«او بزرگترین در تمام دوران بود. زمانی که شما در مورد میراث محمدعلی کلی؛ منظورم آن‌چیزی‌ست که او در حلقه فکر خود می‌پروراند و ما حتی نمی‌توانیم در موردش فکر کنیم، صحبت می‌کنید به عظمت او پی می‌بریم. عظمتی که بر من پوشیده نیست. کلی قهرمانی برای حقوق مدنی و قهرمان مبارزه برای عدالت و عدالت‌خواهی است. او قهرمانی‌ست که با استفاده ابزارهای اطرافش، تلاش می‌کرد تا جهان را به مکانی بهتر تبدیل کند. او یکی از آن سه نفری‌ است که برای نسل من تلاش بسیار کرد و همه ما به او افتخار می‌کنیم...»

 

این‌ها بخشی از صحبت‌های ویل اسمیت در مراسم اسکار سال 2001 است؛ زمانی که او برای بازی در نقش محمدعلی کلی در فیلم «ALI» به کارگردانی مایکل مان، نامزد دریافت اسکار بهترین بازیگر شده بود.

 

 

 

 

«Ali the Fighter» محصول 1971 میلادی و به کارگردانی ویلیام گریواس

 

اولین فیلم درباره این ستاره خشن ورزشی در سال 1971 با عنوان «علی مبارز» و به کارگردانی ویلیام گریواس، ساخته شد. موضوع اصلی فیلم «Ali the Fighter» حول مبارزه اولیه او با جو فریزر می‌گردد و جنون کاسیوس کلی برای پیروزی از درون رینگ تا بیرون رینگ را به تصویر می‌کشد. نکته جالب این فیلم، حضور کاسیوس کلی و جو فریزر در نقش‌های خودشان است.

 

 

«The Greatest» محصول 1977 میلادی و به کارگردانی تام گریس

 

زمان آن رسیده که کاسیوس کلی، نقش خود واقعی‌اش را در فیلم «The Greatest» بازی ‌کند و درخشش زندگی خود را در این فیلم به نمایش بگذارد. این فیلم، لحظه‌های واقعی و بدون تملقی از زندگی کاسیوس کلی را نمایش می‌دهد و مخاطب با روایتی هیجان‌انگیز مانند فیلم‌های دیگری که راجع به او ساخته شده، روبه‌رو نیست و باصحنه‌هایی از روزهای کم‌تر دیده شده زندگی کلی مواجه می‌شود.. البته «بزرگترینِ» گریس به مبارزه‌های کلی در بازی‌های المپیک سال 1960 می‌پردازد و تلاش او برای به دست آوردن تاج قهرمانی سنگین‌وزن که پیش از این در دستان جورج فورمن بود را به تصویر می‌کشد.

 

قطعه «بزرگترین عشق از همه» توسط جورج نبسون برای این فیلم نوشته شد و توسط خود او اجرا شد که یکی از قطعه‌های نسبتا ماندگار در موسیقی متن فیلم‌های سینمایی به شمار می‌آید.

 

نکته مهمی که مخاطب در این فیلم با آن مواجه است: عدم شرکت کلی در جنگ ویتنام و محکم‌کردن این جنگ بود و از طرفی او با گرویدن به دین اسلام خود را محمدعلی خواند. از این پس، او با نام محمدعلی کلی شناخته شد.

 

«When We Were King» محصول سال 1996 میلادی به کارگردانی لئون گاست

 

این مستند بیش‌تر روی مسابقه بوکس کلی با جورج فورمن، از جمله همه چیز را که به مبارزه، مانند آماده‌سازی و استراتژی علی برای مبارزه‌اش، مربوط می‌شود، تمرکز کرده است. از طرف دیگر این فیلم مستند، یکی از آثار سیاسی است که به تجزیه و تحلیل مسائل سیاه‌پوست‌های آفریقا می‌پردازد. مستند «وقتی ما پادشاه بودیم» در سال 1996 به کارگردانی لئون گست ساخته شد، به مسابقه مشت‌زنی دسته سنگین‌وزن جهان بین محمدعلی کلی و جورج فورمن می‌پرداخت. این مسابقه که در سی‌ام اکتبر 1974 برگزار شد، با نام «غرش در جنگل» شناخته می‌شود. در این فیلم، آدم‌های بزرگی چون جیمز براون و بی‌بی کینگ که هر کدام در موسیقی جریانی به پا کرده بودند و از بزرگان موسیقی غرب به شمار می‌آیند، اسپایک لی که خودش کارگردان سینما است، یکی دیگر از آدم‌های شاخصی است که در این مستند حضور دارد. چیزی که ما در این مستند با آن مواجه هستیم، روحیه عجیب و اعتماد به نفس بالای محمدعلی کلی است که در قبل از شروع مسابقه حساسش با فورمن، به خوبی شاهدش هستیم. «وقتی ما پادشاه بودیم» در سال 1994 با استقبال منتقدان و مخاطبان مواجه شد و همان سال هم جایزه اسکار بهترین فیلم مستند بلند را برای گست به ارمغان آورد.

