اتاق خبر: جمهوری اسلامی ایران و اروپا از فردای پس از پیروزی انقلاب اسلامی (1979) تا به امروز دارای روابط بسیار پرفراز و نشیبی بوده اند، روابطی که گاه به دلیل رخدادهایی مختلف مانند مساله پرونده میکونوس به سمت قطع موقت دیپلماتیک سوق پیدا کرده است و گاه در دوران اصلاحات به اوج خود رسیده است. هرچند در مقطع حضور اصولگرایان بر سر قدرت در ایران بطور عمومی سیاست خارجی و دیپلماسی ایران با نوعی دوران سخت مواجه شد و در پاره ای موارد سعی نمود با تغییر جهت نگاه، منافعش را بجای رابطه با غرب و اروپا از آمریکای لاتین پیگیری کند و در این راه کوشش زیاد و سرمایه گذاری های هنگفتی کرد؛ اما با اینحال روابط اروپایی ها با ایرانیان باقی ماند بخصوص با پیچیده شدن و امنیتی گشتن پرونده هسته ای، این روابط از اهمیت بیشتری برخوردار گردید.
همانطور که آگاهیم فقدان اراده جدی در نزد طرفین مختلف از جمله در داخل کشور در مقطع مذکور باعث به بن بست رسیدن بیشتر مذاکرات هسته ای شد، اما با اینحال اروپایی ها با مدیریت کاترین اشتون سعی نمودند تا همچنان خط دیپلماسی و مذاکره بر سر پرونده هسته ای را باز نگه دارند.
رنسانسی دیگر
اما پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری و بازگشت گفتمانی میانه روانه که به نوعی نمایندگی جریان های معتدل اصلاح طلب و اصولگرا را می کند، باعث نوعی شکوفایی مجدد در روابط ایران و اروپا نیز گردید. از همین زمان شاهد افزایش تعاملات و دیدارهای دیپلماتیک، گشایش دوباره سفارتخانه ایران و انگلیس در دو کشور و ... شد. اما نقطه اوج دیپلماسی به مذاکره ایران و گروه 1+5 بر سر پرونده هسته ای باز می گردد مذاکراتی که سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه و نماینده اتحادیه اروپا از اعضای ثابت و موثر آن بودند و اگر مانع تراشی های تاکتیکی و گاه به گاه فرانسوی ها در مسیر طولانی مذاکرات را نادیده بگیریم، در خواهیم یافت بطور کلی نقش اروپایی ها در کنار اراده جدی رهبران ایران و ایالات متحده آمریکا اصلی ترین عوامل در دستیابی به برجام و توافق بزرگ بر سر پرونده هسته ای ایران بودند.
ایران و ارپا در پسابرجام
حال در چنین شرایطی بسیار طبیعی و بدیهی است که رشد روابط متقابل ایران و اروپایی ها بسیار بیشتر و شتابان تر از دیگران باشد به همین دلیل شاهد بیشترین سفر مقامات ارشد اروپایی به تهران در این مدت هستیم و حتی برای نخستین بار در خاورمیانه ایران را میزبان کنفرانس امنیتی مونیخ کردند و طبیعی است که سفرهای خارجی مقامات ایرانی از جمله رئیس جمهوری به اروپا با دستاوردها و نتایج بیشتری همراه باشد کما اینکه سفر اخیر وی به ایتالیا و آلمان را در همین راستا می توان ارزیابی کرد و البته پرواضح است در صورت روی ندادن اتفاقی پیش بینی نشده، می بایست منتظر گرمی بیش از پیش روابط طرفین در ماهها و سالهای آتی در حوزه های مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی باشیم. لذا به مانند دوران اصلاحات یکبار شاهد رنسانس در روابط ایران و اروپا هستیم.
اردشیر پشنگ – دبیر تحریریه اتاق خبر، پژوهشگر ارشد مرکز بین المللی مطالعات صلح (IPSC)
