اتاق خبر: اکنون حدود دو دهه است که آتش خشک‌سالی به جان کویر خراسان جنوبی افتاده و زخم‌هایی بر تن خشکیده آن باقی گذاشته که هر سال عمیق تر می‌شود.
امسال خراسان جنوبی وارد هجدهمین سال خشک‌سالی شده و در طول همه این سال‌ها نه تنها از تب خشک‌سالی درجه‌ای کاسته نشده بلکه هر سال شدت بیشتری به خود می‌گیرد به‌طوری که امسال بارندگی های استان نسبت به سال گذشته حدود ۳۵ درصد کاهش داشته و باوجود بارندگی های سیل‌آسا بهاره تنها میزان ورودی آب به سدهای استان بالغ بر ۸.۷ میلیون مترمکعب بوده که این میزان نیز نسبت به سال گذشته ۱۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
پیامدهای این قهر طبیعت از خشک شدن قنات‌ها، بیکاری کشاورزان، از بین رفتن درختان، روی آوردن به شغل‌های کاذب و مهاجرت درصد قابل روستاها گذشته و حالا حتی شهرهای استان را برای تأمین آب دچار مشکل کرده است.
شهرستان طبس به‌عنوان بزرگ‌ترین شهرستان خاورمیانه که پیامدهای خشک‌سالی در استان بیشتر از هر جای دیگری خود را در آن نشان داده و همه‌چیز اعم از درخت و باغ و چشمه و قنات و چاه گرفته تا ماهی و زنبور و حیات‌وحش و غیره از آسیب آن در امان نمانده‌اند.
تاکنون بخشی از آب شرب شهر طبس از سد نهرین تأمین می‌شده که امسال ذخیره این سد نیز به صفر رسیده و حدود ۴۱ هزار نفر جمعیت این شهر را با مشکل جدی کمبود آب در تابستان روبه رو خواهد کرد به گونه‌ای که مسئولان این شهر از هم اکنون در مورد کاهش فشار آب از خردادماه هشدار داده و تنها راه حل این مشکل را صرفه‌جویی عنوان کرده‌اند.
علاوه بر این، تغییر اقلیم سبب شده که گرمای تابستان زودتر از موعد خود را نشان داده و با روشن شدن کولرهای آبی، اکنون بحران آب در طبس جدی تر از گذشته خود را در این استان نمایان کرده که منابع آبی موجود فقط تا چند روز دیگر جوابگوی نیاز مردم شهر بوده و پس از آن با کاهش فشار و حتی احتمالاً قطعی آب مواجه خواهند بود.
ذخیره سد نهرین به صفر رسید
مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری طبس در این رابطه اظهار کرد: در شهر طبس برای ۴۱ هزار نفر در قالب ۱۷ هزار و ۲۰۰ مشترک تأمین آب انجام می‌شود.
علیرضا محمد زاده با بیان اینکه طبق برآوردهای انجام‌شده در سال گذشته این مشترکان بالغ بر دو میلیون مترمکعب آب نیاز دارند، بیان کرد: تاکنون حدود ۳۲ درصد این آب از طریق تصفیه‌خانه سد نهرین تأمین می‌شده است که در حال حاضر به دلیل کمبود بارندگی ذخیره آن به صفر رسیده است.
وی از کاهش ۳۰ درصدی میزان بارندگی در شهرستان طبس طی سال جاری خبر داد و افزود: علاوه بر این میزان بارندگی‌هایی که بوده نیز در حوزه آبریز سد نبود و در نتیجه طی سال جاری سد نهرین هیچ آبگیری نداشته است.
مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری طبس ادامه داد: همه این عوامل سبب شده که امسال یک منبع عظیم آبی طبس را از دست بدهیم و با روند بارندگی های موجود پیش‌بینی می‌شود در تابستان با مشکل کمبود آب در شهر طبس روبه رو شویم که تنها راه حل آن صرفه‌جویی است.
خالی شدن سد نهرین تصفیه‌خانه طبس را نیز تعطیل کرد
محمد زاده عنوان داشت: با توجه به اینکه تصفیه‌خانه طبس مختص تصفیه آب های سطحی سد بوده با صفر شدن ذخیره سد این تصفیه‌خانه نیز موقتاً تعطیل و کارهای تعمیراتی در آن انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه تمام امکانات خود را برای حل این مشکل به‌کار بسته‌ایم اما با منبع محدود آبی جوابگو نیاز شهر نیست، عنوان داشت: در حال حاضر حدود ۷۵ درصد آب مصرفی طبس در بخش خانگی استفاده‌شده که بخش عمده‌ای از این آب در فصل گرما توسط وسایل سرمایشی و آبیاری فضای سبز هدر می‌رود.
وی با اشاره به اینکه طبق برآوردهای انجام‌شده حدود ۲۴ هزار کولرآبی در شهر وجود دارد که در طی یک شبانه‌روز بالغ بر هفت هزار مترمکعب آب مصرف می‌کند، بیان داشت: تأمین این حجم آب با توجه به خشک‌سالی های چندین ساله بسیار مشکل است.
مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری طبس با بیان اینکه برای مدیریت مصرف در بحث فضای سبز بیشتر انشعابات فضای سبز شهرداری در اماکن عمومی قطع شده است، افزود: در گذشته بالغ بر ۵۲ انشعاب شهرداری در این زمینه داشته که این تعداد در حال حاضر به ۱۰ انشعاب کاهش یافته است.