 

جالب است که بدانید: مستند «وقتی ما پادشاه بودیم»، نه‌تنها بزرگ‌ترین فیلم در مورد محمدعلی کلی، که شاید مهم‌ترین فیلم در مورد مسابقات بوکس باشد که تا به حال ساخته شده است. مستندِ لئون گاست، پشت پرده صحنه‌هایی از مبارزه «رامبل در جنگل» و ناگفته‌های جلسه بین محمدعلی کلی و جورج فورمن قبل از مبارزه‌شان را بازگو می‌کند.

 

«Ali: An American Hero» محصول سال 2000 میلادی و به کارگردانی لئون ایکاسو

 

«علی: قهرمان آمریکایی» به کارگردانی لئون ایکاسو، فیلم تلویزیونی‌ زندگی‌نامه محمد علی کلی در سال 2000 بود که بیش‌تر از طریق فلش‌بک‌هایی به زندگی او، آن‌ هم زمانی که هنوز مسلمان نشده بود می‌پردازد. دیوید رامسی در «علی: قهرمان آمریکایی» در نقش محمدعلی بازی می‌کند که باز هم مانند بیشتر فیلم‌‌های سینمایی و مستندها به معروف‌ترین مبارزه او با جورج فورمن در سال 1074 میلادی می‌پردازد، اما این تمام ماجرا نیست و فیلمساز بخش عمده‌ای از فیلمش را به مسلمان‌شدن کاسیوس کلی و تغییر نامش به محمدعلی کلی، اختصاص می‌دهد.

 

«ALI» محصول سال 2001 میلادی و به کارگردانی مایکل مان

 

«علیِ» مایکل مان، یکی از منحصر به فردترین فیلم‌هایی است که راجع به بوکسور محبوب آمریکایی، ساخته شده است. دلیلش هم این است که مایکل مان برای روایت داستان‌اش فیلمی را بر اساس واقعیت می‌سازد و از بازیگرهای حرفه‌ای برای فیلمش بهره می‌برد و تماشاگر با یکی از معدود بازی‌های خوب ویل اسمیت، مواجه می‌شود. نقش‌آفرینی‌ای که ویل اسمیت را تا یک‌قدمی دریافت مجسمه اسکار هم کشاند، اما...! این فیلم به روایت زندگی این بوکسور در خلال سال‌های 1964 تا 1974 میلادی می‌پردازد. سال‌هایی که اوج فعالیت‌های او در رینگ بود و حواشی زیادی زندگی این بوکسور را تحت‌الشعاع قرار داده بود که در این میان می‌توان به سیاست‌های ضد جنگش آن هم درست در سال‌هایی که آمریکا سال‌ها در ویتنام می‌جنگید و حضورش در اعتراض‌های ضد جنگ در خیابان‌ها و توسط مردم، اشاره کرد.

 

مایکل مان در مورد ویل اسمیت برای ایفای نقش محمدعلی کلی می‌گوید: «زمانی که این تصمیم را گرفتم از همه‌طرف تحت فشار بودم و نزدیکانم به من هشدار می‌دادند که بازیگر دیگری را برای این نقش حساس انتخاب کنم. باید بگویم که از صمیم قلبم مطمئن بودم که اسمیت بهترین گزینه برای آن نقش بود و نتیجه کار هم حرف مرا تایید می‌کند. وقتی اسمیت برای بازی در این نقش نامزد جایزه اسکار شد به دوستانم گفتم: «دیدید حق با من بود!»»

