پس از توافق اولیه ایران با گروه ۱+۵ شاهد حضور تعداد زیادی از هیات‌های خارجی در ایران بودیم که بیشتر این هیات‌ها از سوی بخش خصوصی کشورها بود اما پس از نهایی شدن توافق روند حضور هیات‌های خارجی در ایران افزایش قابل توجه‌تری یافته ولی این‌بار هیات‌های تجاری با ریاست یکی از مقامات ارشد روانه ایران می‌شوند
تا مذاکرات سیاسی و اقتصادی را پیگیری کنند. از سال گذشته تاکنون بیش از ۱۵۰هیات تجاری به کشور آمده و حضور خارجی‌ها در ایران همچنان ادامه دارد تا از یک سو مذاکراتی که پیش از این با ایران انجام شده را وارد مرحله اجرایی کنند و از سوی دیگر مذاکرات جدیدی نیز میان طرفین رخ دهد.
مجوز حضور از دو ماه قبل
با توجه به اهمیت حضور هیات‌های تجاری در ایران سازمان توسعه تجارت اطلاعیه‌ای برای اعلام شرایط اعزام پیمانکاران و پذیرش هیات‌های تجاری صادر کرد. سازمان توسعه تجارت با اعلام اطلاعیه‌ای، از سازمان‌هایی که علاقه‌مند به فعالیت به‌عنوان پیمانکار هیات‌های تجاری، بازاریابی و سرمایه‌گذاری هستند، دعوت به همکاری کرد. در این اطلاعیه آمده است؛ در حالی که سازمان توسعه تجارت ایران در حال برنامه‌ریزی برای اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری در سال آینده است، با توجه به تدوین آیین‌نامه جدید، از پیمانکاران اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری، بازاریابی و سرمایه‌گذاری دعوت کرد تا با رعایت مفاد دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط نسبت به اعلام همکاری اقدام کنند. در فرم مربوط به فرآیند صدور مجوز پذیرش هیات‌های تجاری، بازاریابی و سرمایه‌گذاری، مجریان پذیرش هیات‌ها را شامل سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت سراسر کشور، اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، شهرستان‌ها، اتاق تعاون مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و تشکل‌های صادراتی معتبر به تایید سازمان توسعه تجارت ایران، آژانس‌های مسافرتی معتبر به تایید سازمان توسعه تجارت ایران، شرکت‌های مدیریت صادرات و پیمانکاران پذیرش هیات‌های تجاری به تایید سازمان توسعه تجارت ایران و مجریان نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی داخلی و خارجی دانسته است. در بخش دیگر این اطلاعیه نیز با بیان اینکه برای صدور مجوز، درخواست کتبی باید حداکثر دو ماه قبل از پذیرش هیات تجاری ارسال شود، دیگر شرایط اعطای مجوز منوط به عضویت در بانک اطلاعات پیمانکاران سازمان توسعه تجارت ایران و تکمیل فرم‌های مربوط اعلام شده است. در ادامه در تشریح ویژگی‌های اعضای هیات‌ها آمده است که آنها باید مقامات و نمایندگان دستگاه‌های دولتی خارجی، روسای انجمن‌ها، تشکل‌ها و اتاق‌های بازرگانی خارجی از کشور با هدف خرید، سرمایه‌گذاری و همکاری‌های مشترک، شرکای تجاری صادرکنندگان، تاجران و بازرگانان خارجی علاقه‌مند به همکاری با ایران در حوزه واردات، سرمایه‌گذاری، همکاری مشترک با بازارهای ثالث، نمایندگان موسسات تبلیغاتی و رسانه‌های مرتبط، محققان و کارشناسان خارجی از طرف شرکت‌ها، دانشگاه‌ها یا مراکز پژوهشی دنیا برای شناسایی توانمندی‌های تولیدی و صادراتی کشور باشند.
