اتاق خبر- ایران و بازار خودروی ایران از جمله بازار هایی است که همواره برای خودروسازان جذاب بوده است. به همین دلیل همواره خودروسازان خارجی در کنار توجه خاصی که به منطقه خاورمیانه به عنوان مکانی پرونق برای تولیدات خود داشته اند، ایران را از بازار های مطمئن و پرسود برای محصولات خود دانسته و رقابت سختی را با یکدیگر برای تصاحب این بازار پر سود دارند.
در کنار خودروسازان فرانسوی که جای پای خود را از سال 74 در ایران بازکرده و به نظر نمی رسد که به این زودی این بازار را ترک کنند، خودروسازانی از چین در دورانی که تحریم ها باعث فراری دادن فرانسوی ها از ایران شده بود جایگزین آنها شدند. به طور حتم بازار ایران در غیاب رقیبی قدر، فرصت بادآورده و طلایی برای چینی ها بود و با توجه به نامعلوم بودن آینده تحریم های ایران، فضایی مناسب برای تولید و فروش خودرو های کارخانه جات متنوع چینی بود.
بر اساس آمار، میزان سالانه رشد صنعت خودروسازی چین در 10 سال از 1992 تا 2002 حدود 15 درصد بوده که حدود 10 برابر میانگین رشد آن در جهان است. چین از سده بیستم، صادرات خودرو و سرمایه گذاری در صنعت خودروسازی را در کشورهای خارجی گسترش داد و در ماه اوت سال 2010، شرکت خودروسازی گیلی چین که سابقه چندانی نداشت با یک میلیارد و 800 میلیون دلار نشان تجاری ولوو را از شرکت خودروسازی فورد آمریکا خریداری کرد.
شرکت خودروسازی چری هم که در سال 1997 راه اندازی شده بود، از سال 2001، صادرات خود را به کشورهای دیگر از جمله سوریه آغاز کرد. صادرات خودروهای شرکت چری به بازار خاورمیانه، آفریقا و آسیای جنوب شرقی هم گسترش یافت. تنها در 10 سال، خودروهای ساخت شرکت چری در تمامی بازارهای نوظهور جهان فروخته شد و این شرکت تنها با بیش از 10 سال مسیر ده ها ساله شرکت های بزرگ کشورهای پیشرفته را پیمود. در نیمه اول سال 2012، میزان صادرات این شرکت به کشورهای خارجی به حدود 100 هزار دستگاه رسید. پس از آن، شرکت های گیلی و گریت وال نیز اقدام به صادرات چشم گیری کرد که میزان رشد صادرات آن ها به دویست درصد رسید.
بر اساس آمار گمرک چین 87.5 درصد از کل صادرات خودرویی چین به کشورهای در حال توسعه در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بود و ایران نیز در سال 2014 با رشدی 113.8 درصدی در واردات از چین، الجزایر را پشت سر گذاشته و رتبه اول واردات خودروهای چینی را نصیب خود کرده بود.
تکراری بودن، کیفیت پائین خودروهای داخلی و بیشتر از همه نبود حق انتخاب برای مشتریان خودرو در ایران باعث شد که مشتریان ایرانی از خودرو های چینی استقبال خوبی داشته باشند. در حقیقت ناشناخته بودن و تنوع بسیار بالای خودرو های چینی در کنار وجود فناوری های روز دنیا در این محصولات باعث شد که این خودرو ها بازار کم رونق و رکود زده خودرو در ایران را به نفع خود تغییر دهند. البته نباید از نقش لیزینگ و فروش های اقساطی مناسب با درآمد مردم نیز به سادگی عبور کرد.
اما خودرو های چینی مانند بیشتر محصولات این کشور در ایران به سرعت ماهیت خود را نشان دادند و کیفیت پائین این خودرو ها باعث بروز مشکلات عدیده برای مردم شد. با نگاهی به سایت های فروش خودروی دست دوم به راحتی می توان متوجه شد که اکثر خودرو های چینی این سایت ها کارکرد پایینی داشته اند این نشانگر نارضایتی خریداران این خودروها است.
اما این شرایط با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 و در پی آن توافق هسته ای در سال 94 تغییر کرد. بعد از توافق هسته و به دنبال آن لغو تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران، خودرو سازان فرانسوی بار دیگر با محصولات جدید به ایران بازگشتند. ایتالیایی ها برای حضور در بازار خودروی ایران ابراز علاقه کردند و آلمان ها از تولید محصولات خود درایران خبر دادند.
با این حال به نظر می رسد که ماه عسل چینی ها و ایرانی ها چندان پایان خوبی نداشته باشد و به نظر می رسد که چینی ها باید برای خداحافطی یا دست کم محدودیت حضور در ایران خود را اماده کنند. 
محسن صالحی‌نیا معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه افتتاح نمایشگاه توانمندی‌های صنعت خودرو در پاسخ به پرسشی مبنی بر سرنوشت خودروسازان چینی در بازار ایران اظهار کرد: با توجه به تعرفه‌های تعیین شده چینی‌ها باید به سرعت توسعه ساخت داخل محصولات‌شان را مدنظر قرار دهند در غیر این صورت سال آینده از بازار خودروی ایران حذف خواهند شد.
البته صالحی‌نیا تنها فرد ناراضی از این وضعیت نیست. علی ارسلان منصوری در گفت و گویی که با اتاق خبر داشت در مورد بازار فروش خودرو های چینی گفت: در حال حاضر فروش این خودروها با افت مواجه شده است و به نظر می رسد که مانند گذشته مردم از این خودرو ها استقبال نمی کنند.
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو در باره دلیل کاهش استقبال مردم از خودرو های چینی را اینطور توصیف کرد که اینگونه خودروها دارای کیفیت پائین تری نسبت به محصولات دیگر کشور ها مانند کره جنوبی است.منصوری گفت: خودرو های چینی دارای نواقص و کاستی هایی نسبت به خودرو های کره ای هستند و مردم ترجیح می دهند خودرو های چینی را از اولویت خرید خود خارج کنند.
وی با رد برتری خودرو های ایرانی نسبت به خودرو های چینی گفت: خودرو های چینی دارای آپشن ها و برتری هایی نسبت به خودروهای ایرانی هستند و به همین دلیل این موضوع که خودرو چینی تنها ظاهر بهتری نسبت به خودروی ایرانی دارد صحیح نیست.
منصوری با ذکر این نکته که خودرو های چینی دارای تنوع بیشتری نسبت به خودرو های ایرانی هستند ادامه داد: با این حال خودرو های چینی با کاهش قیمت 10 تا 15 درصدی روبه رو هستند اما کیفیت آنها به گواهی مصرف کنندگان پائین است.
با این شرایط به نظر می رسد که خودروسازان چینی تنها دو راه پیش رو دارند. ترک بازار ایران و یا بالا بردن کیفیت و تنوع محصولات خود تا جایی که بتوانند با رقبای اروپایی خود برای تصاحب بازار خودروی ایران رقابت کنند.
گزارش از محمدحسن گودرزی
94105 ت
