عوامل بسیاری بر تغییر جایگاه کشورها در صنعت بینالملل تاثیر دارد. همانطور که تا یک قرن گذشته، امریکا رتبه نخست صنعت بینالملل را بهصورت انحصاری در دست خود داشت، اما با ظهور کشورهایی مانند «چین» و «هند» در عرصه صنعت که از نیروی کار ارزان بهرهمند بودند، حفظ این جایگاه با چالشهای بسیاری مواجه شده است.
امریکا کماکان در تلاش برای بقای خود در راس هرم صنعت جهان است و در این راه با حرکت به سوی صنایع «هایتک» و حذف نیروی انسانی بهدنبال راهکارهای تازه میشود.
براساس گزارشی که وزارت کار امریکا روز جمعه منتشر کرد، فرصتهای شغلی بخش غیرکشاورزی و صنعتی این کشور در ماه اوت امسال نسبت به زمان مشابه سال گذشته ۶ هزار مورد کاهش یافته است.
گزارش عملکرد ضعیف بازار کار امریکا، بازار وال استریت را غافلگیر کرد و موجب شد ارزش شاخصها و دلار کاهش یابد. سرمایهگذاران امریکایی هیچ شانسی برای افزایش نرخ بهره در نشست ماه اکتبر فدرال رزرو قائل نیستند و کارخانههای امریکایی اثرات ناشی از کاهش رشد اقتصاد جهانی را احساس میکنند. بر اساس تحقیق وزارت کار امریکا از کارمندان، در ماه اوت ۱۸هزار کارگر و در ماه سپتامبر ۹هزار کارگر در بخشهای صنعتی و غیرصنعتی اخراج شدهاند.
با وقوع انقلاب صنعتی اروپا، امریکا به سرعت تحت تاثیر این انقلاب قرار گرفت. در گذشته تمامی مراکز تولیدی در امریکا با نیروی حیواناتی همچون اسب کار میکردند، این امر مشکلات زیادی را در بخش تولید ایجاد کرد. ضمن اینکه روند تولید را هم بسیار کند نگه داشته بود. بعد از وقوع جنگ امریکا و انگلیس در سال ۱۸۱۲م که به «جنگ تمدنها» شهرت یافت، نیاز امریکا به پیشرفت در زمینه صنعت بیشتر به چشم میخورد، در نتیجه نخستین جرقههای انقلاب صنعتی در امریکا زده شد و سرمایهگذاری دولت برای توسعه فعالیتهای مطالعاتی و توسعه صنعتی افزایش یافت.
بسیاری از اقتصاددانان و تاریخدانان معتقدند از این سال بود که امریکا سرعت بالای رشد اقتصادی را آغاز کرد و راهی را در پیش گرفت که سبب شد بعد از گذشت ۲ قرن به بزرگترین اقتصاد دنیا تبدیل شود. به عقیده تحلیلگران، صنعتی شدن در امریکا شامل ۳ مرحله بسیار مهم توسعه صنعت حملونقل هوایی، دریایی و زمینی، توسعه انرژی الکتریکی و توسعه مراحل مختلف صنعتی از قبیل توسعه مراحل پالایشگاهی و تولید کالاهای مختلف صنعتی و مصرفی بود.
با ورود به قرن ۲۱ میلادی و افزایش رفاه در امریکا، دستمزد بالای نیروی انسانی بر قیمت کالاهای تمام شده این کشور تاثیر خود را نشان داد و صنایع این کشور برای رقابت با کشورهای «چین» و «هند» که از نیروی کار ارزان بهرهمند هستند، نیازمند ایجاد تغییر و تحول در خطوط تولیدی خود است.
تعدیل کارگر به بهای حفظ انحصار
برخی از کارشناسان معتقدند که امریکا بهدنبال حفظ موقعیت خود در بازارهای بینالمللی و ورود به صنایع «هایتک» دست به حذف نیروی انسانی زده و این تعدیل نیروی انسانی نه تنها در امریکا بلکه در تمام شرکتهای زیرمجموعه این کشور در سراسر امریکا انجام میشود.
بهروز نعمتی، نماینده مجلس و معادن شورای اسلامی و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره شرایط حاکم بر صنعت امریکا به صمت میگوید: امریکا در بحث صنایع مطرح دنیا و ۱۰۰ شرکت برتر دنیا همواره نقش پررنگی داشته است. تجارت جهانی بهدنبال دریافت سود و سهام بیشتر است و بنا بر روال معمول امریکا نیز از این امر مستثنا نیست. با توجه به نگاه حاکم بر تجارت این کشور، وقتی پای سوددهی و پیشرفت مجموعههای صنعتی به میان میآید، سیستم صنعتی این کشور بدون در نظر گرفتن تلاشهای افراد برای راهاندازی و مطرح شدن این مجموعهها، ناجوانمردانه اقدام به حذف آنان میکند. واقعیت این است که تجارت جهانی بدون در نظر گرفتن اما و اگرها و شرایط افراد به مسیر خود ادامه میدهد و روند تعدیل نیروی انسانی نهتنها در خاک امریکا بلکه در تمام زیرمجموعههای وابسته به صنعت این کشور در سراسر دنیا ممکن است انجام شود.
