اتاق نیوز - کمتر از یک ماه تا پایان ضرب‌الاجل 10 تیر، باقی مانده است اما هنوز از برداشته شدن تحریم‌های همه جانبه آمریکا علیه ایران خبری نیست.
مقامات آمریکایی و برخی از کشورهای گروه 1+5 در حالی از مسدود کردن مسیرهای ادعایی آن ها مبنی بر دست یافتن ایران به سلاح هستهای با اعمال محدودیت بر سایت‌های غنی‌سازی نطنز و فردو، راکتور اراک و انجام بازرسی‌ها صحبت می‌کنند که درباره برداشته شدن تمامی تحریم‌های مرتبط هستهای به عنوان اقدام متقابل سکوت کرده‌اند.
توافق جامع هستهای بر اساس برنامه اقدام مشترک، دو بال خواهد داشت؛ تضمین صلح‌آمیز باقی ماندن برنامه هستهای ایران و رفع همه جانبه تمامی تحریم‌های شورای امنیت، چندجانبه و ملی مرتبط با بحث هستهای و چنان چه یکی از این دو بال تکمیل نشود پروازی هم در کار نخواهد بود. بنابراین آمریکا نمی‌تواند با وجود همه زیاده‌خواهی‌ها در روند مذاکرات و عقب‌نشینی‌ها از تعهدات و روند مذاکرات شانه خالی کند.
بر اساس توافق ژنو و بیانیه لوزان اصل "راه‌حل جامع به مثابه یک مجموعه منسجم خواهد بود که هیچ بخشی از آن مورد توافق قرار نمی‌گیرد، مگر آن که در مورد تمامی بخش‌های آن توافق حاصل شود" برقرار است. از این رو آمریکا اگر قصدش از مذاکرات دوساله در دولت روحانی حل و فصل موضوع هستهای است به نتیجه نمی‌رسد مگر خواست ایران به ویژه در برداشته شدن تحریم‌های همه‌جانبه محقق شود.
روند زیاده‌خواهی‌های آمریکا بعد از لوزان به عقب‌نشینی از تعهدات و تفاهم‌های به دست آمده تبدیل شده است که به گفته مذاکره‌کنندگان ایران، مرحله نگارش پیش‌نویس توافق را با کندی مواجه کرد و از سویی برخی کشورها از جمله روسیه نسبت به این روند اظهار نگرانی کردند. بخش قابل توجهی از مذاکرات بعد از لوزان به بررسی دیدگاه‌های جدید آمریکا معطوف شد و به نظر می‌آید بعد از چانه‌زنی‌های صورت گرفته دو طرف هنوز نتوانسته‌اند به تفاهم لوزان در برخی موضوعات بازگردند.
در همین چارچوب رسانه‌های آمریکایی در همراهی دولت‌شان به فرافکنی درباره سخت بودن برداشتن تحریم‌ها پرداختند. خبرگزاری آسوشیتدپرس هفته گذشته در گزارشی با عنوان "باز کردن لایه‌های پیاز تحریم‌های ایران کار ساده‌ای برای ایالات متحده نیست" سعی کرد عقب‌نشینی دولت آمریکا از تعهداتش برای رفع همه جانبه تحریم‌ها را به این بهانه توجیه کند، اما هر تزی، آنتی‌تزی دارد و هر زهری، پادزهر. بنابراین همان‌طور که تحریم‌ها با پشتیبانی سیاسی قوی و به طور همه‌جانبه اجرایی شد باید برای برداشته شدن آنها نیز به همان میزان زمان و انرژی بگذارد و این وظیفه و تعهدی است که آمریکا پذیرفته و هیچ اقدام اضافی در قبال ایران نیست.
