اتاق خبر - همچنین پس از این تصمیم، هیات دولت در جلسه فوق‌العاده‌ای طی مصوبه‌ای ورود کالاهای تولید عربستان و یا از مبدا این کشور را از تمامی مبادی ورود کالا به کشور ازجمله مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ممنوع اعلام کرد. در این زمینه ولی‌اله افخمی‌راد، رییس سازمان توسعه تجارت از اجرای مصوبه توقف واردات کالا از عربستان سعودی خبر داد و گفت: به محض ابلاغ مصوبه دولت، ثبت سفارش کالا از مبدا این کشور قفل می‌شود. براساس آمار منتشر شده گمرک ایران، در ۸ ماه نخست امسال تجارت ۱۷۲میلیون دلاری میان ایران و عربستان سعودی گزارش شده است درحالی‌که از این رقم، ۴۰/۲میلیون دلار به واردات و ۱۳۲/۲میلیون دلار به صادرات ایران به این کشور اختصاص دارد. در همین مدت میزان واردات ایران از کشور جیبوتی تنها ۲۲هزار و ۶۶ دلار در مقابل صادرات ۱۳ میلیون و ۵۰هزار و ۳۵۶ دلار بوده است و در حالی واردات ایران از سودان به رقمی افزون بر ۳۷میلیون و ۶۵۶هزار دلار رسیده که صادرات ایران به سودان ۱۸۱هزار و ۶۳۲ دلار گزارش شده است.
در همین حال، واردات ایران از بحرین در ۸ ماهه امسال در حالی به بیش از ۶۶/۴میلیون دلار رسیده که رقم صادرات ایران به این کشور در این مدت ۶/۳میلیون دلار اعلام شده است. همچنین تراز تجاری ایران و امارات نشان می‌دهد که در این مدت رقم واردات ایران از این کشور ۶/۷میلیارد دلار و صادرات ایران به امارات ۳/۴میلیارد دلار بوده است. آمارهای گزارش شده حاکی از آن است که حجم روابط تجاری ایران با کشورهای نامبرده به جز امارات، سهم کمرنگی از تجارت فرامرزی را به خود اختصاص داده است.
تجارت کم‌جان با کشورهای قطع ارتباط کرده
قطع ارتباط تجاری با کشور عربستان و متحدانش چه تاثیری بر تجارت خارجی ایران خواهد داشت و آیا مباحث مطرح شده درباره کارشکنی‌ها در مسیر باب‌المندب که محل اتصال دریای سرخ به اقیانوس هند است؛ صحت دارد؟
محمدرضا مودودی، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه اعلام قطع و در برخی موارد محدودیت روابط تجاری با عربستان و کشورهای دیگر که از آن تبعیت کردند، تاثیر خود را در آمار و ارقام تجاری ایران با این کشورها خواهد گذاشت، می‌گوید: شکی نیست زمانی که اتفاقی در حوزه سیاسی روی می‌دهد، تاثیر متقابلی نیز بر اقتصاد خواهد داشت، اما ایران با کشورهای نامبرده در حجم وسیعی رابطه اقتصادی نداشته است و میزان تجارت فرامرزی کشور تغییر محسوسی نخواهد کرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه پس از مشکلات پیش آمده در روابط میان عراق با ترکیه که البته در حال بهبود آن هستند، فضای ۳۰درصدی بازار عراق برای حضور رقبا و همچنین ایران باز شده است، افزود: مسیر شمال به جنوبی که ترکیه باید برای انتقال کالاها به عراق طی کند مسیر سهل و آسانی نیست در صورتی که ایران مرز مشترک با این کشور دارد و به راحتی می‌تواند بازار آن را پوشش داده و سبد صادراتی ایران به میزان بالایی توسعه یابد. مودودی با بیان این مطلب به این نکته پرداخته است که فضای تازه‌ای که می‌تواند در بازار عراق هدف قرار گیرد ارزش صادراتی بسیار بالاتری نسبت به حجم تجارت ایران با کشورهای عربی قطع ارتباط کرده، دارد. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره تردد در آبراه باب‌المندب و تصمیمات کشور جیبوتی اظهار می‌کند: اینگونه نیست که قطع رابطه سیاسی باعث شود دروازه‌های ورود و تردد کشتی‌ها و وسایل حمل‌ونقل دریایی با مشکل مواجه شود، این کشور در حد و اندازه‌ای نیست که بتواند در این مورد تصمیم‌گیری کند و قوانین بین‌المللی نیز این اجازه را نمی‌دهد که بخواهند به صورت خودسرانه در ناوگان حمل‌ونقل دریایی ایران کارشکنی کنند، حتی کشور عربستان نیز اجازه ایجاد مانع در شاهراه‌های بین‌المللی را ندارد.
