شبكه گسترده تعاوني‌ها ازجمله مواردي است كه بخش تعاون قدرت و تاثيرگذاري خود را تا حد زيادي مديون آن است. اين مساله درحالي بيان مي‌شود كه به نظر تا امروز آنچنان كه بايد و شايد از اين ظرفيت بي‌بديل تعاون بهره گرفته نشده است.
مدتي پيش براي تقويت و گسترش تعاملات درون‌شبكه‌يي تعاون، طرح راه‌اندازي سامانه‌يي با عنوان «شهامت» در دستور كار اتاق تعاون و وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي قرار گرفت. طرح شهامت زيرساختي است مبتني بر فناوري اطلاعات و بانكداري الكترونيكي كه براي تسهيل و تسريع اطلاعاتي بين اعضاي تعاوني‌ها در جريان امور عرضه و تقاضا مورد استفاده قرار خواهد گرفت. از سوي ديگر با تغيير الگوي كسب وكار در سال‌هاي اخير فعالان اقتصادي به اين نتيجه رسيده‌اند كه بدون دسترسي به فضاي ارتباطي و تعامل با ساير فعالان حوزه خود قادر به ايجاد كسب وكار موفق با بازدهي بالاي اقتصادي نخواهند بود.
همچنين ارتقاء سطح تكنولوژي در حوزه فناوري ارتباطات و اطلاعات باعث تسريع و تسهيل تعاملات تجاري شده و بي‌ترديد هر فعال اقتصادي ناگزير است در اين فرآيند مشاركت كرده و از اين فرصت بهره بگيرد. در همين راستا معاونت تعاون وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي در چشم‌انداز فعاليت‌هاي خود براي افزايش ارتباطات ميان تعاوني‌ها در حوزه‌هاي مختلف كاري و تحكيم همبستگي‌هاي مديريتي، اجتماعي و اقتصادي در ميان صاحبان سرمايه و هم‌افزايي شبكه‌هاي افقي و عمودي با تدوين 7راهبرد اساسي براي تحول در بخش اقتصاد تعاوني، سومين راهبرد خود را به تحكيم تعاملات شبكه‌يي اختصاص داده است. براي اهميت اين موضوع با حميد كلانتري معاون تعاون وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي در اين رابطه گفت‌وگو كرديم و اقدامات معاونت تعاون در راستاي گسترش تعاملات درون‌شبكه‌يي را جويا شديم.
كاهش قيمت با بهره‌گيري از تعاملات
معاون تعاون در پاسخ به اين پرسش كه ايجاد ارتباط مستقيم بين بخش تعاون و وزارت دارايي از طريق شبكه شهامت يا فضاي مجازي و حذف واسطه‌ها، چه پيامدهايي براي بخش تعاون به دنبال دارد با اشاره به اينكه بخش تعاون كل زنجيره عرضه كالا از توليدكننده، توزيع‌كننده و مصرف‌كننده را داراست، مي‌گويد: «اگر ما اين مسير از توليدكننده اوليه تا مصرف‌كننده نهايي را تعاونيزه كنيم و تعاوني‌ها با هم همكاري داشته باشند، گام به گام هم شاهد كاهش قيمت براي مصرف‌كننده خواهيم بود و هم درآمد براي توليدكننده اوليه افزايش مي‌يابد.» وي با بيان اينكه در اين حالت محصول به شكل بي‌واسطه‌تري به دست مصرف‌كنندگان مي‌رسد، اظهار مي‌كند: «علاوه بر اين در اين حالت بخشي از سود نيز نصيب تعاوني‌هاي توزيع و حمل و نقل مي‌شود.»
كلانتري با اشاره به اينكه يكي از مشكلات حال حاضر كشور تامين ميوه ارزان‌قيمت براي مردم به ويژه در ايام خاص است، مي‌گويد: «در ميدان تره‌بار مركزي تهران حدود 4 هزار نفر فعاليت دارند كه حدود 20درصد آنها در قالب تعاوني بارفروشان ميدان ميوه و تره‌بار مركزي تهران كه داراي 900عضو است به صورت تعاوني فعاليت مي‌كنند.» معاون تعاون وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي با اعلام اينكه در استان‌ها نيز تعاوني‌هاي باغ‌داري، صيفي‌كاري، تعاوني گل‌خانه‌يي و حمل و نقل فعاليت دارند، زمينه را براي گسترش ارتباطاات درون‌بخشي مناسب دانسته و مي‌افزايد: «در سال‌هاي گذشته اين تعامل بين توليدكنندگان و توزيع‌كنندگان در بخش ميوه وجود داشت امام رفته رفته به خاطر برخي مشكلات و كارشكني‌ها اين تعامل تضعيف و محدود شد.»
