اتاق خبر - مرتضی ایمانی راد در پاسخ به این سئوال که چرا سياستمداران باوجودي كه روش هاي تجربه شده اي در اقتصاد وجود دارد كه اكثرا نتيجه آنها مشخص است،برسياست آزمون و خطا اصرار دارند؟ گفت: همان طور كه در بحث هاى قبل گفتم دو سيستم در يك بيان كلى براى هدايت تغيير و تحول در كشور وجود دارد؛ يكى برنامه ريزى است كه موانع و چالش هاى آن را در بخش قبلی گفت گو مطرح كردم ، دوم هم مدل هوشمندى اقتصادى و كشف استراتژى است كه به طور مختصر به آن وارد شديم . من از اين موضع دفاع مي كنم و تجربه اش را هم در همه كشورهاى صنعتى شده و بعضى از كشورهاى نو ظهور هم مي توانيم ببينيم . يعنى هوشمندى اقتصادى بسيار قوى جواب داده است و اين الگو بحرانهاى متعددى را چه در كشورها و چه در سطح جهان مهار و يا كنترل كرده است .
وی افزود: وقتى وارد كشور خودمان مي شويم ، نه از اولي استفاده كرده ايم و نه از دومى . از سيستم برنامه ريزى استفاده نكرده ايم، چون فقط برنامه ها تدوين كرديم و بعد آنها را رها كرديم . البته بخش مهمى از اين رها كردن به خاطر فقدان نظم در اجراى برنامه ها بوده است. بخش مهم آن بيشتر به امكان ناپذيرى توسعه اقتصادى از طريق برنامه بوده است. بنابراين در اين زمينه كار اثر گذار و قابل توجهى انجام نشده است .
این تحلیل گرارشد مسایل اقتصادکلان با تاکید بر اینکه در زمينه هوشمندى اقتصادى هم نه تنها كارى انجام نشده است ، بلكه برخلاف جريان آب هم شنا كرده ايم ،عنوان کرد: آمارها بهنگام نيستند. آمارها كافى نيستند ، آمارها مرتبط نيستند، آمارها جامع نيستند، آمارها معنى دار نيستند، منظورم اين است كه بيشتر داده data هستند، تا اطلاعات information ، و آمارها فراگير نيستند. اينها بخشى از سيستم هوشمند اقتصادى است . در واقع بخش شركتى و بخصوص بخش خصوصى اين هوشمندى را نياز دارد. اگر شما به آنها يارانه و غيره را هم ندهيد، يك گنجينه گرانبها در اختيار دارند و آنهم انگيزه فراوان اقتصادى است كه موتور رشد اقتصادى است . يك موتور مستمر و قابل اطمينان .
وی تصریح کرد: من اگر شفاف بخواهم صحبت كنم دقيقا عكس اين مسير را رفته ايم. از هوشمندى ما كم شده است. به همين دليل است كه همانند كم بين ها زيگزاگ مي رويم . به همين دليل است كه آزمون خطا مي كنيم . چون وقتى استراتژى و مهم تر از آن تئورى نباشد و مهمتر از همه يك نظام هوشمند اقتصادى هم وجود نداشته باشد، ما چاره اى نداريم كه آزمون خطا كنيم . بنابراين آزمون و خطا در سياستها يك انتخاب براى سياست گذاران نبوده است . بلكه تنها انتخاب آنان است . شما ظرف همين دو سال ببينيد با تقويت بسيار محدود هوشمندى اقتصادى چه گشايش هايى ايجاد شده است . چقدر با شفافيت محدود ايجاد شده قدرت در اقتصاد ايجاد شده است . چقدر تصميمات در بستر زمان و سنجيده اتخاذ مى شود. حالا شما فكر كنيد كه نظام هوشمندى اقتصاد كشور بتواند تصميم سازان و تصميم گيران اقتصادى را از نظر هوشمندى حمايت كند. در آن زمان تصميمات گرفته شده همانى است كه واقعيات به آنها نشان مي دهد.
ایمانی راد گفت: واقعيت در اين فضا حرمت پيدا مي كند. اگر اين نظام هوشمند وجود نداشته باشد پشت واقعيت هيجان ، قالب هاى فكرى ، احساسات و آرزوهاى سياستمداران قايم مى شود و واقعيت ديگر آنچه كه واقعا "هست " نيست . بلكه واقعيت آنى مى شود كه ما "دوست داريم ".
