اتاق خبر - وقتی وارد تالار عروسی شدم و چشمم به عروس افتاد برای تماشای چهره کودکانه اش چند لحظه ای خشکم زد.
دخترکی با لباس سفید بلند که انگار این لباس چند سالی برای سن او بزرگ است با لبخندی از سر شوق که گویی تمام رویاهای کودکی اش را در این لباس عروس و زرق و برق هایش خلاصه کرده اند.
چقدر با این لباس در چشم همگان بزرگ تر شده است و این همان آرزویی است که تمام کودکان برای رسیدن به آن لحظه شماری می کنند.
16 سال را تازه پر کرده است و همراه با ورود به دنیای نوجوانی اش پا در خانه بخت می گذارد ، از ته قلبم برایش آرزوی خوشبختی کردم و چند لحظه ای تمام مسئولیت هایی که یک دختر پس از ازدواج باید عهده بگیرد را در ذهنم تداعی کردم.
این دخترک دیگر از فردا دختر بازیگوش خانواده نیست که دیگران جور کارهایش را بکشند او از فردا یک همسر، بانوی یک خانه و عروس یک خانواده خواهد بود و اینها هر یک مهارت هایی می خواهد که یک دختر نوجوان فرصتی برای آموختن آنها نداشته است.
یک دختر 16 ساله چه چیزهایی در مورد همسر داری یا ارتباطات مختلف خانوادگی می داند؟ آیا او برای بر عهده گرفتن همه این مسئولیت ها آنقدر بزرگ شده است که چند سال دیگر با بزرگتر شدن ، انتظاراتش از زندگی کنونی اش بزرگتر نشود.
این دختر آنقدر توان خواهد داشت که در اوج نوجوانی نام مادر به خود بگیرد و مادر موفقی برای نسل آینده اش باشد.
ازدواج های زود هنگام از جمله معضلات اجتماعی است که در بسیاری از خانواده های ایرانی بویژه در دختران هنوز رنگ و لعاب خود را از دست نداده است.
کارشناسان امور اجتماعی طبق آمارها اعلام می کنند طلاق در بین دخترانی که سن آنها در هنگام ازدواج کمتر از 18 سال بوده بیشتر شده است و علت آن نیز نبود مهارت های لازم زندگی و رسیدن به بلوغ فکری پس از انتخاب مسیر زندگیشان است.
میزان ازدواج دختران زیر 18 سال در استان همدان رقم قابل توجهی نیست اما در برخی مناطق از جمله شهرستان های فامنین، کبودراهنگ و بهار این ازدواج ها بیشتر از سایر مناطق استان است.
مدیر کل امور اجتماعی استانداری همدان در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: هم اکنون شرایط کلی جامعه تغییر کرده و در حال گذر از خانواده سنتی به سمت خانواده مدرنتیه هستیم و در این بین بسیاری از آداب و رسوم خانواده ها نیز دستخوش تغییرات شده است.
مهرداد نادری فر گفت: با این تغییرات نوع نگاه و نگرش افراد نیز تغییر کرده و هدف از ازدواج در جامعه سنتی و مدرنیته با هم برابر نیست.
وی عنوان کرد: در این دو نوع شیوه زندگی نوع نگاه و انتظارات زوجین نیز متفاوت بوده و سبک همسر گزینی افراد نیز دچار تغییر شده است.
وی بیان کرد: در گذشته همسر گزینی بیشتر با نظر بزرگان و والدین انجام می شد و در موارد کمی افراد به اختیار خود همسرانشان را بر می گزیدند اما امروزه زوجین خود در مقام انتخاب قرار می گیرند چرا که بلوغ فکری افراد در جامعه مدرنتیه افزایش یافته است.
نادری فر عنوان کرد: اما در این جامعه امروز شاهد ازدواج هایی در سن پایین هستیم که این نشان دهنده نبود بلوغ فکری افرادی است که فرزندان خود را در سنین پایین وادار به ازدواج می کنند.
وی اضافه کرد: این موضوع حاصل فقر فرهنگی و یک آسیب اجتماعی است چرا که ازدواج در سنین پایین آثار و تبعات فراوانی به همراه دارد.
نادری فر محرومیت افراد از آموزش، نرسیدن به بلوغ شناختی و سطح معلومات لازم جامعه امروز، محرومیت از سلامت روحی، روانی و جسمی، بی تجربگی و الگو برداری از زندگی های سنتی گذشتگان و فرا نگرفتن آموزش ها درباره مهارت های زندگی را از مهمترین عوارض ازدواج در سن پایین دانست.
