اتاق خبر- سوسن یحیی پور- حال که فضای روانی ایجاد شده بر اثر لغو تحریم ها به پایان رسیده است و واقعیت اقتصادی کشور نمایان شده است، شاهد تحولاتی در عرصه های مختلف اقتصادی هستیم، از جمله این تغییرات می توان به کاهش شاخص بورس و افت قیمت سکه اشاره کرد که بسیار چشم گیر بوده است. برای بررسی اوضاع اقتصادی کشور خارج از فضای روانی و چگونگی تحقق شکوفایی اقتصادی گفت و گویی را با هادی حق شناس استاد دانشگاه و عضو سابق کمیسیون بودجه مجلس ترتیب داده ایم که در ادامه می خوانید.
فضای واقعی اقتصاد کشور خارج از فضای روانی را چگونه ارزیابی می کنید؟
باتوجه به آنچه که در فضای پسابرجام دیده می شود؛ انتظار می رود که تنگاه های مالی بنگاه های اقتصادی حل شود. بخش عمده ای از بنگاه هایی که امروز در شهرک های صنعتی کشور واقع هستند، یا تعطیل شده اند و یا پاییین تر از ظرفیت خود کار می کنند در نتیجه انتظار می رود که با حذف موانع سیاسی، عادی شدن روابط تجاری و همچنین نقل و انتقالات پولی و ارزی ابتدا آثار رفع تحریم ها را بر این بنگاه ها ببینیم. اکنون با برداشته شدن تحریم های ظالمانه در ورود مواد اولیه با مشکل روبرو نخواهیم شد.
به دست آوردن تمام این نتایج زمان می برد و مطمئنا آثار برجام بر شاخص های اقتصادی در سال آینده خود را نمایان می کند. البته این به شرطی است که متولی بخش صنعت و تجارت کشور، سیاست ها و تدابیر درستی را در بخش تولید به کار بندد. صرف اینکه گفته شود که موانع سیاسی برداشته شده است و یا برجام اجرایی شده مشکلات اقتصادی حل نخواهد شد. اگر قرار است به رونق اقتصادی برسیم نیاز به برنامه ریزی منسجمی داریم که در کنار آن اجرای صحیح و اتخاذ تدابیر مناسب برای استفاده از ظرفیت موجود اقتصاد ایران ضروری است.
چه میزان زمان لازم است تا اقتصاد ایران به شکوفایی برسد، به نظر شما وضعیت امروز اقتصاد ایران طبیعی است و یا غیر طبیعی؟
این موضوع بستگی به تصمیم و درایت مسئولان کشور و همچنین فضای سیاسی حاکم بر کشور دارد. اگر فضای سیاسی کشور همسو با تدبیر مسئولان کشور باشد، طبیعی است که راه رسیدن به رونق اقتصادی طولانی نخواهد بود. برای تحقق رونق اقتصادی به منابع نیاز است، اگر دولت صرفا بر منابع خود اتکا کند باتوجه به نفت سی دلاری نمی توان جوابگوی پروژه های دولتی بود. درنتیجه ناچاریم که علاوه بر منابع دولتی از منابع بخش خصوصی و همچنین از منابع خارجی استفاده کنیم. البته شرط بکارگیری منابع خارجی و بخش خصوصی این است که دولت در یک فضای سیاسی آرام دارای برنامه مشخصی باشد و همچنین برنامه های دولت برای بخش خصوصی اعتماد آفرین باشد.
یکی از مسائلی که در چند سال گذشته در اقتصاد ایران وجود داشته، این بوده است که اقتصاد ایران پیش بینی ناپذیر بود و امروز به نظر می رسد که اقتصاد این عیب را ندارد. هرچقدر بتوانیم عنصر اعتماد سیاست های دولت را به فعالان اقتصادی برسانیم و اعتماد دولت در نزد آن ها تثبیت شود، طبیعی است که بخش خصوصی منابع بیشتری را برای بکارگیری در عرصه اقتصاد تزریق خواهد کرد.
امروز حوزه هایی همچون صنعت، معدن و نفت ایران می توانند پذیرای جذب سرمایه گذاری خارجی باشند و همچنین بخش گردشگری نیز در ایران پتانسیل بالایی دارد. به هرحال زمانی بخش خصوصی می تواند در اقتصاد ایران وارد شود که دولت برنامه بلندمدت و باثباتی را اتخاذ کند.
رئیس جمهور معتقد است که تحریم ها اقتصاد ایران را 60 سال به عقب رانده است؛ شما تا چه اندازه این اظها رنظر را قبول دارید؟
قطعا ما محاسبه نکرده ایم که تحریم ها اقتصاد کشور را چند سال به عقب رانده است اما نکته ای که در این میان وجود دارد این است که در سال های تحریم ما در مسائل اقتصادی درجا زده ایم و کشورهای همسایه پیشرفت داشته اند. طبیعی است که دنیا منتظر ایران نمی ماند و هریک از آن ها برنامه ویژه خود را دارند. آنچه که مسلم است در سال های تحریم نتوانستیم از تکنولوژی های جدید استفاده کنیم و برنامه های صاردات و واردات خود را تنظیم کنیم.
طبیعی است که نبود ارتباط با کشورهای خارجی، ایران را در برخی زمینه ها متوقف کرده است ولی در برخی از موارد ایران پیشی گرفته است. به نظر می رسد که با تدبیر و به کارگیری تمام ظرفیت های اقتصاد کشور، ایران همچنان این فرصت را دارد که عقب ماندگی های گذشته خود را جبران کند.
از ابتدای انقلاب اقتصاد کشور دولت محور بوده است، حال دولتمردان فعلی صحبت از تقویت بخش خصوصی می کنند، به نظر شما تا چه اندازه توانسته اند این شعار را به عمل تبدیل کنند؟
اقتصاد ایران به معنای واقعی دولت محور است، بودجه کشور در حدود 950 هزار میلیارد تومان است و تولید ناخالص ملی حداکثر 30 درصد بیش از بودجه کشور است که این نشانگر دولتی بودن اقتصاد ایران است. راهکار خروج از رکود این است که اصل 44 قانون اساسی را به درستی اجرایی کنیم. البته راهکار این است که دولت خود را کوچک سازی کند و به معنای واقعی از اقتصاد دست بردارد و کار را به مردم و بخش خصوصی واگذار کند.
