به گزارش اتاق خبر، نقل‌های بادامی و نباتی که بسته به نام و رنگ ویژه‌شان هر یک کاربردی مستقل در تشریفات ایرانی داشتند و این‌طور که «جعفر شهری» در «طهران قدیم» می‌نویسد این خوراکی‌ها نخستین وسیله پذیرایی از مهمان‌های نوروزی به شمار می‌آمدند: «قبل از همه نقل و قرص‌های (آب نبات‌های سنتی) رنگارنگ مخلوط تعارف می‌کردند و بعد از آن آجیل و شیرینی‌های درختی مانند کشمش سبز و توت و انجیر خشک و... و بعد از آن نوبت به شیرینی‌های خانگی و بازاری مانند نان‌برنجی و کلوچه و راحت‌الحلقوم و نان بادامی و... می‌رسید. »با این حال، نقل‌ها نه فقط در مراسم نوروز که در جشن‌های عروسی یا مراسم آشتی‌کنان هم کاربرد زیادی داشتند. تولید نقل در گذشته کار بسیار سختی بود، به‌طوری‌که تنها درآذربایجان زنان اهل ارومیه، در زمین‌های اطراف بادام می‌کاشتند و بعد از برداشت، آن را در فصل بهار آینده با گل‌های بیدمشک درون کیسه‌هایی قرار می‌دادند، آنها این ترکیب را آنقدر هم می‌زدند تا خلال بادام سفید کاملا گرده را جذب کند و به رنگ زرد دربیاید و عطر و طعم بیدمشک را بدهد. بعد چند نفر کارگر این ترکیب را با شیره غلیظ و داغ قطره قطره می‌پوشاندند و به این ترتیب نقل‌ها آماده می‌شدند اما حالا به مدد ماشین‌آلات صنعتی یا کارگاه‌های بزرگ و کوچک صنفی این دست از تنقلات به سرعت آماده می‌شوند. شیرینی اگرچه در کام ما شیرین است اما سختی‌ها و مرارت‌های این‌کار سبب شده کام فعالان این حوزه این روزها حسابی تلخ شود. دراین‌باره حسن افخمی، رییس اتحادیه صنف نبات، آب‌نبات و قندریز در گفت‌وگو با صمت عنوان می‌کند: مشکلات صنف قند، نبات و آب‌نبات بسیار زیاد است. او می‌گوید: ایرادهایی که وزارت بهداشت می‌گیرد رمق را از واحدهای صنفی گرفته است، اشکالاتی که هر روز به سر فصل آنها افزوده می‌شود تا جایی که به تازگی اعلام کرده‌اند همه واحدهای صنفی باید به آزمایشگاه مجهز باشند که متاسفانه فراهم کردن این ملزومات در یک کارگاه ۶۰ متری در پایتخت شدنی نیست. افخمی توضیح می‌دهد: شهرداری اعلام کرده که کارگاه‌های نبات، دارای آلودگی هستند اما حقیقت ماجرا این است که کارگاه‌های فعال این بخش هیچ آلودگی ندارند و از یک رستوران کمتر آب مصرف می‌کنند. او ادامه می‌دهد: یکی از مشکلاتی که اتحادیه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، رنگ نبات است که صنایع اعلام کرده‌اند برای اینکه بتوانید از رنگ‌ها استفاده کنید باید مشمول شرایط استفاده از آن باشید؛ به این معنا که از یک سالن ۴۰۰ متری بهره‌مند بوده و کارگاه دارای یک آزمایشگاه مجزا باشد که این امکان برای کارگاه‌های به این کوچکی که درحال فعالیت هستند، وجود ندارد. افخمی تاکید می‌کند: اجرای این قانون مستلزم تهیه یک کارخانه بزرگ است که باید برای آن ۳ شیفت نگهبان تعیین کرد اما تمام درآمد این کارگاه‌ها شاید به اندازه حقوق دو نگهبان باشد؛ از این‌رو ما نمی‌توانیم این موضوع را اجرایی کنیم. رییس اتحادیه نبات، آب‌نبات و قند ریز بیان کرد: اکنون بیشتر فعالان این صنف درحال ترک تهران هستند و از این قوانین دست‌وپاگیر و هزینه‌های فراوان فرار می‌کنند که این خبر خوشی برای صنف نبات و آب‌نبات نخواهد بود. به گفته وی، این وضعیت موجب شده بسیاری از واحدهای صنفی از کار و فعالیت دست بردارند و به‌طور رسمی از این شغل خارج شوند. رییس اتحادیه صنف نبات، آب‌نبات و قندریز در بخش دیگری از اظهاراتش خواستار توجه جدی مسئولان به این صنعت خرد می‌شود و می‌گوید: واحدهای صنفی ما درحال تعطیل شدن هستند و دولت باید برای جلوگیری از ورشکستگی اعضای این صنف پا پیش بگذارد. به گفته وی، دولت باید یک شهرک مجزا برای این صنف درنظر بگیرد و همه فعالان را در آنجا اسکان دهد؛ شهرکی که البته تهیه آن در توان اتحادیه باشد و حداقل در شهر، جایی در نزدیکی خاوران و ۱۵ تا ۲۰ کیلومتری تهران باشد.
