اتاق نیوز- در حالی متولیان صنعت برق از کاهش اتلاف شبکه انتقال و توزیع به کمتر از 13 درصد خبر می‌دهند که بازوی پژوهشی مجلس با انتشار گزارشی تحلیلی اعلام کرد: وضعیت اتلاف برق در شبکه‌های انتقال و توزیع اصلا با جایگاه فنی ایران نسبت به جهان همخوانی نداشته و بسیار نامطلوب است. بر اساس این تحلیل، اتلاف برق در شبکه نزدیک به 10 میلیارد دلار زیان ثابت و متغیر به کشور وارد می‌کند.
کاهش اتلاف برق یکی از اولویت‌های صنعت برق از سوی مسوولان وزارت نیرو اعلام شده است. سال گذشته اتلاف شبکه انتقال و توزیع ایران از 15 به 8/ 12 درصد کاهش یافت و برنامه‌ریزی‌ها حاکی از این است که تا پایان امسال میزان اتلاف برق در شبکه باید به کمتر از 10 درصد برسد. این در حالی است که در برخی از کشورها میزان اتلاف برق کمتر از 5 درصد است. در واقع در کشورهای صنعتی از همان ابتدای شکل‌گیری صنعت برق (یعنی سال 1900 میلادی)، مبحث اتلاف برق نیز مورد توجه قرار گرفت و تاکنون تلاش‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته است. توسعه شبکه‌های فشار متوسط به جای شبکه‌های فشار ضعیف سهم عمده‌ای در کاهش اتلاف انرژی الکتریکی در کشورهای جهان بر عهده داشته است. از سوی دیگر به‌کارگیری فناوری و تکنولوژی روز و استفاده از سیستم اتوماسیون شبکه توزیع از طریق گسترش بستر مخابراتی فیبر نوری از دیگر راهکارهای کاهش اتلاف برق است.
هدف‌گذاری میزان کاهش اتلاف برق
در ایران با توجه به اینکه این صنعت هنوز در زمینه کاهش اتلاف تا حد مطلوب راه طولانی در پیش دارد، ضرورت توجه به این معضل ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. البته گفته می‌شود که کاهش اتلاف تا سطح صفر غیرممکن است و در هر منطقه، اتلاف به عوامل مختلفی بستگی دارد و بنابراین لازم است وزارت نیرو علاوه بر هدف‌گذاری میزان کاهش اتلاف، حالت بهینه اتلاف هر شرکت برق منطقه‌ای را نیز تعیین کند. در مناطق مختلف با توجه به چگالی بار، رفتار بار، ضریب بار، ضریب قدرت دما و رطوبت منطقه و ... میزان اتلاف متقاوت خواهد بود؛ به طوری که در برخی مناطق نمی‌توان میزان اتلاف را بیشتر از 8 درصد تقلیل داد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش اتلاف برق در شبکه انتقال و توزیع ایران با آهنگ کندی طی می‌شود و همچنان میزان اتلاف برق در ایران دو برابر متوسط اتلاف جهانی برق است. حتی در برخی استان‌ها اتلاف برق در شبکه انتقال و توزیع سیر صعودی دارد.
یکی از نگاه‌های جدید به مقوله کاهش اتلاف برق عبارت است از افزایش استفاده از ظرفیت تولید موجود و افزایش کارآیی ظرفیت شبکه انتقال و توزیع، همچنین استفاده حداکثری از انرژی حرارتی سوخت مصرفی نیروگاه‌ها بدون آنکه در امر تولید، سرمایه‌گذاری ارزی یا ریالی هنگفتی صورت گیرد.
وضعیت نامطلوب است
در این میان، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی وضعیت اتلاف برق در شبکه‌های انتقال و توزیع اعلام کرد: بر اساس آمارهای موجود، اظهارنظر برخی مسوولان در خصوص بالا بودن مصرف سرانه کل برق کشور، همچنین متوسط مصرف سرانه بخش خانگی ایران نسبت به سایر کشورهای جهان با ملحوظ داشتن شرایط اقلیمی ایران، همچنین جایگاه ایران از نظر ثبات، امنیت و اقتصاد کشور جای تردید وجود دارد و وضعیت اتلاف برق در شبکه‌های انتقال و توزیع اصلا با جایگاه فنی ایران نسبت به جهان همخوانی نداشته و بسیار نامطلوب است؛ به طوری که نزدیک به 10 میلیارد دلار زیان ثابت و متغیر به کشور وارد می‌کند.
برخی از کارشناسان معتقدند با در نظر گرفتن حدود هزار دلار نیاز به سرمایه‌گذاری برای ایجاد یک کیلووات قدرت در شبکه برق، برای جبران چنین زیانی (زیان اتلاف برق) نیازمند سرمایه‌گذاری سنگینی خواهیم بود. گزارش‌ها نشان می‌دهد استان‌های سیستان و بلوچستان، ایلام، خوزستان، کرمانشاه، تهران و کهکیلویه و بویراحمد بیشترین میزان اتلاف را در میان شرکت‌های توزیع برق طی سال‌های گذشته داشته‌اند.
چالش راندمان پایین نیروگاه‌ها
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس پایین بودن راندمان نیروگاه‌های کشور نیز مزید بر علت شده و ضمن کاهش چشمگیر بهره‌وری بهینه سوخت نیروگاه‌ها، در افزایش شدت انرژی کشور نقش پررنگی دارد.
اصلاح تعرفه برق
در عین حال، در مورد تعرفه برق هم باید توجه داشت که روش تشکیلات برق کشور در استفاده از قیمت متوسط، روشی منسوخ در دیگر کشورها بوده و عملا باعث پوشش ضعیف مشکلات شبکه برق کشور می‌شود؛ ضمن اینکه یارانه داده شده به مشترکان با مصارف مختلف را غیرشفاف کرده است.
بر اساس این گزارش، امروزه در دنیا از روش محاسباتی قیمت تمام شده در سطوح مختلف ولتاژ و برای مشترکان مشابه استفاده می‌کنند که می‌تواند ضعف‌ها و قوت‌های خدمت برق‌رسانی را نشان دهد و کاهش ضعف‌ها و تقویت نقاط قوت را امکان‌پذیر کند.
مسوولان وزارت نیرو اخیرا اعلام کرده‌اند متوسط قيمت فروش برق در ايران تا ابتداي اسفند ماه 93 معادل 492 ريال بود و از ابتداي اسفندماه سال گذشته اين رقم به 560 ريال رسيده است. بر این اساس، بيش از 102 ريال از فروش هر کیلووات‌ساعت برق به سازمان هدفمندي يارانه‌ها پرداخت مي‌شود، بنابراين دریافتی وزارت نیرو بابت فروش هر کیلووات‌ساعت برق کمتر از 460 ريال يعني معادل 4/ 1 سنت است، درحالی که در هيچ جاي جهان برق را کمتر از پنج سنت نمي‌فروشند. در این میان به اعتقاد برخی از کارشناسان اگر ساماندهی در اقتصاد برق صورت نگیرد، قطعا مانعی برای توسعه و سرمایه‌گذاری‌های جدید در صنعت برق خواهد شد.
منبع:دنیای اقتصاد
