ایران باید برای توسعه صنعتی نیم‌نگاهی به الگوهای جهانی داشته باشد و ملاک انتخاب الگوهای خود را نیز براساس شبهات امکانات و شرایط خود با آن کشور قرار دهد.
برای بررسی توسعه صنعتی ابتدا باید الگوهای کشورهای مختلف را بررسی کرد به‌طور مثال فرمول توسعه مالزی بر مبنای گسترش دانشگاه و تربیت نیروی انسانی بود و از طریق تقویت پشتوانه‌های صنعت توسعه پیدا کرد. بنابراین عمده الگوی پیشرفت مالزی بر پایه تولید و دانشگاه است. بر همین اساس بود که ماهایتر محمد دانشگاه را در مالزی به نحوی توسعه بخشید که از کشورهای دیگر برای تربیت نیروی انسانی به این کشور سفر می‌کردند اما انتخاب الگوی مالزی برای ایران کمی دشوار است چراکه در زمان ماهایتر محمد زیرساخت‌های کشور تقویت شد که دانشجویان تمایل داشتند در مالزی تحصیل کنند اما با وجود توسعه دانشگاه‌های ایران هنوز تمایل چندانی برای تحصیل در ایران وجودندارد. کشوری که بیش از کشورهای دیگر امکانات و شرایط آن به ایران شباهت دارد ترکیه است بنابراین الگوی مناسب برای توسعه صنعتی ایران کشور ترکیه است. ترکیه اساس توسعه صنعتی خود را بر ۳ محور تامین مالی، مشارکت شرکت‌های خارجی و ایجاد بازار قرار داد و در نخستین گام از طریق منابع بین‌المللی وام‌های ارزان‌قیمت دریافت کرد و آنها را در اختیار صنایع کوچک و متوسط قرار داد. از سوی دیگر دولت ترکیه از طریق فرمول تنش‌زدایی با کشورهای همسایه توانست بازارهای کشورهای اسلامی را به دست بگیرد به نحوی که در ابتدای دوران اوزال، رییس‌جمهور ترکیه مجموع صادرات ترکیه نزدیک به ۱۴میلیارد دلار بود اما اکنون به ۲۰۰میلیارد دلار رسیده و این مسیر را در ۱۵ سال طی کرده است. با شیوه‌ای که ترکیه در پیش گرفته به‌طور قطع مسیر توسعه ادامه پیدا خواهد کرد مگر آنکه تصمیمات سیاسی اشتباهی اتخاذ شود تا صنعت این کشور تحت تاثیر رانت قرار بگیرد. ترکیه در این سال‌ها با اتخاذ سیاست‌های یکپارچه صنعتی سعی داشت تا تمامی صنایع را به‌طور یکنواخت توسعه ببخشد. به همین دلیل اکنون در صنایعی همچون ساختمانی، نساجی، لوازم خانگی، فولاد و... پیشرفت‌های چشمگیری دارد. ایران نیز برای توسعه صنعتی باید توجه ویژه‌ای به صنایع کوچک و متوسط داشته باشد چراکه نقش مهم و کارآمدی در توسعه اشتغال و همچنین رونق تولید دارد به همین دلیل دولت برای توسعه صنعتی و عبور از رکود اقتصادی چاره‌ای جز این مسیر نخواهد داشت. صنایع کوچک صنایعی هستند که تا ۵۰ نفر نیرو دارند و صنایعی که تا ۵۰۰ نفر نیرو دارند به‌عنوان بنگاه‌های متوسط و بالاتر از این رقم نیز صنایع بزرگ محسوب می‌شوند. محصولات صنایع بزرگ همچون فولاد را صنایع کوچک و متوسط مصرف می‌کنند. بنابراین اگر این صنایع کوچک و متوسط حمایت مالی و تامین نقدینگی شوند، می‌توانند به توسعه تولید صنایع بزرگ هم کمک کنند. در حال حاضر ۴۸درصد تولید ناخالص داخلی و همچنین ۶۰درصد اشتغال صنعتی سهم صنایع کوچک و متوسط است و اگر این حوزه مورد حمایت قرار گیرد در توسعه اشتغال هم موثر خواهد بود. بنابراین دولت برای توسعه صنعتی ابتدا باید منابع ارزان‌قیمت در اختیار صنایع قرار دهد چراکه تا وقتی سرمایه و بازار وجود نداشته باشد توسعه امکانپذیر نخواهد بود بنابراین برای حرکت به سمت توسعه صنعتی لزوم اتخاذ سیاست سه‌گانه تامین مالی، مشارکت خارجی و ایجاد بازار به شدت احساس می‌شود.
دبیر کل خانه اقتصاد ایران
منبع: گسترش صمت