واحدهای بی‌مجوز؛ معضل اساسی
او در ادامه فعالیت و حضور افراد فاقد پروانه کسب را از بزرگترین معضلات صنف نبات، آب‌نبات و قندریز اعلام می‌کند و می‌گوید: بی‌جوازها اغلب دارای مشکلات خاصی هستند که یکی از مهم‌ترین آنها رعایت نکردن بهداشت در واحدهای صنفی است که برای رفع این معضل با بازرسی‌های مکرر، سعی بر جمع‌آوری و الزام به دریافت جواز کسب از سوی این افراد کرده‌ایم. افخمی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به نقش پر رنگ قند و نبات در زندگی ایرانی‌ها عنوان می‌کند: از آنجایی که بازار قند و نبات بازاری رقابتی به شمار می‌رود، قیمت محصولات براساس کیفیت آنها تعیین می‌شود اما در مجموع در چند سال اخیر قیمت این محصولات تغییرات چندانی نداشته و همین موضوع سبب شده صادرات نبات و آب‌نبات به کشورهای عراق و افغانستان به‌دلیل قیمت مناسب آن‌رو به افزایش باشد. وی درباره چگونگی تشخیص نبات مرغوب از غیرمرغوب می‌گوید: بهترین نوع نبات آن است که سفید و شفاف باشد و از آنجایی که واحدهای فاقد مجوز از رنگ‌های خوراکی برای رنگ کردن نبات زعفرانی استفاده می‌کنند، توجه به ظاهر محصول برای تشخیص کیفیت آن بسیار حائز اهمیت است.
شهرداری تنها مجری
است گفته‌های این فعال صنفی درحالی بیان می‌شود که محمد حقانی، رییس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران در گفت‌وگو با صمت با تاکید بر اینکه تشخیص آلودگی یک صنعت برعهده سازمان محیط‌زیست قرار دارد و در این حوزه شهرداری تنها مجری نظر کارشناسی سازمان محیط‌زیست است، توضیح می‌دهد: بدون شک کارشناسان محیط‌زیست همه جوانب فعالیت صنفی نبات، آب‌نبات و قندریز را مورد بررسی قرار داده‌اند. او می‌گوید: براساس استانداردهای تدوین شده صنایع به ۳ دسته تقسیم می‌شوند، نخست صنایع سبز که براساس نظر کارشناسان به واحدهایی اطلاق می‌شود که آلودگی زیست‌محیطی ندارند و حضور آنان برای محیط‌زیست بدون اشکال است، دوم صنایع زرد که دارای آلودگی زیست‌محیطی هستند اما با تمهیداتی که به کار گرفته‌اند مانند تغییر و بروز کردن ماشین‌آلات، آلودگی را به حداقل رسانده‌اند و سپس صنایع قرمز که به دلیل تولید سرب باید از شهرها خارج شوند. به گفته رییس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران، در حال حاضر به‌طور حتم آلودگی صنعت نبات و آب‌نبات در حدی بوده که به تشخیص سازمان محیط‌زیست باید از تهران خارج شوند.
منبع: صمت
