به گزارش اتاق خبر، هرچند پزشکان همیشه پیشنهاد می‌دهند که کودکان از شیرمادر استفاده کنند اما در تمام دنیا اکنون شیرخشک نوزاد مصرف می‌شود و گاهی این محصول کاربرد پزشکی دارد. آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که در ۳ ماه نخست امسال بیش از ۹۲۸ تن شیرخشک نوزاد و مواد اولیه تولید شیرخشک به ارزش ۵/۳میلیون دلار وارد کشور شد. همچنین در سال گذشته بیش از ۶ تن شیرخشک نوزاد و مواد اولیه تولید آن به ارزش ۴۸/۸میلیون دلار وارد کشور شده بود. این در حالی است که بزرگترین واحد تولید شیرخشک نوزاد خاورمیانه در ایران هست. رضا باکری، دبیر انجمن فرآورده‌های لبنی با اشاره به اینکه شیرخشک شامل دو نوع می‌شود، به صمت گفت: این موضوع برای کارشناسان مشخص است اما به دلیل اینکه اطلاع‌رسانی مناسبی نشده گاهی مردم از انواع شیرخشک اطلاعی ندارند و این موضوع باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود. وی افزود: شیرخشک صنعتی و شیرخشک نوزاد دو نوع شیرخشک هستند که کاربردهای متفاوتی دارند. شیرخشک صنعتی در واحدهای لبنی برای تولید لبنیات استفاده می‌شود و به طور مستقیم از شیر خام به‌دست می‌آید. شیرخشک نوزاد با اینکه به طور مستقیم از شیر خام تولید می‌شود اما مراحل تولید پیچیده‌تری دارد.
دبیر انجمن فرآورده‌های لبنی با اشاره به اینکه در تولید شیرخشک نوزاد به دلیل وجود حساسیت‌های بیشتر، استانداردهای پیچیده‌تری هم وجود دارند گفت: گاوهایی که از آنها قرار است شیرخشک نوزاد به‌دست آید، قبل از شیردهی نیز تحت مراقبت‌هایی هستند و پس از شیردهی نیز، شیرخام با فرآیند پیچیده‌تری به شیرخشک نوزاد تبدیل می‌شود.
باکری با اشاره به اینکه تولید شیرخشک نوزاد نیاز به ویتامین‌ها و افزودنی‌های خاصی دارد، افزود: از دیگر تفاوت‌های شیرخشک صنعتی با شیرخشک نوزاد برخی مواد غنی شده و افزودنی‌هایی است که باید در تولید شیرخشک وجود داشته باشد. این مواد در شیرخشک صنعتی به هیچ‌وجه کاربرد ندارد.
باکری با اشاره به اینکه نیاز شیرخشک کودک در کشور سالانه ۳ هزار تن است، گفت: در بسیاری موارد شیرخام تولیدی ایران استانداردهای لازم برای تولید شیرخشک نوزاد را ندارد که این امر برای واحدهای تولید شیرخشک نوزاد مشکلاتی ایجاد کرده است.
وی افزود: تولید شیرخشک نوزاد علاوه بر پیچیدگی‌هایی که در واحدهای تولیدی دارد در نهاده‌های دامی، خوراک دام و دیگر کنترل‌های بهداشتی استانداردهایی دارد که در ایران کامل رعایت نمی‌شود و در نتیجه واحدهای تولید شیرخشک در کشور نمی‌توانند نیاز خود به شیرخام را تامین کنند.
دبیر انجمن فرآورده‌های لبنی با اشاره به اینکه واحدهای تولید شیرخشک در کشور فعالیت می‌کنند، گفت: در ایران چند واحد بزرگ تولید شیرخشک نوزاد وجود دارد و این کارخانه‌ها فعالیت می‌کنند اما بخش قابل توجهی از نیاز داخل با واردات برطرف می‌شود.