 

« Facing Ali» محصول سال 2009 میلادی و به کارگردانی پت مک‌کورمک

 

این مستند با نمره قابل قبول 8.1 از سایت IMDB توانست مخاطب‌های خود را جذب کند و با استقبال نسبتا موفقی از سوی منتقدین هم روبه‌رو شود. جریان این مستند با تمام آثاری که پیش از آن برای محمدعلی کلی ساخته شده بود، متفاوت بود و فیلمساز سراغ رقبای محمدعلی کلی رفته بود و با آن‌ها راجع به این بوکسور قدرتمند صحبت کرده است. ده نفر از مخالفان کلی روبه‌روی دوربین می‌نشینند و از تجربه مبارزه با او و رفتارها و گاهی خاطره‌هایی با او، حرف می‌زنند. گاهی توصیف‌های عجیبی از سوی رقبای کلی به میان می‌آید خاطره‌هایی از کتک‌خوردن‌شان مقابل کلی، صحنه‌های نابی را رقم می‌زند. فریزر، مباشر، ترا، کن نورتون، لئون و لری، تعدادی از بوکسورهایی هستند که مقابل دوربین مک‌کورمک می‌نشینند و حرف می‌زنند. جالب است که تمام آن‌ها با احترام خاصی راجع به کلی صحبت می‌کنند و می‌توان ارادت‌شان و یا حتی ترس‌شان نسبت به این بوکسور بزرگ را از حرف‌هاشان دریافت. این فیلم در نهایت به جمع نامزهای نهایی بخش مستند اسکار راه یافت اما موفق به کسب جایزه نشد.

 

 

 

 

 

 

« The Trials of Muhammad Ali» محصول سال 2013 میلادی و به کارگردانی بیل سیگل

 

محاکمه محمدعلی کلی و داستان تغییر دین و روی‌آوردن به دین اسلام در کنار مخالفت‌های او با جنگ ویتنام، موضوع اصلی این مستند است. در کنار این موارد، کارگردان این مستند به مسائلی مثل نابرابری نژادی و مسائل نژادپرستانه در آمریکا می‌پردازد و کلی را به عنوان یکی از آدم‌هایی که برای این تبعیض سال‌ها جنگید، معرفی می‌کند و حرف‌هایش را از زبان این بوکسور بزرگ می‌زند.

 

 

 

 

 

« I Am Ali» محصول سال میلادی و به کارگردانی 2014 و به کارگردانی کلر لوینز

 

«من کلی هستم» سال 2014 منتشر شد و با استفاده از مجلات صوتی بوکسور و همچنین مصاحبه از خانواده و دوستان محمدعلی کلی، داستان خود را روایت کرد. مایک تایسون (یکی از بوکسورهای بزرگ دنیای بوکس) و جورج فورمن نیز در ساخت این فیلم دست داشته‌اند.

 

 

حضور در قطعه‌ای از باب دیلن بزرگ

 

جدای از دنیای موسیقی؛ باب دیلن موزیسین بزرگ آمریکایی، در یکی از ترانه‌هایش از نام محمدعلی کلی استفاده می‌کند و قطعه‌ای را برای او می‌سازد. این نشان از اهمیت کلی و جایگاهش در فرهنگ آمریکایی دارد که او را بسیاربسیار دوست داشتند و برای‌شان اهمیت داشت.

 

 

 

 

 

سفر به ایران

 

محمدعلی کلی، سال ۱۳۷۲ خورشیدی به دعوت مقامات وقت بوکس به ایران سفر کرد و با جمعی از مدیران و ورزشکاران ایرانی، دیدار کرد. کلی سپس از مقبره امام راحل دیدن کرد و در مراسم نماز جمعه تهران حضور پیدا کرد. کلی در این سفر به شهر مشهد و زیارت امام رضا (ع) هم رفت.

 

او همچنین با علی‌اصغر کاظمی از قهرمانان بوکس ایران در مسابقه‌ای نمایشی در سالن شیرودی روی رینگ رفت. کاظمی به رسم احترام او را بوسید. محمدعلی کلی رقص‌پای مشهور خود را به نمایش گذاشت. مردم حاضر در ورزشگاه شیرودی بارها به تشویق او پرداختند. داور در نهایت دست قهرمان اسطوره‌ای بوکس را به نشانه پیروزی بالا برد.

 

محمدعلی به عنوان چهره‌ای سرشناس و جهانی و البته مسلمان چند سال پیش نیز در نامه‌ای خطاب به مقامات ایران از آن‌ها خواست تا به آزادی دو خبرنگار واشنگتن‌پست که بازداشت شده بودند، کمک کنند.

 

بعدها حامد بهداد در مورد کلی می‌گوید: در قرن حاضر؛ هیچ کس به اندازه کلی نام محمد و علی را به گوش جهانیان نرسانده است! بیان این نکته هم خالی از لطف نیست که کلی به خاطر تقدس اسمش (محمدعلی) پیش از مرگش درخواست می‌کند تا نامش در کنار آدم‌های سرشناس بزرگ هالیوود، روی زمین حک نشود.

