آمار تجارت هشت ماهه صنعت و بازار خودرو کشور در حالی اعلام شد که طبق آن، هم «صادرات» خودرو در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته و هم «واردات» رشد را تجربه کرده است.
دنیای اقتصاد- طبق آمار رسمی گمرک ایران، در هشت ماه امسال 27 هزار و 472 دستگاه انواع خودرو وارد کشور شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 6/9 درصد رشد را به خود می‌بیند. این رشد 6/9 درصدی البته به «تعداد» خودروهای وارداتی مربوط می‌شود، به اين معنا که در مقایسه با هشت ماه سال گذشته، تعداد خودروهای وارداتی افزایشی 6/9 درصدی داشته است.
این در شرایطی است که آمار نشان می‌دهد حجم واردات خودرو به کشور از لحاظ ارزش مالی 18 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد را به خود می‌بیند. در هشت ماه سال گذشته ارزش خودروهای وارداتی به کشور 525 میلیون دلار بوده و این رقم در هشت ماه امسال به 623 میلیون دلار رسیده است. این رشد 18 درصدی ارزش مالی خودروهای وارداتی، علاوه بر اینکه با افزایش تعداد واردات خودرو ارتباط دارد، احتمالا به افزایش قیمت پایه خودروهای خارجی و همچنین واردات خودروهایی جدید که قیمت پایه بالایی دارند نیز مربوط می‌شود. اگر نگاهی به خودروهای خارجی تازه وارد کشور طی سال‌جاری بیندازیم، متوجه می‌شوم حضور محصولاتی مانند «آلفارومئو» و «مازراتی» که جزو لوکس‌های گران قیمت به شمار می‌روند، وزن قیمتی واردات خودرو را بالا برده است.
ورود چنین خودروهای لوکسی صدای خودروسازان و قطعه‌سازان داخلی را نیز درآورد، زیرا آنها معتقد بودند و هنوز هم بخشي از ارزی که باید صرف تولید می‌شده، برای واردات خودرو هزینه شده است، آن هم در سالی که قرار بود از تولید داخل حمایت شود. به اعتقاد فعالان صنعت خودرو، ارز در حالی صرف واردات شده که خودروسازان و قطعه‌سازان با مشکلات فراوانی طی سال‌جاری روبه‌رو بوده و دولت و به طور خاص
«بانک مرکزی»، حمایت‌های لازم از جمله اختصاص ارز مرجع به تولید را انجام نداده است. البته وزارت «صنعت، معدن و تجارت» این اتهام را که ارز تولید صرف واردات خودروهای لوکس شده است رد کرده و گفته اختصاص ارز به واردکنندگان روندی قانونی را داشته و واردات حق تولید را نخورده است.
به گفته وزیر «صنعت، معدن و تجارت»، آن زمان که ارز مرجع در اختیار واردکنندگان قرار گرفته، کشور مشکل ارزی حالا و چند ماه اخیر را نداشته است، بنابراین نمی‌توان ادعای خودروسازان مبنی بر اختصاص ارز تولید به واردات را پذیرفت.
با وجود توضیحات وزیر صنعت، فعالان صنعت خودرو هنوز هم از واردات خودروهای لوکس انتقاد کرده و معتقدند دولت به واردکنندگان ارز مرجع داده، حال آنکه باید این ارز را صرف تولید می‌کرد.
اما در لیست خودروهای وارداتی به کشور طی هشت ماه امسال، علاوه بر لوکس‌هایی مانند «آلفارومئو» و «مازراتی» و «بنز»، محصولات دیگری نیز به چشم می‌آیند که برخی پیش‌تر هم در بازار ایران حضور داشته اند و برخی به تازگی میهمان آن شده‌اند. طبق این لیست، هیوندایی موتورز کره در هشت ماه امسال محصولاتی مانند «جنسیس»، «وراکروز»، «سانتافه»، «i30» و «IX35» را به ایران صادر کرده است. هموطنش کیاموتورز نیز به صادرات خودروهایی مانند «سراتو»، «اپتیما»، «کادنزا» و «سورنتو» ادامه داده تا در کنار هیوندایی همچنان بازار خودروهای خارجی ایران را به دست داشته باشند.
