اين روزها در تمام نشست‌هاي اقتصادي بحث بر سر خروج از ركود و راهكارهاي پيشنهادي است.
حال در اين راستا يكي از موضوعاتي كه تمام فعالان اقتصادي با آن هم عقيده هستند، پيدا كردن بازاري براي فروش محصولات داخلي و درنهايت رسيدن به افزايش توليدات و اشتغالزايي است. در پي اين سازوكار و براي رسيدن به پويايي نخستين مساله‌يي كه به ذهن خطور مي‌كند افزايش قدرت خريد مردم و در نتيجه خروج از ركود است.
اما موضوع به همين‌جا ختم نمي‌شود. در پي لغو تحريم‌ها و برداشته شدن احتمالي موانع مختلف از پيش روي اقتصاد ايران حال بايد راه‌حل‌هايي براي ورود هر چه بيشتر به بازارهاي جهاني جست تا هرچه زودتر از ركود خارج شده و چرخ‌هاي اقتصادي به تحرك در آيند. يكي از مواردي كه در موضوع صادرات جهاني به‌خصوص به كشورهاي اروپايي موردتوجه قرار مي‌گيرد، صادرات مواد غذايي است كه طبق آمارهاي منتشر شده در اين زمينه، صادرات مواد غذايي روزهاي خوبي را سپري نمي‌كند. فعالان اقتصادي علل متعددي را براي اين معضل بر شمرده‌اند. بديهي است طي سال‌هايي كه ايران با مشكل تحريم‌ها دست به گريبان بوده، از بازارهاي جهاني غايب مانده است. كاوه زرگران رييس كميسيون كشاورزي اتاق تهران بر اين باور است كه و از فعالان عرصه صنايع غذايي، با تكيه بر آمار صادرات محصولات غذايي ايران به كشورهايي چون افعانستان و عراق، معتقد است ما در حجم كمي صادرات داريم اما اين صادرات به‌دليل شرايط وخيم كشورهاي همسايه درگير جنگ است كه ناچار به واردات محصولات غذايي از ايرانند. زرگران مي‌گويد: ما سهمي از واردات كشورهاي توسعه‌يافته را در صنايع غذايي نداريم و مشتريان ما در اروپا و امريكا، ايرانيان مهاجرند نه مردم كشورهاي مقصد. زرگران بيش از هر نهادي، تصميمات ناگهاني و بي‌برنامگي دولت‌ها را در فرآيند صادرات موادغذايي، به‌عنوان معضل شناسايي مي‌كند. او معتقد است مشكل بزرگ‌تري در چرخه توليد وجود دارد و چيزي كه مي‌بينيم اين است كه هركسي تلاش مي‌كند مشكل را از محدوده اختياراتش به زمين ديگري بيندازد. همچنين محمدرضا مرتضوي دبيركل خانه صنعت، معدن و تجارت معتقد است كه تا رسيدن به نيازها و سليقه كشورهاي مختلف در زمينه مزه و طعم مواد غذايي راهي طولاني در پيش است. او عنوان مي‌كند كه اكنون با ايجاد شرايط جديد در زمينه اقتصادي و حضور روزافزون شركت‌هاي خارجي در بازار ايران با مديريت درست، اين بهترين زمان و فرصت براي رسيدن به دانش لازم، استانداردهاي جهاني و دستيابي به بازارهاي خارجي است. چند سال دوري از بازار باتوجه به پتانسيل و ظرفيت‌هاي خوبي كه ايران در زمينه توليد مواد غذايي دارد دلايل متفاوتي موجب شده تا به نرخ رشد مطلوب صادرات در اين زمينه نرسد. محمدرضا مرتضوي دبيركل خانه صنعت، معدن و تجارت نظر خود را چنين بيان كرد: علت عمده‌يي كه مانع شده تا ايران نتواند در زمينه صادرات مواد غذايي به آمار دلخواه