در حال حاضر بخش عمده‌ای از بانک‌های ایرانی (24 بانک) تحت تحریم‌های آمریکا هستند و ایران خواستار برداشته شدن تحریم‌ها از تمامی بانک‌هایش است و رفع "نیم‌بند" تحریم‌ها نه تنها از سوی ایران پذیرفته نیست بلکه در غیر این‌صورت، ایران به شدت در میان افکار عمومی‌اش مورد سوال و اعتراض قرار خواهد گرفت، ضمن اینکه لغو همه تحریم‌های مرتبط از اصول اصلی توافق جامع است.
انتشار این‌گونه اخبار در فضای رسانه‌ای آمریکا حاکی از بهانه‌تراشی برای عقب‌نشینی از تعهدش نسبت به لغو کلیه تحریم‌ها یا به تاخیر انداختن و مرحله‌ای کردن آن است.
موضوعی که قبل و بعد از لوزان هم‌چنان محل بحث است، تاکید آمریکا برای برگشت‌پذیری خودکار تحریم‌ها در صورت نقص توافق است. اقدامی که با مخالفت شدید ایران و برخی دیگر از کشورهای گروه 1+5 به ویژه روسیه مواجه است و با وجود برخی مخالفت‌ها بر اساس اعلام غیررسمی رسانه‌های غربی، آمریکا و دیگر کشورهای عضو گروه 1+5 به مکانیزمی برای برگشت‌پذیری تحریم‌ها دست یافته‌اند. این اقدام آمریکا بدون شک حاکی از یک‌جانبه‌گرایی و خودمحوردی آن نه تنها در مذاکرات بلکه علیه کشورهای اصلی عضو شورای امنیت است.
با توجه به پیچیدگی مذاکرات هستهای به ویژه در شرایطی که قرار است توافق به تایید شورای امنیت ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد برسد و با توجه به تجربه ایران در لغو اقدامات داوطلبانه از جمله پروتکل الحاقی و تعلیق غنی‌سازی که پس از لغو آنها، پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع شد، مشخص نیست در صورتی که توافق به هر دلیلی نقص شود و فعالیت‌های هستهای ایران از جمله غنی‌سازی 20 درصدی آغاز شود، این‌بار نه شورای حکام که شورای امنیت چه تصمیمی درباره ایران خواهد گرفت!
برخی کارشناسان معتقدند آمریکا اگر همین الان از مذاکرات کنار بکشد به آنچه خواسته رسیده است و می‌تواند پاسخی اگرچه جامع نیست برای افکار عمومی‌اش داشته باشد. در همین حال اقدامات هستهای ایران کامل انجام و مورد راستی‌آزمایی آژانس قرار گرفته است و می‌توانند مدعی شوند که برنامه هستهای ایران را در سطح قابل توجهی برای دو سال متوقف کرده‌اند.
این کارشناسان با اشاره به امتناع آمریکا از لغو کامل تحریم‌ها و واژگانی که در این رابطه از ابتدای مذاکرات تاکنون از "لغو" به "کاهش"، "برداشتن یا توقف"و "تعلیق" تغییر یافته است بر این باورند که رویکرد آمریکا نشان می‌دهد آنها نگاهشان به مذاکرات "روندمحور" بوده است نه "نتیجه‌محور" و به همین‌خاطر آمادگی برداشتن تحریم‌های همه‌جانبه در مرحله نهایی را ندارد. این کارشناسان بر این نظرند که تنها یک راه برای اثبات خلاف ادعایشان وجود دارد و آن برداشته شدن تمامی تحریم‌های همه‌جانبه مرتبط با هستهای علیه ایران با اجرای توافق است.
کمتر از یک ماه تا پایان دومین ضرب‌الاجل مذاکرات جامع باقی مانده است و هنوز هیچ اطمینانی از برداشته شدن تحریم‌های همه‌جانبه آمریکا علیه ایران نیست. شاید سکوت آمریکا درباره تحریم‌ها سیاست رسانه‌ای اش برای تحریک نکردن افکار عمومی داخل از سوی تندروها باشد اما افکار عمومی ایران منتظر هستند تا پیام‌هایی را ولو جزیی از آمادگی آمریکا برای رفع تحریم‌ها بشنوند.