زمانی برای به ثمر نشستن سیاست ها
وی در پاسخ به این سئوال که نمونه اين اتفاق را مي توان در يكسان سازي نرخ ارز در اقتصاد ايران ديد؛ آيا سياست آزمون و خطا به دليل ضعف اقتصاددانان ايران در انتقال درست مفاهيم اقتصاد به سياستمداران نيست؟، گفت: اتفاقا شما اشاره خوبى به يكسان سازى نرخ ارز كرديد و تجربه هاى ناموفق كه داشته ايم . تجربه هاى قبل فاقد هوشمندى و غنى از هيجان بود. طبيعى بود كه شكست مي خورد. ولى سياست يكسان سازى نرخ ارز در زمان آقاى سيف يكى از نمونه هاى استفاده از هوشمندى اقتصادى در سياستگذارى است . به هيمن دليل است كه زمانبر است و درست هم هست كه زمان بر باشد.
رییس موسسه مطالعات اقتصادی بامداد خاطرنشان کرد: سياست هر چه زمان بر باشد ، در بستر زمان پخته مى شود و همانند ميوه رسيده هر وقت وقتش رسيد چيده مى شود. گاهى اوقات خودش مي افتد. سياست هم بايد همين طور باشد. آنقدر چكش بخورد كه به بلوغ برسد. آنوقت خودش به شما ميگويد كه موقع اجراى آن است . مثلا اگر شما در جريان سياست هاى فدرال رزرو امريكا يا كشورهاى صنعتى شده باشيد، متوجه مي شويد كه سياست در جمع هيات رييسه فدرال رزرو گرفته مى شود ولى جالب است كه همه مي توانند پيش بينى كنند كه تصميم چى هست . مثل اينكه همه مي فهمند كه ميوه رسيده است . نكته جالب اين است كه اگر يك آمارى در امريكا قبل از جلسه انتشار يابد ، ممكن است جريان تصميم كيرى را تغيير دهد. اين يعنى تمكين به نظام هوشمندى و نفى ذهنيت و تئورى هاى اعضاء جلسه و اقتصاددانان .
وی اضافه کرد: بنابراين در نظام هوشمند اقتصادى واقعيات حكم آخر را مي دهند و سياستگذاران با پذيرش واقعيت ( كه تنها ذهن پذيرا ميتواند چنين كند) سياست را اجرا مي كنند. حالا همين شيوه ولى با هوشمندى بسيار پايين از نظر اطلاعاتى و آمارى بانك مركزى يكسان سازى نرخ ارز را به زمان سپرده است و با نظارت دائمى بازار به دنبال زمان مناسب براى اين كار است . اين يكى از سياست هاى بسيار درستى است كه در كشور دارد دنبال مى شود و در چارچوب بحث ما هم هست .
واقعیت ها چگونه مخدوش می شوند؟
ایمانی راد گفت:در نكته آخر سئوال شما به اقتصاددانان اشاره كرديد؛ قبلا هم به اين مساله اشاره داشتيم كه در اين مدل كار اصلى اقتصاد دانان شفاف سازى از طريق مدلهاى جمع آورى و معنى دهى آمارها و انجام تحقيقات اقتصادى براى كشف بيشتر در اقتصاد است. واقعيت من زياد قبول ندارم كه تئورى خيلى اهميت دارد. چون سياستگذارانى كه با تئورى هاى مشخص وارد حوزه سياستگذارى مي شوند به جاى درك واقعيت ، واقعيت را مخدوش و يا تخريب مي كنند تا در قالب تئورى خودشان جاى بگيرد.
او با تاکید بر اینکه اين موضوع يك خطر بزرگ در تئورى سازى اقتصاد است،یادآورشد: تئورى چيز خوبى است، ولى باز هم بايد بتواند به مسير معنى بدهد، نه اينكه مسيرر را تعيين كند. تعيين مسير با استراتژى هاى كشف شده انجام مى شود. ولى تئورى ها اگر محكم روى آنها بمانيم به واقعيات موجود قالب مي دهد. بنابراين نبايد به نقش اقتصاددانان براى دادن استراتژى اصالت داد.
این اقتصاددان عنوان کرد: آن اقتصاددانى ارزش دارد كه دستش به اقتصاد ايران در عمل خاكى شده باشد. از فضاى كلاسهاى درسى نمي توان تكليف سياست هاى اقتصاى را روشن كرد. آنها كه كارشان فقط در دانشگاه است لازم است تنها به شفاف سازى و هوشمند سازى بپردازند و آنها كه در عمل با سياستگذاران كار مي كنند و تجربه غنى دارند در مقام سياست سازى فعال مي شوند و اقتصاددانانى كه علم و تجربه خوبى در عمل دارند و در سمت سياستگذارى هم هستند، هم مي دانند ، هم تجربه دارند و لذا مي توانند، ولى اين اقتصاددانان هم به يك نظام هوشمند اقتصادى نياز دارند.
خبرآنلاین
94110