محمد زاده همچنین به بررسی جدی مسئله کمبود آب در کارگروه آب طبس اشاره کرد و گفت: در این کارگروه تلاش شده که تمام پتانسیل‌هایی موجود شناسایی و برای بهره‌برداری آب شرب مورداستفاده قرار گیرد.
نیاز آبی طبس در تیر به ۲۸۰ لیتر بر ثانیه می‌رسد
وی با بیان اینکه در این راستا از دو حلقه چاه موقوفه برای تأمین آب استفاده‌شده است، ادامه داد: همچنین تاکنون دو حلقه چاه متعلق به شهرداری که دارای کیفیت مناسب برای آب شرب بوده بهره‌برداری و همچنین دو حلقه چاه دیگر در این زمینه حفر می‌شوند.
وی اضافه کرد: اما با توجه به حجم آبگیری کمی که چاه‌های آبرفتی دارند بخش کمی از مشکل آبی طبس برطرف می‌شود.
مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری طبس تاکید کرد: تاکنون با این منابع آبی که ایجادشده ۲۲۶ لیتر آب در ثانیه را می‌توانیم تأمین کنیم اما طبق برآوردهای انجام‌شده نیاز آبی شهر در تیرماه به ۲۸۰ لیتر در ثانیه نیز خواهد رسید ازاین‌رو با مشکل کاهش فشار آب و حتی قطعی آب روبه رو خواهیم بود که تنها راه حل آن صرفه‌جویی است.
محمد زاده همچنین به انجام عملیات نشت‌یابی در شبکه عمومی انتقال آب طبس اشاره کرد و گفت: در این طرح در فاز نخست تمامی انشعابات شهر پایش و در فاز دوم نیز با دقت بیشتر مناطق نیمه شرقی شهر مورد پایش قرارگرفته‌اند.
به گفته وی با اجرای این طرح تاکنون ۱۰۰ مورد نشت نامرئی در شبکه‌های انتقال شناسایی و در حال بازسازی است.
سرچشمه‌های کارون تنها التیام زخم های خشکیده طبس است
مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری طبس، بازسازی شبکه‌های فرسوده، بازبینی و تعویض تجهیزات منابع تولید آب و اطلاع‌رسانی به مردم برای کاهش مصرف را از جمله اقدامات دیگر این شرکت برای کاهش هد رفت آب عنوان کرد.
هر چند مدیریت مصرف منابع آبی موجود می‌تواند بخشی از مشکل کمبود آب را حل کند اما باوجود همه این مشکلات به نظر می‌رسد که انتقال آب به طبس تنها راه‌حل مؤثر برای رفع معضل بی‌آبی در این شهرستان است.
در طول این سال‌ها گزینه‌های متعددی برای اجرای طرح انتقال آب به این شهرستان وجود داشته که انتقال آب از سرچشمه‌های کارون یکی از آن‌ها بود و بنا به مصوبه شورای عالی آب در سال ۸۳ سهمیه‌ای از محل خط دوم انتقال آب به یزد برای شهرستان طبس در نظر گرفته هم بعد از گذشت حدود ۱۲ سال هنوز در هاون وعده‌های مسئولان کوبیده می‌شود و پاسخ مسئولان تنها تداوم پیگیری‌ها است.
وعده‌های بی‌پایان انتقال آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در ارتباط با آخرین وضعیت سهمیه طبس از کارون، می‌گوید: در حال پیگیری این موضوع هستیم و اقدامات کارشناسی برای این کار در حال انجام است.
حسین امامی بیان کرد: تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا حق واقعی مردم طبس را مطالبه کنیم تا حقوق مردم این شهرستان‌ها ضایع نشود.
وی با اشاره به اینکه ذخیره سد نهرین امسال به صفر رسیده است، عنوان داشت: در گذشته بخشی از آب شرب طبس از این سد تأمین می‌شده که امسال این ذخیره صفر شده و تنها حق آبه ای برای کشاورزان باقی‌مانده که در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر در شهرستان طبس از نظر سرانه تأمین آب در حد استاندارد کشوری هستیم، گفت: اما با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود امسال گرمای غیرمترقبه‌ای را در این شهرستان داشته باشیم و به طبع آن میزان مصرف آب بالا برود ممکن است که با کمبود آب در تابستان روبه رو شویم.
امامی با اشاره به برنامه‌ریزی های انجام‌شده برای حل این مشکل در تابستان، افزود: برای رفع این چاه حفر دو چاه جدید در دستور کار قرارگرفته که در حال حاضر یک چاه در حال حفاری است.
به گفته وی هم اکنون آب شهرستان طبس از طریق ۲۰ چاه تأمین می‌شود.
هر چند انتقال آب به شهرستان طبس تنها راه تدوام حیات در این شهرستان به نظر می‌رسد اما با روند کند موجود، اجرای این پروژه چیزی نیست که طی یک یا دو سال اخیر به نتیجه عملی رسیده و عطش تشنگی ۱۸ ساله آن را برطرف کند و در نتیجه صرفه‌جویی و مدیریت منابع آبی موجود تنها راه‌حلی است که در مقطع موجود می‌تواند جلوی بحران های جدی را بگیرد.
منبع:مهر