ایران نیازمند فضای باز تجاری
سازمان توسعه تجارت شرایط حضور هیات‌های تجاری در کشور را اعلام کرده، حال مهم‌ترین سوال این است که آیا این شرایط قابلیت و ضرورتی برای اجرا دارد یا خیر؟مسعود دانشمند، عضو پیشین هیات‌رییسه اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با صمت اظهار می‌کند: دولت چین که کشورش مملو از سرمایه خارجی است اقدام به صدور چنین بخشنامه‌هایی نمی‌کند و این کشور فقط برای پذیرش سرمایه‌های جدید خارجی اقدام می‌کند. وی درباره ضرورت دریافت مجوز از دو ماه قبل از حضور هیات‌های خارجی در ایران می‌گوید: اگر قرار باشد هیات‌های تجاری برای مذاکره با مسئولان دولتی عازم ایران شوند به طورقطع دریافت این مجوز امری ضروری است زیرا قرار ملاقات مسئولان دولتی باید از قبل تنظیم و هماهنگ شود. این فعال اقتصادی ادامه می‌دهد: اگر هیات تجاری مهمان بخش خصوصی باشد به‌طور قطع نیازی به دریافت مجوز ندارد زیرا حضور آنها در ایران می‌تواند به منزله حضور یک گردشگر تلقی شود. دانشمند تصریح می‌کند: ایجاد ضرورت دریافت مجوز برای حضور هیات‌های تجاری که مهمان بخش خصوصی هستند فقط منجر به ایجاد یک جو سنگین در همکاری‌های تجاری کشور می‌شود. ما باید پس از پشت‌سر گذاشتن تحریم‌ها نشان دهیم که ایران آماده جذب سرمایه‌گذاری خارجی است و شرایط را برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی آماده کنیم.
کاهش بروکراسی در پذیرش هیات‌ها
ابراهیم جمیلی، رییس خانه اقتصاد ایران نیز در گفت‌وگو با صمت اظهار می‌کند: اینکه برای حضور هیات‌های تجاری بخواهیم برنامه‌ریزی کنیم بسیار خوب است اما ضرورتی برای دریافت مجوز به منظور حضور خارجی‌ها در ایران نیست. وی می‌گوید: ایجاد ضرورت برای دریافت مجوز برای حضور هیات‌های تجاری خارجی در ایران فقط منجر به افزایش بروکراسی می‌شود که این امر مغایر با قانون رفع موانع تولید و بهبود مستمر فضای کسب‌وکار است. رییس خانه اقتصاد ایران تصریح می‌کند: ما باید هیات‌های تجاری را برای حضور در ایران تشویق کنیم و ۳ برابر بیش از پذیرش هیات‌های تجاری نسبت به اعزام هیات‌های تجاری اقدام کنیم. عضو پیشین هیات‌رییسه اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر هدفمندسازی اعزام هیات‌های تجاری ایران خاطرنشان می‌کند: برای اینکه هیات‌های تجاری اعزام شده از ایران بتوانند در سفرهای خود به دستاوردهای مناسبی برسند لازم است تاجران قدیمی و صاحبنام، افراد کم‌تجربه را همراهی کنند. جمیلی ابراز می‌کند: البته یکی دیگر از اقدامات این است که از سوی سازمان توسعه تجارت، کارشناسانی نیز هیات تجاری کشور را همراهی کنند تا تاجران و فعالان اقتصادی کشور به لحاظ حقوقی و قانونی برای انعقاد قراردادها با چالش مواجه نشوند.
برنامه‌ریزی برای ورود هیات‌های تجاری
اما محمدرضا مودودی، معاون کل سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با صمت درباره آیین‌نامه سازمان متبوعش برای ضرورت دریافت مجوز حضور هیات‌های خارجی در ایران می‌گوید: این آیین‌نامه فقط با هدف انجام برنامه‌ریزی دقیق برای حضور هیات‌های تجاری در ایران و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت کامل طرف مقابل و معرفی ظرفیت‌های ایران برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است.وی می‌افزاید: به‌طور قطع آن دسته از هیات‌های خارجی که مهمان بخش خصوصی یا سایر دستگاه‌های دولتی هستند و از سازمان توسعه تجارت انتظار برنامه‌ریزی ندارند، نیاز به اخذ چنین مجوزی نیز ندارند اما اگر قرار باشد سازمان توسعه تجارت امکان بازدید از شرکت‌ها، استفاده از فرصت‌های نمایشگاهی و ملاقات با مسئولان دولتی را برای هیات تجاری خارجی مهیا کند، لازم است که دو ماه قبل از ورود، مجوز لازم از سازمان توسعه تجارت اخذ شود تا ما بتوانیم برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه انجام دهیم. معاون کل سازمان توسعه تجارت تصریح می‌کند: ما بازارهای هدفی را برای کشور در نظر گرفته‌ایم که باید تلاش کنیم تا روابط تجاری خود را با آنها توسعه دهیم بنابراین زمانی که قراراست امکانات حضور یک هیات تجاری در کشور را مهیا کنیم باید مشخص شود که این کشور جزو بازارهای هدف ما هست یا خیر؟مودودی تاکید می‌کند: آیین‌نامه سازمان توسعه تجارت به هیچ عنوان درصدد ایجاد محدودیت برای پذیرش هیات‌های تجاری نیست بلکه این آیین‌نامه با هدف برنامه‌ریزی برای حضور هیات‌های تجاری خارجی صادر شده است.
منبع: صمت
94105