دو حلقه گمشده
رحیم بنامولایی، رییس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک به صمت گفت: یکی از مشکلات در تولید شیرخشک نوزاد، این است که سرانه مصرف در کشور مشخص نیست. نخستین کاری که باید انجام شود این است که سرانه مصرف شیرخشک نوزاد در کشور مشخص شود. در این صورت واحدها هم می‌توانند متناسب با نیاز داخل و بازار صادراتی اقدام به تولید کنند.
یکی از موضوعاتی که درباره تولید شیرخشک مطرح شده، تولید این محصول بیش از دو برابر نیاز داخل کشور است. این در حالی است که اکنون در کشور واردات شیرخشک نوزاد هم داریم. بنامولایی در این‌باره توضیح داد: اعلام موافقت اصولی برای راه‌اندازی واحدهای تولیدی بدون درنظر گرفتن سرانه مصرف در کشور مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند.
وی افزود: در صورتی که نیاز داخل کشور کمتر از میزان تولید باشد و از طرفی بازارهای صادراتی مناسبی برای تولید وجود نداشته باشد، رکود حاکم بر تولید در کشور تشدید می‌شود. این موضوع یکی از عوامل رکود است که برای جلوگیری از آن باید تولید متناسب با مصرف سرانه و بازارهای صادراتی باشد.
رییس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک با اشاره به اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند به تشکل‌های بخش خصوصی تفویض اختیار کند، گفت: مادر تشکل‌ها و انجمن‌های بخش خصوصی اتاق بازرگانی است و با تفویض اختیار به این بخش می‌توان سرانه نیاز را در کشور محاسبه کرد.
بنامولایی با اشاره به اینکه بانک اطلاعاتی مورد نیاز تولید شیرخشک نیز باید در کشور تهیه شود، گفت: از دیگر موضوعاتی که می‌تواند به بخش تولید کشور کمک بسیاری داشته باشد تهیه بانک اطلاعاتی است. در این بانک مشخص می‌شود که اکنون در کشور میزان تولید شیرخشک نوزاد چقدر است. در صورتی که این بانک اطلاعاتی تهیه و سرانه مصرف هم محاسبه شود تولید متناسب با نیاز در کشور انجام خواهد شد. در این سیاست تولیدی علاوه بر اینکه مشکلاتی مانند رکود تولید تشدید نمی‌شود، تولیدکنندگان هم می‌توانند بر اساس نیاز کشور تولید داشته باشند.
وی با بیان اینکه تولید شیرخشک در کشور نیاز به ماشین‌آلات خاصی دارد، گفت: باید زمان تولید شیرخشک نوزاد ۴ شیفت کاری باشد. در این صورت ظرفیت تولید در داخل کشور افزایش می‌یابد و ماشین‌آلات بخش تولیدی هم با توقف در طول روز مواجه نمی‌شود.
رییس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد با تاکید بر اینکه تولید ۲۴ ساعته شیرخشک نوزاد موضوعی است که اکنون در تمام دنیا اجرا می‌شود، گفت: متاسفانه در ایران این‌طور نیست و کارخانه‌ها پس از پایان ساعت کار تعطیل می‌شوند و این موضوع به بخش تولید آسیب می‌زند. می‌توان با تقسیم کار به طور شیفت‌بندی تولید این محصول را در طول روز تداوم بخشید.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه اکنون قیمت‌های تولیدی در ایران رقابت‌پذیر نیست، گفت: سیاست تولید ۲۴ ساعته یکی راهکارهایی است که می‌تواند قیمت محصولات تولیدی را کاهش دهد. کاهش قیمت تمام شده علاوه بر اینکه محصولات داخل را رقابت پذیر می‌کند به بخش تولیدی کشور هم کمک می‌شود تا بتواند با توان بیشتری به تولید پردازد.
به گفته بنامولایی یکی از وظایف دولت هدایت سرمایه‌های بخش خصوصی در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری است. به عبارتی دولت در تولید سیاست‌گذار بخش خصوصی است. در شرایطی که بانک اطلاعاتی تولید و سرانه مصرف در کشور مشخص نیست، طبیعی است که دولت در سیاست‌گذاری تولید هم با مشکلاتی روبه‌رو باشد. برای رفع این مشکلات بهترین راه‌حل تهیه بانک اطلاعاتی و سرانه مصرف است.