برسد، دوري از بازارهاي اروپايي و غيبت طولاني‌مدت است كه دليل عمده اين غيبت وجود تحريم‌ها و قوانين سختگيرانه در اين زمينه است. مرتضوي همچنين افزود: ايران طي چند سال گذشته به‌دليل قوانين تحريم‌ها نمي‌توانست آن‌طور كه بايد و شايد با كشورهاي اروپايي مراودات تجاري داشته باشد. اين موضوع درنهايت منجر به بي‌خبري از سليقه اروپاييان و ديگر كشورها در زمينه مزه و تنوع محصولات شد. او در ادامه افزود: اين درحالي است كه كشورهايي كه توانسته‌اند در اين مدت بازارهاي جهاني را براي خود حفظ كنند به‌طور حتم با ديدن عكس‌العمل مشتريان توانسته‌اند به مزه، طعم و تنوع غذايي كه بتواند پاسخگوي سلايق آنان باشد دست پيدا كنند. حال رسيدن به چنين جايگاهي و دانستن آنچه در سال‌هاي غيبت ايران در بازارهاي جهاني رخ داده كاري دشوار و سخت به‌نظر مي‌رسد. جذب شركاي تجاري خارجي با پشت‌سر گذاشتن تحريم‌ها، بيش از پيش ايران توانسته نظر كشورهاي مختلف را براي سرمايه‌گذاري به خود جلب كند. دبيركل خانه صنعت، معدن و تجارت يكي از راه‌حل‌هاي افزايش صادرات ايران در زمينه مواد غذايي را پيوستن به شركت‌هاي خارجي دانست و در اين راستا اظهار داشت: در دوران تحريم مديران كارخانه‌ها توانسته‌اند به‌خوبي كارخانه‌ها و سخت‌افزارهاي موجود را حفظ كنند. باتوجه به نيروي انساني كارآمد و توانايي‌هاي موجود بهترين راهكار جذب شركاي خارجي براي شناسايي فرمول‌ها و سلايق و مزه‌ها در زمينه صادرات مواد غذايي است البته براي به‌دست آوردن سهمي از بازار اروپا. مرتضوي در ادامه اظهار كرد: شناسايي چگونگي و نياز بازارهاي جهاني به‌خصوص كشورهاي مجاور ايران مي‌تواند با برنامه‌ريزي صحيح منجر به افزايش صادرات مواد غذايي شود. او در ادامه گفت: روسيه در حال حاضر نياز 4ميليارد دلاري به پنير دارد و اين در شرايطي است كه اين كشور در دوران تحريم به‌سر مي‌برد. باوجود سخت‌افزار و نيروي انساني كافي و توانايي بالاي ايران در زمينه توليد لبنيات، تنها با جذب سرمايه‌گذاران خارجي مي‌توانيم ظرف 4 الي 5ماه آينده بازار لبني روسيه را فتح كنيم. اقتصاد فداي سياست هر زمان بحث از برقراري مراودات اقتصادي با ساير كشورها مي‌شود اين نگراني وجود دارد كه تصميم‌گيري‌هاي سياسي تا چه حدي مي‌تواند تاثيرات منفي بر اين مراودات داشته باشد. مرتضوي با بيان اينكه پس از دوران تحريم‌ها كالبد صادرات سالم و تنها نياز است تا روح جديدي به آن دميده شود، افزود: يكي از موانعي كه حتي پس از برداشتن تحريم‌ها وجود دارد، دغدغه برخي از دل نگراني‌هاست كه با برداشته شدن تحريم‌ها و بازگشايي مرزها، بازارهاي رانتي و انحصاري از بين برود. دبيركل خانه صنعت، معدن و تجارت تصريح كرد: مثل هميشه اينكه اقتصاد را فداي سياست كنيم و بگذاريم بازي به وقت اضافه كشيده شود، نمي‌توان انتظار داشت كه آمار صادرات افزايش يابد. ايران حتي در زمينه بسته‌بندي و