 

 

 

صحبت‌های ضد و نقیض از نحوه مرگ محمدعلی کلی

 

باب گونل، سخنگوی خانواده کلی پس از مرگ محمدعلی کلی اعلام کرد: «علی در شرایط عادلانه بیماری‌اش را پذیرفته بود، اما همه چیز جدی‌تر شد. با توجه به علل طبیعی نامشخص، علت مرگ علی، شوک سپتیک بود.»

 

ناتالی آذر، دکتر مخصوص کلی که ساعت‌های آخر را بالای سر او گذراند، معتقد است: «مواد شیمیایی آزادشده در جریان خون او به معنای مبارزه با عفونت اولیه، پاسخی به التهاب سراسر بدن است. این التهاب می‌تواند یک آبشار از تغییرات باشد که می‌تواند به سیستم‌های مختلف بدن آسیب بزند. بیماری مزمن باعث شود شما کمتر قادر به مقابله با عفونت باشید، در حالی که بیماری پارکینسون یک از بیماری‌های خودایمنی نیست. به نظر من دلیل مرگ او می‌تواند عفونت‌های ناشی از ذات‌الریه باشد.

 

هانا، یکی از دختران محمدعلی کلی، در توییتر خود نوشت: «حتی اگر تمام اعضای بدن به قهرمان در پایان شکست بخورد، قلب او هرگز موفق نمی‌شود!»

 

از طرفی کارشناسان پزشکی معتقدند: «با توجه به سن قهرمان و دهه‌های طولانی نبرد با بیماری پارکینسون، مرگ او طبیعی است.»

 

 

 

 

 

مبارزه کلی و لیستون

 

علی هدف بزرگ و انگیزه خوبی داشت، اما لیستون هم از اعتماد به نفس بالایی برخوردار بود و برای هر مبارزه‌ای آماده! در راند نخست سرعت بازی کلی موجب حیرت همگان شد، حتی لیستون نیز از این مسئله شگفت‌زده شده بود. قبل از مسابقه آرچی مور و سوگار ری رابینسون به کلی هشدار داده بودند که مراقب سر خود باشد چرا که سانی ضربات سهمگینی دارد، ضمن اینکه از وزن بالای خود در زیر فشار گذاشتن حریف استفاده می‌کرد. به همین دلیل کلی حسابی در راند اول شرایط را بررسی کرد و سعی می‌کرد به او فرصت ندهد.

 

در همان ابتدای راند سوم به طرز آشکاری لیستون خستگی خود را بروز داد و کلی از این مسئله بیشترین سود را برد و با ضرباتی سنگین او را ضعیف‌تر هم کرد. در ثانیه‌های پایانی راند سوم با یکی از ضربات علی زیر چشم سانی شکاف عمیقی خورد و همین خونریزی نیروی او را بیش از پیش تحلیل داد. در راند چهارم لیستون با بهره‌جویی از خستگی کلی کمی خود را جمع و جور کرد، اما بوکسور جوان با استفاده از همین نیروی جوانی تا راند ششم خود را سرپا نگه داشت و منتظر پایان مسابقه بود که به ناگاه لیسون پس از چند ضربه از درد به خود پیچید و اعلام کرد که بازویش دررفته و از ادامه مسابقه بازماند و کلی با قدرت خود را «پادشاه جهان» نامید و با فریاد از همه خبرنگاران حاضر در ورزشگاه خواست که در وصف قدرت نمایی او مقاله‌های جذابی بنویسند!

 

در یک رقابت نفس‌گیر و پراسترس او بالاخره قهرمان جهان شد. اما باید پس از آن قدرت و توانایی خود را به سایرین هم نشان می‌داد. در ماه نوامبر ۱۹۶۵ میلادی توانست قهرمان اسبق دنیا فلوید پترسون را شکست دهد. در راند دوازدهم داور مسابقه به علت شرایط فیزیکی بد فلوید، بازی را متوقف کرد و کلی را برنده بازی اعلام نمود.

 

(لیستون مبارزی بود که همه از او می‌ترسیدند و از ضرباتش به سر که باعث بیهوشی رقیب می‌شد، وحشت داشتند. در لحظات پایانی مبارزه بود که کلی لیستون را ناک‌اوت کرد. لحظه ناک‌اوت شدن سانی لیستون به‌دست محمد علی کلی، نمادین‌ترین عکس ورزشی تاریخ نامیده شده است.)

 

منبع:صبا