به گزارش اتاق خبر، برف‌ها آب می‌شوند، چشمه‌ها و رودها به جریان می‌افتند، سبزه‌ها از خاک می‌رویند و درختان زندگی را آغاز می‌کنند. در این میان پرندگان و خزندگان و جوندگان هم به تکاپو افتاده تا جبران روزهای زمستان کنند و بهاری زیبا و زاینده بیافرینند. این دوره، هر سال تکرار می‌شود؛ بدون تغییر. اما امان از روزی که تغییرات زمستانی بسیار شدید باشند، زمان‌هایی که زمستان تا چند سال و حتی چند دهه طول بکشند، زمانی که طبیعت دستخوش توفان‌های بزرگ، بارش‌های فراوان، یخبندان‌های طولانی و در مجموع تغییرات آب‌وهوایی بنیادین شود. در این صورت، دیگر نباید انتظار تکرار دوره‌های طبیعی را داشت. نظم طبیعت برای‌مدتی به هم می‌ریزد تا نظمی نوین، بر جهان مسلط شود. در این شرایط، گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی منقرض می‌شوند و گونه‌های دیگری با تکیه بر اصل تکامل، پا به عرصه وجود می‌نهند. این وضعیت در شرکت‌های معدنی هم به وضوح دیده می‌شود. هر از گاهی، دوره‌هایی از رکود در بازارهای معدنی جهان دیده می‌شود؛ دوره‌هایی که گاه چند ماه ادامه می‌یابند و گاه چند سال. در این زمان‌ها، شرکت‌ها به خواب زمستانی فرو می‌روند، فعالیت‌های‌شان را کاهش می‌دهند و منتظر بهبود اوضاع می‌مانند. مواردی پیش می‌آید که این تغییرات طولانی‌تر می‌شوند و با بقیه دوره‌ها تفاوت‌هایی اساسی دارند. در این صورت باید انتظار داشت که پس از پایان آن دوره رکود، شاهد دنیای معدنی دیگری باشیم که برخی از گونه‌های شرکتی منقرض شده و تعدادی گونه جدید تکامل یافته، به وجود آمده باشند. رکود معدنی کنونی در بازارهای جهانی هم چنین وضعیتی دارد؛ رکودی که اکنون بیش از ۴ و نیم سال از شروع آن می‌گذرد و همچنان ادامه دارد. در واکنش به این شرایط، شرکت‌های معدنی جهان استراتژی‌های مختلفی در پیش گرفته‌اند اما این استراتژی‌ها، بسیار متفاوت با راهکارهایی هستند که در دوره‌های عادی رکود اتخاذ می‌شوند. به این صورت باید انتظار داشت که پس از پایان رکود بزرگ کنونی، شاهد تغییر و تحولات گسترده‌ای در اکوسیستم‌های شرکت‌ها در دنیای معادن باشیم.
استراتژی‌های کوتاه‌مدت
در سال‌های نخست رکود معدنی که هنوز نشانی از بلندمدت بودن آن نمایان نشده بود و بسیاری از کارشناسان امیدوار به اتمام سریع آن بودند، بسیاری از شرکت‌ها واکنش خاصی از خود نشان ندادند. آنها تلاش کردند به تولیدات خود ادامه دهند و با حاشیه سود پایین‌تر، محصولات‌شان را به بازار عرضه کنند. با این حال، مسائل غیرمنتظره و هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده منجر به آن شد که سودآوری تعدادی از این شرکت‌ها، منفی شوند. تصور نادرست از بازار باعث شد برخی از این شرکت‌ها برای حفظ خود در بازار از وام‌های جدید و منابع مالی خارجی استفاده کنند اما مسئله حل نشد و همچنان رکود ادامه یافت. این وضعیت به همراه ادامه یافتن رکود باعث شد برخی از شرکت‌ها تلاش کنند تا تعدیل تدریجی نیروهای‌انسانی خود و کاهش ساعات کاری‌شان را وسیله‌ای برای بقای خود کنند. «کاترپیلار» یکی از این شرکت‌ها بود که در مرحله نخست، ۵ هزار نفر و در مرحله دوم، ۵ هزار نفر دیگر از کارکنانش را اخراج کرد. شرکت‌های دیگری مانند «کودلکو» به صورت آگاهانه تلاش کرد تا تولیدات خود را کاهش دهد تا باز هم تعادل به بازار برگردد. در این میان، بیشتر شرکت‌های معدنی جهان حاضر به همکاری با رقبای خود در چنین طرحی نشدند و این طرح با شکست روبه‌رو شد.
استراتژی‌های بلندمدت
یکی از خاص‌ترین استراتژی‌های شرکت‌ها در این دوران، در عملکرد «ریوتینتو» مشاهده شد. این شرکت که متوجه طولانی شدن دوران رکود شد و به دنبال یک راهکار بلندمدت می‌گشت، به‌تدریج خام‌فروشی را در معادن پرهزینه خود پایان داد و به سمت فرآوری حرکت کرد. حتی گاهی مواد خام را از شرکت‌های دیگر خریداری کرده و اقدام به فرآوری آنها می‌کرد. این وضعیت به ویژه در بخش تولید مس ریوتینتو در ایالات‌متحده مشاهده شد. به این صورت، این شرکت نه تنها تا حدودی خود را با وضعیت موجود انطباق داد، بلکه از فرصت فراهم شده هم استفاده کرد و محصولات اولیه خود را با قیمتی پایین‌تر به‌دست آورد. در همین حال، شرکت معدنی «واله» برزیل هم به ترکیب مواد معدنی برای تامین نیاز خریداران اقدام کرده است تا ارزش‌افزوده بیشتری برای محصولاتش ایجاد کند.
واگذاری و خریداری معادن
اما جدیدترین استراتژی که به تازگی در بین شرکت‌های معدنی مشاهده شده است، خرید معادن دیگر بزرگان معدنی جهان است. اکنون بسیاری از شرکت‌های قدیمی به دلیل بدهی‌های بیش از حد خود و ناتوانی در مدیریت شرایط مجبور شده‌اند تا برخی از دارایی‌های خود و حتی معادن‌شان را به فروش برسانند. «فریپورت مک‌موران» امریکا یکی از برجسته‌ترین این شرکت‌ها است که قرار است بزرگترین معدن مس خود را در افریقا به فروش برساند. اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود. چند روز پیش خبری منتشر شد که حاکی از تصمیم غول تولیدکننده الماس روسیه برای فروش برخی از معادن خود داشت. «آلروسا» هم در حالی که تنها شرکت بزرگ جهان است که توانسته در چند ماه گذشته، نسبت بدهی‌ها به کل سرمایه‌اش را کاهش دهد، به نظر می‌رسد که در این دام افتاده است. با این شرایط و البته ادامه یافتن رکود معدنی، هیچ تردیدی نیست که به‌تدریج شرکت‌های معدنی دیگری هم ناچار به اعلام ورشکستگی یا فروش معادن خود خواهند شد.
این شرایط فرصتی را برای شرکت‌های آینده‌نگر به‌طور عمده چینی و استرالیایی پدید آورده تا اکنون سرمایه‌گذاری و چند سال دیگر، با اتمام رکود، دلارهای معدنی را برداشت کنند. بدون شک، این دسته از شرکت‌ها، گونه جدیدی از غول‌های معدنی هستند که در آینده در دنیا خواهند زیست.
منبع: صمت