رییس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک با اشاره به اهمیت این موضوع در تولید شیرخشک کودک گفت: یکی از ظرفیت‌هایی که در شرایط پساتحریم ایجاد شده تولید مشترک و سرمایه‌گذاری خارجی‌هاست. در شرایطی که وضعیت تولید و مصرف شیرخشک کودک در کشور مشخص نیست چطور می‌شود تصمیم گرفت که آیا سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه آسیبی به دیگر تولیدکنندگان وارد می‌کند یا خیر؟
ایران، خودکفا در تولید شیرخشک؟
به نظر می‌رسد مصرف شیرخشک نوزاد در داخل کشور علاوه بر محصولات تولید داخل شامل شیرخشک‌های خارجی هم می‌شود اما مسئولان معتقدند ایران در تولید شیرخشک خودکفاست و تولید داخل دو برابر نیاز کشور است.
رسول دیناروند، معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو در بازدید از یک کارخانه تولید شیرخشک در کشور گفته بود: اکنون کشور در تامین نیاز خانواده‌های ایرانی به شیرخشک نوزادان، بی‌نیاز از واردات است. نیاز سالانه هر خانواده ایرانی به شیرخشک ۲۵ قوطی است که این مقدار نیز کامل در داخل تولید می‌شود. ظرفیت تولید شیرخشک در کشور دو برابر نیاز داخل است.
همچنین تولید شیرخشک رژیمی برای نوزادان در خودکفایی این محصول در کشور یکی از گام‌های مهم توسعه این صنعت بود. شیرخشک رژیمی نوزادان مبتلا به بیماری‌های خاص کشور در بزرگترین مجتمع تولید شیرخشک خاورمیانه که در ایران احداث شده است، تولید می‌شود.
بر اساس آمارهایی که علی رومی، مدیرعامل سازمان صنایع شیر ایران داده بود در سال ۹۳ معادل هزار میلیارد ارز از کشور خارج می‌شده است. از سال ۹۴ شیرخشک رژیمی در کشور تولید شد و نیاز وارداتی در این زمینه از بین رفت.
ذخایر شیرخشک کافی نیست
رییس هیات‌مدیره یک شرکت تولیدکننده شیرخشک نوزاد نیز درباره وضعیت تولید داخل، چندی پیش به ایسنا گفت: حذف ارز مرجع واردات شیرخشک و مشکلات ارزی به وجود آمده از عوامل کمبود نسبی شیرخشک اطفال در بازار داخلی است.
وحید مفید با اشاره به اینکه نیاز سالانه کشور به شیرخشک نوزاد حداکثر ۲۵ میلیون قوطی است، افزود: از این مقدار حدود ۵ میلیون قوطی شیرخشک یارانه‌ای و ۲۰ میلیون قوطی شیرخشک آزاد است که حداقل یک سوم از شیرخشک آزاد موجود در بازار وارداتی است. شیرخشک شامل ۳ نوع می‌شود. نوع ۱ برای نوزادان تا ۶ ماه، نوع ۲ برای نوزادان ۶ ماه تا یک سال و نوع ۳ برای نوزادان یک سال به بالا است که کمبود بیشتر مربوط به شیرخشک‌های نوع ۲ و ۳ بوده است. شیرخشک یارانه‌ای از طریق مراکز بهداشت بین مادرانی که قادر به شیر دادن به نوزادان خود نیستند توزیع می‌شود. البته با توجه به شرایط پیش آمده به نظر می‌رسد ذخیره شیرخشک یارانه‌ای چندان مناسب نیست.
وی گفت: درحال‌حاضر ۴ کارخانه تولید شیرخشک نوزاد در کشور وجود دارد و مواد اولیه تولید شیرخشک نیز از خارج کشور وارد می‌شود اما در تلاش هستیم تا واردات این مواد در آینده نزدیک به حداقل برسد، به طوری که هم‌اکنون امکان داخلی‌سازی ۹۰ درصد از مواد اولیه تولید شیرخشک وجود دارد.
منبع: صمت