هیوندایی و کیا چند سالی است که سلطان بازار خودروهای خارجی کشور شده‌اند و اگرچه گاهی با کش و قوس‌هایی روبه‌رو بوده‌اند، اما به هر حال تداوم حضور آنها حفظ شده است. حتی در مقاطع زمانی که ثبت سفارش و واردات خودرو با مشکلاتی روبه‌رو بوده و برخی واردکنندگان موفق به ثبت سفارش نشده‌اند، دوقلوهای کره‌ای به هر نحوی که شده گلیمشان را از آب بیرون کشیده و کم و بیش قلمرو خود را در بازار ایران حفظ کرده‌اند.
از هیوندایی و کیا که بگذریم، تویوتای ژاپن نیز توانسته در هشت ماه امسال صادرات خود را به بازار خودرو ایران تداوم ببخشد، اما همچنان باید زیر سایه رقبای کره‌ای‌‌اش روزگار بگذراند.
از جمله محصولاتی که تویوتا دربازه زمانی موردنظر میهمان ایران کرده می‌توان به «پرادو»، «اف جی کروز»، «لندکروز» و «اوریون» اشاره کرد، خودروهایی که بالای 100 و 200 میلیون تومان در بازار قیمت دارند.
اما دیگر خودروساز آسیایی که طی هشت ماه امسال خودرو به ایران صادر کرده، «سانگ یانگ» نام دارد و نام «رکستون» و «کایرون» در لیست محصولات وارد شده این شرکت به کشور به چشم می‌آید. همچنین در بین خودروسازان اروپایی که خودرو به ایران صادر کرده‌اند، باید به «بنز» اشاره کرد که محصولاتی گران قیمت را روانه کشور کرده است. «E350»، «E300»، «SL350» و «CLS500» از جمله خودروهای وارد شده بنز به بازار ایران محسوب می‌شوند.
دیگر خودروساز آلمانی؛ یعنی «پورشه» نیز خودروهای گران قیمتی مانند «کاین» و «پانامرا» را روانه بازار خودرو ایران کرده است. در بین محصولات بی‌ام‌و نیز نام «X6» به چشم می‌آید که خودرویی گران قیمت به حساب می‌آید.
ورود این خودروها به کشور در حالی است که قانون اخیر وزارت «صنعت، معدن و تجارت» مبنی بر ممنوعیت واردات خودروهای دارای حجم موتور بالای 2500 سی سی، پای برخی از آنها را از بازار ایران خواهد برید، زیرا حجم موتورشان بالای 2500 سی سی است. به عنوان مثال، خودروهایی مانند «پورشه کاین»، «پرادو»، «جنسیس»، «بنز E350»، «سانگ یانگ رکستون» و «سورنتو» به دلیل حجم موتور بالای 2500 سی سی نمی‌توانند از این پس ثبت سفارش و وارد کشور شوند. البته با توجه به تصمیمات خلق الساعه‌ای که در وزارت «صنعت، معدن و تجارت» گرفته می‌شود، هیچ بعید نیست قانون فعلی تغییر کرده و سخت‌تر یا ساده‌تر شود.
دولت در کنار این تصمیم، تعرفه واردات خودرو را نیز به حدود 50 درصد رسانده و با توجه به آن انتظار می‌رود واردات خودرو از این ناحیه رشد کند، اما مشکل اینجاست که ظاهرا سایت ثبت سفارش سازمان توسعه تجارت فعلا بسته و واردات خودرو عملا متوقف است.
وارداتی‌ها از کجا آمدند؟
از 27 هزار و 472 دستگاه خودروی سواری واردشده به کشور در هشت ماه امسال، 13هزار و 981 دستگاه به ارزش 371 میلیون و 794 هزار دلار از مبدا امارات متحده عربی، 8 هزار و 926 دستگاه به ارزش 154 میلیون و 217 هزار دلار از مبدا جمهوری کره، هزار و 346 دستگاه به ارزش 15 میلیون و 33 هزار دلار از مبدا چین و 3 هزار و 219 دستگاه به ارزش 81 میلیون و 543 هزار دلار از مبدا سایر کشورها میهمان بازار ایران شده‌اند.
طبق آمار گمرک ایران، میانگین قیمت هر خودروی سواری در هشت ماه امسال 22 هزار و 663 دلار (نزدیک به 3/8 برابر هر خودروی سواری صادراتی) بوده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته با افزایش 1/6 درصدی مواجه شده است.