ظاهر كالاهاي مواد غذايي صادراتي مشكلي ندارد و تجربه‌هاي فراوان ما در اين زمينه مي‌تواند كمك شايان‌توجهي به اين امر داشته باشد، اما به اين شرط كه عقب‌افتادگي‌هاي فكري در بخش سياست از بين برود. اروپا مهد غذاي جهان بحث صادرات مواد غذايي ازجمله مواردي است كه زواياي مختلف و زيادي را در بر مي‌گيرد. ازجمله شناسايي بازار و چگونگي عملكرد ساير توليدكنندگان خارجي. در اين راستا سيدحامد واحدي عضو هيات‌رييسه و خزانه‌دار اتاق تهران اينچنين اظهارنظر كرد: براي ورود به بازارهاي اروپايي راه دشواري پيش روي ايران است زيرا اروپا مهد غذاي جهان است و بالاترين صادرات كشاورزي را به كشورهاي مختلف دارد. صادرات كالا با مزيت نسبي اكنون براي موفقيت در اين زمينه نگاهي به داشته‌ها و ظرفيت‌هاي ممكن مي‌تواند موجبات رسيدن به نتايج دلخواه را فراهم كند. واحدي در ادامه عنوان كرد: براي دستيابي به بازارهاي جهاني ابتدا بهتر است با كالاهايي كه در آنها مزيت نسبي داريم شروع كنيم و به تقويت آنها بپردازيم. اين درحالي است كه ايران زماني حرف اول در صادرات پسته داشت، اما امريكا توانست جايگاه نخست را به‌دست آورد هرچند در سال‌جاري ايران باز مقام اول را از آن خود كرد. او ادامه داد: توجه به اين نكته حائزاهميت است كه ابتدا بايد با برنامه‌ريزي و ارتقاي سطح استاندارد چه در بحث كيفي و چه در بحث بسته‌بندي توانايي‌هاي موجود را حفظ كرد و در گام بعدي به فكر صادرات ديگر كالاها افتاد. راهكارهاي افزايش صادرات موادغذايي به‌طور حتم با برنامه‌ريزي صحيح و مديريت توانايي‌هاي موجود در اين زمينه، مي‌توان به بازارهاي جهاني دست يافت. واحدي راهكارهاي ممكن براي افزايش صادرات مواد غذايي را اين‌گونه برشمرد: گام اول در رسيدن به اين هدف آموزش به افرادي است كه در اين زمينه مشغول به فعاليت هستند ازجمله توليدكنندگان، گارگران و تجار. البته اين آموزش‌ها بايد هم سطح دانش روز دنيا باشد و نه تنها آموزش‌هاي سنتي را دربر گيرد. آنچه در اين موضوع نقش مهمي ايفا مي‌كند، استاندارد‌سازي و رسيدن به معيارهاي جهاني است. در آخر همكاري با ساير كشورها براي نفوذ در بازارها امري بسيار موثر است. البته آنچه در بحث اشتراك با ساير كشورها از اهميت ويژه‌يي برخوردار است و اين روزها در ديدار با هيات تجار خارجي موردتوجه قرار مي‌گيرد، اين است كه ايران به‌دنبال بازار‌سازي براي محصولات تمام شده خارجي‌ها نيست، بلكه باتوجه به تجربه بالا و كمبود دلار، ايران تنها خواستار سرمايه‌گذاري است كه منجر به توليد شود كه يا با برند ايراني يا با برند خارجي در بازارهاي جهاني جايي براي خود پيدا كند. شرايط جديد اقتصادي و سياسي اين روزها، بهترين امكان براي رسيدن به جايگاه اقتصادي در بازارهاي جهاني است. استفاده از تجربه و نيروي انساني و مديريت صحيح منابع گام‌هاي نخست در افزايش صادرات مواد غذايي خواهد بود.منبع: تعادل