وی با اشاره به آثار تعدیل نیروی انسانی در بخش صنعتی امریکا اظهار میکند: در این کشور بحث خدمات و تامین اجتماعی با جدیت هرچه تمامتر دنبال میشود و با وجود اعلام کاهش ۶ هزار فرصت شغلی در بخشهای غیرکشاورزی و صنعتی این کشور، کماکان تامین هزینه این کاهش فرصت شغلی که بخشی از آن شامل تعدیل نیروی انسانی هم میشود بر دوش صنایع امریکاست. بیشک این موضوع در درازمدت آثار خود را در اقتصاد امریکا نشان میدهد. نکته اساسی اینجاست که صنعت امریکا بقای خود را در گرو حفظ و ماندگاری شرکتهای بزرگ میداند و تعدیل نیروی انسانی برای آنان اهمیت چندانی ندارد. امروز امریکا در زمینه «آیتی» بهصورت تخصصی وارد عرصه رقابت شده و با تمرکز در سیستمهای نرمافزاری پیشرفتهای قابل توجهی داشته است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی میافزاید: این کشور نشان داده که با دنبال کردن صنایع «هایتک» به دنبال سود و بقای بیشتر در بازارهای بینالمللی است. در همین راستا امریکا و کشورهای اتحادیه اروپا صنایع آلاینده از جمله صنعت سیمان، چینی، کاشی و سرامیک را به کشورهای شرقی و بهویژه «چین» و «هند» انتقال داده و خود به دنبال صنعت «هایتک» رفتهاند. از سوی دیگر باید توجه داشت که آینده صنعت امریکا در اتاقهای فکر این کشور شکل میگیرد که با درس گرفتن از تجربیات گذشته و تکیه بر برنامهریزی بلندمدت به آینده صنعتی خود جهت میدهند. در بحث انحصار بازار کالاهای صنعتی، سهم قدرتهای جهانی را نمیتوان نادیده گرفت و به نظر میرسد تا چند سال آینده بازارهای بینالمللی در انحصار صنعت امریکا باقی نخواهند ماند، اما با تمام بحرانهای پیشروی اقتصاد امریکا، باز هم راهی برای نجات صنعت خود از ورشکستگی مییابد.
هایتک، بخشی از پروژه نوآوری
امریکا در صنایعی همچون هواپیماسازی، کشتیسازی، صنایع خودرو سبک و کوچک در رتبه نخست بینالمللی ایستاده اما برای حفظ این جایگاه پروژههای نوآورانهای را به اجرا درمیآورد. یکی از این برنامهها که به تازگی به اجرا درآمده، حذف بخش زیادی از نیروی انسانی از سیستم صنعتی این کشور بود.
اسدالله عسگراولادی، عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با صمت اظهار میکند: امریکا در بحث صنعت و اقتصاد با قدرت وارد میدان رقابت شده و به دلیل اقتصاد آزاد حاکم بر این کشور، تجارت و صنعت آن هم در بازارهای داخلی و هم در بازارهای بینالمللی رونق یافته است. صادرات محصولات صنعتی و غیرصنعتی این کشور هماکنون بیش از ۱۲۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است. امروز امریکا در بحث صنعت و ارتباط بینالملل در رتبه نخست ایستاده و در صنایعی همچون صنعت هواپیما، کشتیسازی، ماشینهای سبک و سنگین ازجمله تراکتورسازی و صنعت خودروسازی حرف زیادی برای گفتن دارد. هرچند در سالهای اخیر چین، ژاپن و آلمان در برخی صنایع به رقابت با امریکا میپردازند، اما همچنان امریکا در رتبه نخست تولید این صنایع ایستاده است.
وی با اشاره به عوامل موفقیت صنعت امریکا میافزاید: سالهاست که چین سعی دارد خود را با صنعت این کشور همگام و جایگاه نخست را در عرصه بینالمللی تصاحب کند، اما با توجه به تفاوت جمعیت فاحش خود با امریکا هنوز نتوانسته به جایگاه صنعتی این کشور برسد. علاوه بر این موضوع، در بحث بانکداری نیز سیستم بانکی آزاد امریکا باعث شده تا به عنوان سیستم بانکی قابل اعتماد در دنیا جایگاه خود را مستحکم کند. در حال حاضر بیشتر کشورهای دنیا سپردههای خود را در بانکهای امریکایی ذخیره میکنند. با وجود اینکه این روزها عواملی از جمله تزلزل دلار نسبت به یورو و مسائل اجتماعی حاکم بر امریکا مانند ناامنیهای حاکم بر آن و حمل اسلحه در مدارس تا حدودی بر صنعت آنها تاثیرگذار بوده اما این تاثیر گذراست و منجر به ضربه همیشگی نمیشود.
