جمشید پژویان *
در سالهای گذشته نیز اعلام میکردند واردات خودرو آزاد شده است و سپس صدها خودروی پورشه که در گمرک قرار داشت، ظرف 24 ساعت وارد میشد. اما پس از حدود چند ساعت دوباره اعلام میشد که از واردات خودروها ممانعت بهعمل خواهد آمد. این نوع تناقضها در واقع نشانه وجود نفوذ در واردات خودرو در کشور است و افرادی در پشت پرده اقدام به چنین اقداماتی میکنند. اما واقعیت این است که دستهایی وجود دارد اما این که چه کسانی هستند ما بیاطلاعیم. در مملکت ما به دلیل ضعف قوانین از یکطرف و رانتهای که وجود دارد؛ تخلفاتی صورت میگیرد. برخی به راحتی میلیاردها میلیارد از سهم مردم را متعلق به خودشان میدانند. زمانی که دولت اعلام میکند واردات خودرو ممنوع است، نباید وارد شود. اما اینکه برخی پس از این سخن رئیس جمهور اقدام به واردات خودرو میکنند، بیقانونی است.
مگر چه حجمی از خودروها با حجم موتور بالای 2500 سی سی در گمرک وجود داشته است و دوم اینکه خودروها را میتوانستند مرجوع کنند. اما طبیعی است اگر بدین شکل در گمرک باقی میماندند، خسارت وارد میشد. مسئله این است که گمرک نباید تا این اندازه دارای ضعف باشد که صدها خودرو با ظرفیت 2500سی سی در گمرک باقی مانده باشد و قابلیت مرجوعی هم نداشته باشند.
این مسئله قابل درک نیست و قانون باید تحت هر شرایطی اعمال شود و چنانچه دولت واردات خودروهای بالای 2500 سی سی را ممنوع کرد باید همان موقع به گمرک اعلام میکردند که با خودروهایی که در گمرک هستند منطبق با قانون قبلی برخورد خواهد شد. اما از این تاریخ به بعد هیچ خودروی دیگری اجازه ورود ندارد. متاسفانه عدهای هستند که میلیاردها از واردات خودرو سود میبرند و این پول زیاد برای این افراد قدرت ایجاد میکند. البته گمرک احتمالا اطلاعات این نوع افراد را دارد و قانونا میتواند در اختیار خبرنگاران قرار دهد.
البته در مجموع ممنوع کردن خودروهای با حجم موتور بالای 2500 سیسی به نفع خودروسازان داخلی است. چون قیمت خودروها افزایش پیدا میکند و میتوانند خودروهای خود را بفروش برسانند. اما اگر ورود خودروهای خارجی ارزان را آزاد کنند و چون از لحاظ کیفیت برتر از خودروهای داخلی هستند؛ این باعث می شود که واردکنندگان خودرو سود زیادی را ببرند و خودروسازان داخلی متضرر شوند. دولت باید رویه مشخص برای بلند مدت را در نظر بگیرد و بر اساس آن عمل کند. زمانی که بنزین ارزان است و خودرو 20 لیتر بیشتر مصرف میکند اما برخی افراد ترجیح میدهند که باز همین خودرو را تعمیر کنند، حتی اگر مصرف بنزین خودرو افزایش یابد. مطمئنا زمانی که با توجه نرخ تورم، متوسط درآمد افزایش یابد و توانایی پرداخت پول بنزینی که کمتر از تورم بالارفته است به راحتی قابل پرداخت است.
سیاستهایی که در زمینه قیمت بنزین و حاملهای انرژی باید اتخاذ شود، به صورت منطقی و صحیح انجام نمیگیرد و در مقابل این انگیزه وجود دارد که مردم به دنبال خودروهای کم مصرف نباشند. تولید کنندگان هم در این راستا کمتوجهاند. در واقع مادامی که مردم نسبت به این نوع مسائل بیاعتنا باشند، تولید کنندگان هم رغبت نخواهد کرد که بابت خودروهای با کیفیت هزینههای بالایی را متقبل شوند.
* اقتصاددان و رئیس اسبق شورای رقابت