البته گمرک ایران در حالی میانگین قیمت هر خودروی وارداتی در نیمه اول امسال را بیش از 22 هزار دلار اعلام کرده که همین خودروها در نمایندگی‌های مجاز در ایران از 40 تا 640 میلیون تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.
قیمت پایه خودروهای صادراتی
اما نگاهی نیز به آمار صادرات خودروسازان کشور بیندازیم و ببینیم آنها در هشت ماه امسال چه کارنامه‌ای را در این مورد از خود به جا گذاشته اند.
طبق آمار گمرک ایران، در هشت ماه امسال 38 هزار و 792 خودرو از کشور صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 29 هزار و 277 دستگاه رشد را نشان می‌دهد. این همچنین بدان معناست که صادرات خودرو کشور در هشت ماه امسال ارزشی 230 میلیون دلاری داشته که نسبت به 50 هزار دلار مدت مشابه سال قبل رشدی قابل توجه را به خود می‌بیند.
این رشد در حالی به دست آمده است که «عراق» بازار اصلی خودروهای صادراتی ایران بوده و از 38 هزار و 792 خودروی صادراتی در 8 ماه سال‌جاری، 38 هزار و 301 خودرو به ارزش 226 میلیون و 604 هزار دلار به این کشور رفته است.
از جمع خودروهای باقی‌مانده نیز 184 دستگاه به ارزش یک میلیون و 272 هزار دلار به اوکراین رفته و 106 دستگاه خودرو به ارزش 814 هزار دلار نیز به آذربایجان رفته و سایر کشورها نیز میزبان 201 خودرو ایرانی به ارزش یک میلیون و 402 هزار دلار بوده‌اند. با این حساب باید همسایه غربی ایران را
اصلی‌ترین و به نوعی تنهاترین بازار خودروهای صادراتی کشور دانست. به عبارت بهتر، خودروسازان داخلی اگرچه توانسته‌اند رشد خوبی در صادرات خودرو نسبت به سال گذشته داشته باشند، اما در تنوع بازار موفق عمل نکرده و این موضوع می‌تواند بعدها برای شان دردسر شود، مگر آنکه میخ خود را محکم‌تر از سایر خودروسازان در عراق بکوبند. بیشترین خودرو صادراتی کشور در هشت ماه امسال «پراید» است، هرچند نام محصولاتی مثل تندر-90 نیز در لیست صادراتی‌ها به چشم می‌آید.
اما یکی از مسائلی که همواره در بحث صادرات خودرو مورد توجه مشتریان ایرانی قرار می‌گیرد، قیمت خودروهای صادراتی است. البته گمرک ایران در آمار کلی خود قیمت میانگین خودروهای داخلی را اعلام می‌کند، اما همین قیمت نیز می‌تواند مبنای قضاوت آنها در مورد رفتار قیمتی خودروسازان کشور در داخل و خارج باشد.
طبق آمار اعلامی از سوی گمرک، میانگین هر دستگاه خودرو صادراتی کشور در هشت ماهه امسال حدود شش هزار دلار (پنج هزار و 931 دلار) بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی 3/13 درصدی را نشان می‌دهد. این موضوع از ارزانتر بودن خودروهای ایرانی در خارج از کشور حکایت می‌کند که البته خودروسازان برای این ارزان فروشی خود دلیل دارند.
به گفته آنها، یکی از دلایل ارزانتر بودن خودروهای ایرانی در خارج از کشور، تثبیت جایگاه صادراتی است و آنها می‌خواهند در جنگ قیمتی خودروسازان مغلوب نشوند. به اعتقاد خودروسازان، یکی از فاکتورهای مهم در تثبیت بازارهای صادراتی، قیمت کمتر است بنابراین باید برای حفظ بازارهای موجود تا حد امکان خودروها را ارزان عرضه کرد.
با این حال مشتریان ایرانی چندان نسبت به ارزانتر بودن خودروهای کشور در بازار خارج، قانع نشده و معتقدند در بازار داخل نیز قیمت‌ها باید پایین‌تر از چیزی که هم اکنون هست، باشند. این در شرایطی است که خودروسازان نه تنها این موضوع را قبول ندارند، بلکه پی در پی خواستار افزایش قیمت نیز می‌شوند و می‌گویند چون هزینه‌های تولیدشان رشد کرده، قیمت محصولات تولیدی نیز بايد بالا برود.