عضو اتاق بازرگانی ایران درباره تعدیل نیروی انسانی که به تازگی در بخش صنعتی امریکا رخ داده، گفت: تعدیل نیروی انسانی به صنعت این کشور ضربه نمیزند، چراکه امریکاییها همیشه دنبال نوآوری هستند و تعدیل نیروی انسانی نیز بخشی از پروژه نوآوری آنها در راستای پیشرفت صنعت است. در امریکا تنها سیستمهای دولتی، سیستم پست و گمرک است؛ به دلیل وجود اقتصاد آزاد در این کشور، تمامی شرکتها خصوصی هستند و نقش دولت تنها در دفاع از تصمیمات هیاتمدیره شرکتها خلاصه میشود.
رقابت با کشورهای جهان
با وجود کشورهای صنعتی آسیایی که از نیروی کار ارزان و زیاد استفاده میکنند، استفاده از نیروی انسانی با دستمزد بالا در صنعت امریکا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست و در عمل توان رقابت با کشورهایی مانند «چین» و «هند» را از آنان میگیرد.
مسعود دانشمند، کارشناس اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با صمت میگوید: در حال حاضر بحران اقتصادی بر جهان حاکم است و دیگر خبری از نرخ رشد ۸ و ۱۰درصدی نیست. بعد از بحران سال ۲۰۰۸م کشورهای بسیاری از جمله امریکا به سمت تغییر خطوط تولید حرکت کردند و برای کاهش هزینههای تولید به جای استفاده از نیروی انسانی، از تولید روباتیک استفاده کردند. امریکا با حذف نیروی انسانی به دنبال رقابت با کشورهاست و در این میان نیروی انسانی برای بقا ناچار است به دنبال کارآفرینی برود. از سوی دیگر صنعتگران امریکایی برای بقا در بازارهای داخلی و بینالمللی باید سراغ صنعت «هایتک» برود، چراکه با وجود کشورهایی مانند چین، هند و ویتنام که نیروی کار ارزان در دسترس دارند، تولید به شیوه سنتی دیگر مقرون به صرفه نیست.
وی درباره تاثیر تعدیل نیروی انسانی در آینده صنعت امریکا بر این اعتقاد است که با تعدیل نیروی انسانی و حرکت به سمت صنایع «هایتک»، هزینه مالیات شرکتهای امریکایی افزایش مییابد و دولت نیز در راستای تصمیمات شرکتها درباره این تعدیل نیروی انسانی مجبور به ارائه خدمات تامین اجتماعی به افراد بیکار شده است. از این منظر هنوز تامین هزینههای انسانی بر دوش صنایع امریکا سنگینی میکند. این کارشناس اقتصادی با اشاره به جایگاه صنعت امریکا در بازارهای بینالمللی خاطرنشان میکند: در شرایط کنونی بازار بینالمللی به نظر نمیرسد امریکا قادر به ادامه این وضع باشد چراکه کشورهایی مانند اتحادیه اروپا، روسیه و حتی چین نیز به سراغ صنعت «هایتک» رفتهاند. در شروع قرن بیستم میلادی، امریکا به لحاظ مباحث فناوریکی فاصله زیادی با سایر کشورهای جهان داشت اما با گذر زمان این فاصله برداشته شد و امروز شاهد هستیم که ژاپن و کشورهای اتحادیه اروپا بهویژه آلمان به فناوری امریکایی نزدیک شدهاند. در آینده نیز به نظر میرسد جایگاه نخست صنعت بینالمللی از حالت هرمی به شکل بیضی تغییر کند و مقام نخست به صورت همزمان در اختیار چند کشور قرار گیرد. با این همه همچنان امریکا در صنایع غذایی، هواپیمایی، کشتیسازی و انرژی پرقدرت عمل کرده است. هرچند امریکا برای حفظ بقای خود در عرصه صنعت بینالمللی و کاهش هزینهها دست به تعدیل نیروی انسانی زده، اما بنا بر پیشبینی کارشناسان، با کم شدن فاصله دانش فناوری کشورهای دنیا، حفظ جایگاه انحصاری امریکا در صنعت بینالمللی در چند سال آینده امری غیرممکن است.
منبع : روزنامه صمت
کد خبر:
149667
تاریخ انتشار: 13 مهر 1394 - 14:31
عوامل بسیاری بر تغییر جایگاه کشورها در صنعت بینالملل تاثیر دارد. همانطور که تا یک قرن گذشته، امریکا رتبه نخست صنعت بینالملل را بهصورت انحصاری در دست خود داشت، ...
کلید واژه ها :