوانین داشته باشم و این نیاز جدی است. در همین زمینه پیشنهاد من به دولت محترم این است که با همکاری اتاق ایران و بخش خصوصی کمیته و یا شورایی را تشکیل دهد و در چند ماه آینده به فکر ظرفیت سازی و نظارت بر روند این تغییرات باشد تا بتوانیم بعد از توافق نهایی حداکثر بهره را از شرایط جدید، ببریم، به نظرم اگر ما آماده نباشیم بدون شک موقعیت هاس زیادی را از دست خواهیم داد.
بعضی ها اعتقاد دارند تا زمان رسیدن به توافق نهایی و در 7 ماه تمدید شده مذاکرات، بخش خصوصی کشور باید نقش دیپلمات های اقتصادی را بازی کند و با گسترش روابط تجاری با فعالان اقتصادی کشورهای دیگر تاثیرات مثبتب روی روند مذاکرات بگذارد، نظر شما چیست؟
من خیلی وقت پیش این موضوع را گفته بودم؛ وقتی که توافق اولیه حاصل شد اعلام کردم باید به شکلی فضا را مهیا و آماده کنیم که بخش خصوصی کشورهای دیگر به خصوص بخش خصوصی کشورهای 1+5 از دولت های خود مطالبه ارتباط دائمی با ایران و حل مسائل هسته ای را داشته باشند. به نظرم در این فرصت هم باید ظرفیت های کشور را طوری به نمایش بگذاریم و ترسیم کنیم که نشان دهنده جایگاه کشورمان باشد، رفت و آمدها را باید آن قدر زیاد کنیم که واقعیت های کشور برای آن ها به خصوص فعالان اقتصادی و بخش خصوصی کشورهای 1+5 مشخص و شفاف شود. البته در این مدت هم شاهد این بوده ایم که هر هیاتی از کشورهای خارجی به خصوص کشورهای عضو 1+5 به ایران آمده اند با دیدن ظرفیت ها و پتانسیل های ما تعجب کرده اند و به ما گفته اند که اصلا خبرها و دیدگاه های دیگری نسبت به ایران داشته اند.