وی با بیان اینکه اقدام کشوری مانند جیبوتی به‌دلیل نوع رابطه خود با عربستان، به قصد همراهی با این کشور که بخشی از منابع مالی آنها را تامین می‌کند، بوده است، اظهار می‌کند: درباره مباحثی که در زمینه آبراه باب‌المندب در فضای مجازی مطرح می‌شود به‌طورقطع این بحث‌ها عمق و استدلالی ندارد. مودودی تصریح می‌کند: چین، امارات، افغانستان، عراق و هند ۵ کشور نخست در مبادلات تجاری ایران هستند و عربستان حتی در ۱۰ کشور نخست جایگاهی ندارد، امارات سطح روابط سیاسی خود را کاهش داده است اما روابط اقتصادی را خیر. وی در همین باره ادامه می‌دهد: یکی از منابع اصلی درآمد امارات، از محل ترانزیت کالاهای ایرانی به دنیا است و بعید است در روابط تجاری خود با ایران ریسک کند.
اتفاقات منطقه، به سود کشورهای دنیا
ابراهیم جمیلی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه میزان مبادلات ایران با کشورهایی که ارتباط خود را قطع کرده‌اند منهای امارات، قابل محاسبه در تجارت خارجی کشور نیست، می‌گوید: امارات زیر فشار شورای همکاری خلیج‌فارس سطح روابط خود را کاهش داده است. وی در همین باره ادامه می‌دهد: کشوری که بتواند تاثیر بسزایی در مبادلات تجاری و اقتصادی فرامرزی ایران چه در صادرات و چه در واردات داشته باشد در فهرست کشورهای قطع رابطه کرده وجود ندارد. جمیلی معتقد است؛ دستگاه دیپلماسی کشور باید فعال‌تر از گذشته عمل کند و اجازه ندهد اتفاق سیاسی که رخ داده به جنبه‌های اقتصادی سرایت کند. این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به کسری ۱۰۰میلیارد دلاری بودجه عربستان، بیان می‌کند: میزان تاثیر منفی اتفاقات رخ داده در بودجه عربستان بسیار بیشتر از تاثیری است که می‌تواند بر ایران داشته باشد، ایران شرایط سخت تحریم را پشت سر گذاشته و این شرایط پیش از این نیز تجربه شده است.
وی با یادآوری توافق هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵ به این نکته اشاره می‌کند که کشورهای غربی از این پس تمایل به حضور فعال اقتصادی در کشور دارند و روابط اقتصادی با کشورهای عربی مورد بحث مسئله قابل توجهی نخواهد بود. به گفته جمیلی اما اتفاق روی داده در روابط ایران و عربستان، اقتصاد منطقه را قدری متشنج خواهد کرد و اثر منفی در قیمت نفت می‌گذارد. اثر منفی در قیمت نفت نیز عربستان را چندین برابر بیشتر از ایران متضرر خواهد کرد، راه عاقلانه این است که جلوی ضرر گرفته شود زیرا کشورهای دیگر دنیا حداکثر سود را از این اتفاقات در منطقه خواهند برد و نباید این شرایط ادامه یابد. وی با بیان اینکه بحث‌های پیش آمده درباره آبراه باب‌المندب صحت ندارد، خاطرنشان کرد: قوانین بین‌المللی بر مسیرهای دریایی حاکم است و حقیقتی پشت مباحث مطرح شده در فضاهای مجازی وجود ندارد.
بیشترین درآمد از محل سفر زائران ایرانی
نایب‌رییس کمیسیون حمل‌ونقل و گمرک و ترانزیت اتاق بازرگانی تهران نیز در گفت‌وگو با صمت معتقد است؛ میزان صادرات و واردات و مبادلات تجاری میان ایران و عربستان زیاد نبوده است و بیشترین درآمد از محل سفر زائران ایرانی حاصل شده است و این بخشی است که عربستان در آن بیش از ایران ضرر می‌کند. سیده فاطمه مقیمی همچنین با اشاره به اینکه اگرچه جیبوتی کشور کوچکی است اما به‌دلیل مسیر باب‌المندب ممکن است مشکلاتی برای ایران ایجاد کند، اظهار می‌کند: اگرچه ممکن است به‌طور موقت کارشکنی‌هایی انجام دهد که البته این امر به ضرر دو طرف خواهد بود زیرا جیبوتی از کشتی‌های عبوری هزینه دریافت کرده و محل درآمدی برای این کشور است. مقیمی در همین باره ادامه می‌دهد: در صورت ایجاد مانع در مسیر ناوگان عبوری دریایی ایران می‌تواند مسیر جایگزینی یابد اگرچه ممکن است مسیر طولانی‌تر شده و زمان تردد و هزینه حمل‌ونقل به شدت افزایش یابد.
منبع: روزنامه گسترش صمت