موازي‌كاري عامل رقابت غيرسازنده
كلانتري با اشاره به فعاليت‌ها و اقدامات وزارت تعاون در راستاي بهبود و گسترش تعاملات شبكه‌يي عنوان مي‌كند: «هدف ما در بازار مجازي از برگزاري نمايشگاه‌ها و سمينارها اين است كه تعاوني‌هاي توليد، خدمات و مصرف كنار هم در يك مسير گام بردارند و در واقع زنجيره تامين اين سه حوزه به يكديگر متصل شود.» وي يكي از موانع در راه ايجاد هماهنگي و نزديكي بيشتر ميان تعاوني‌ها را موازي‌كاري دانسته و مي‌گويد: «ما درحال حاضر به علت محدوديت‌هاي قانوني و آيين‌نامه‌يي كه قابل حل است در كشور و در يك حوزه واحد مانند بخش كشاورزي دو دسته تعاوني داريم كه يكي از آنها تعاوني‌هاي ثبت شده در سازمان تعاون روستايي وابسته به جهاد كشاورزي است. اين دو دسته بعضا به جاي اينكه به هم كمك كنند با هم رقابت منفي مي‌كنند. به عبارت ديگر به جاي اينكه خواستار پيشرفت هم باشند خواهان عدم پيشرفت يكديگرند.»
مهندس كلانتري توجه به منافع ملي و منافع بلندمدت بخش تعاون را در ايجاد يك شبكه تعاملي حايز اهميت دانسته و مي‌گويد: «به عنوان مثال برخي از تعاوني‌هاي شركت‌كننده در نمايشگاه توانمندي‌ها شركت كرده بودند به خاطر همين عدم توجه به منافع بلندمدت بخش تعاون، اين گلايه را داشتند كه چرا امكان فروش گسترده برايشان فراهم نشده است درحالي كه هدف از برگزاري آن نمايشگاه گسترش تعاملات درون‌بخشي و توسعه بازار بود.» وي با بيان اينكه هزينه در تبليغات و بازارسازي در كوتاه‌مدت زمينه‌ساز فروش بيشتر در بلندمدت است، اظهار كرد: «وقتي برگزاري يك نمايشگاه بتواند نظر مسوولان و سياست‌گذاران كشور را به خود جلب كند در نتيجه به امور تعاون بيشتر رسيدگي شده و مشكلات اين بخش سريع‌تر مرتفع مي‌شوند.»
نياز تعاون به تعاون
كلانتري در اين رابطه مي‌افزايد: «ما در تعاوني‌ها بايد نگاه بلندمدت، توجه به كيفيت و استفاده بهينه از امكانات محدود خود تعاوني‌ها را تقويت كنيم. علاوه بر اين نگاه بازاريابي و تبليغات همچنين ترويج فرهنگ همكاري و تعاون ازجمله مواردي است كه بايد مورد توجه قرار بگيرد.» وي در ادامه با اشاره به اينكه بيش از هر جاي ديگري در خود بخش تعاون، به تعاون نياز است، مي‌گويد: «تعاوني‌ها بايد با هم همكاري داشته و با هم هماهنگ باشند؛ يعني در عين رقابت، دلسوز هم باشند كه اين باعث پيشرفت كل بخش تعاون مي‌شود.» وي نحوه فعاليت تعاوني‌هاي تامين نياز را نمونه خوبي از اين رقابت در عين رفاقت دانسته و مي‌گويد: «در يك تعاوني تامين نياز، زيرمجموعه‌ها براي توليد بهتر و بالا بردن كيفيت با هم رقابت دارند اما در عين حال همكاري‌هاي جمعي نيز با هم دارند كه عمل جمعي آنها از يك سو قدرت چانه‌زني بيشتري براي تامين مواد اوليه ارزان‌تر به آنها مي‌دهد و از ديگر سو هنگام عرضه نيز اين اتحاديه است كه محصولات آنها را از طريق نمايشگاه‌هاي داخلي و بين‌المللي به بازار عرضه مي‌كند.»
مبنع : روزنامه نعادل