وی تصریح کرد: افرادی که در سن زیر 18 سال ازدواج می کنند بیشتر از دیگران مورد خشونت های خانگی و آسیب های اجتماعی قرار می گیرند که تبعات آن افسردگی و بلوغ زودرس است.
مدیر کل امور اجتماعی استانداری همدان گفت: چرا که این افراد در سنی زیر بار مسئولیت زندگی رفته و این بار را به دوش می کشند که از تحمل جسمی، روانی و شناختی آنها خارج است.
وی افزود: ازدواج در سن پایین شرایطی را ایجاد می کند که فرد از نظر فیزیولوژی برای فرزندآوری آمادگی جسمی، روحی و روانی لازم را ندارد و این آمادگی نداشتن باعث تغییر نگرش و نگاه افراد به زندگی می شود.
نادری فر ادامه داد: عامل زمینه ساز چنین ازدواج هایی بیشتر فقر فرهنگی یا اصرار بر رعایت سنت های قدیمی دارد.
وی بهترین سن ازدواج برای دختران را سن 20 تا 35 سال عنوان کرد و گفت: در این دوره فرد از نظر جسمی، روحی و روانی آمادگی کامل داشته و این سن مناسبترین سن برای فرزندآوری بوده و این تناسب سنی تاثیر خوبی برای سلامت جسمی و روانی کودکان دارد.
وی ازدواج در سنین پایین را زمینه ساز دخالت های بی مورد والدین دانست و افزود: والدین این زوجین چون فکر می کنند فرزندانشان به بلوغ فکری نرسیده اند هر آنچه خود در ذهن دارند بدون درک شرایط زندگی این افراد برایشان دیکته می کنند.
مدیر کل امور اجتماعی استانداری همدان ادامه داد: خوشبختانه این معضل اجتماعی در استان همدان زیاد نیست اما در مناطق روستانشین استان این موضوع بیشتر به چشم می خورد و در تلاش هستیم تا تعداد این ازدواج ها را به صفر برسانیم.
وی اضافه کرد: میانگین سن ازدواج دختران در استان همدان بین 25 تا 29 سال و میانگین سن ازدواج پسران نیز در این میانگین سنی قرار دارد.
** افسردگی و سرخوردگی ارمغان نامبارک ازدواج های زودهنگام
یک روانشناس نیز درباره عوارض روانی این ازدواج های زود هنگام گفت: این‌گونه ازدواج‌ها شانس طلایی فراغت دوران کودکی را از کودکان می‌گیرد و مانع تداوم تحصیل شان می شود.
مهسا ملکی ادامه داد: کودکان با ازدواج زودرس و بارداری زودتر از همسالان، از رشد جسمی، روحی و فکری باز می‌مانند و دچار عوارض روحی، روانی و جسمی می شوند که برخی از آنها تا پایان عمر همچنان دامنگیر شان خواهد بود.
وی عنوان کرد: ازدواج زودهنگام باعث می شود که دختران دوره نوجوانی خود را از دست داده و مجبور به انجام کارهایی شوند که چندان مناسب آن ها نیست و بسیاری از آن ها نیز در این سن به اجبار ازدواج می کنند و در زمینه انتخاب همسر تصمیم گیرنده نیستند.
وی ادامه داد: ازدواج زودهنگام مانع پیشرفت دختران شده و امکان تحصیل و آزادی های فردی را از آن ها سلب می کند و تاثیرات منفی بسیاری بر دختران می گذارد.
ملکی اضافه کرد: احتمال مرگ و میر و اختلالات بهداشتی در دخترانی که در سنین پایین ازدواج می کنند، بیش تر است چرا که این امر باعث ترک تحصیل دختران شده و مانعی در جهت استقلال اقتصادی آن هاست.
این روانشناس تصریح کرد: در بیشتر ازدواج های زودهنگام، سن مردان بالاتر از زنان است که این امر باعث می شود که زنان در زندگی خانوادگی از قدرت تصمیم گیری بالایی برخوردار نبوده و تسلیم محض شوهران خود باشند که این امر باعث افزایش خشونت علیه زنان و افزایش حاملگی های ناخواسته و بیماری هایی همانند ایدز می شود.
وی ادامه داد: در بسیاری از مواقع با وقوع فقر والدین، دختران را هزینه و بار اضافی بر هزینه خانوار محسوب کرده و با ازدواج او نه تنها بار هزینه را می کاهند بلکه گاه با ازدواج دخترشان با افراد مسن تر می توانند به زندگی اقتصادی و اجتماعی خودشان نیز سر و سامانی بدهند.
وی بیان کرد: یکی دیگر از پیامد های آسیب رسان ازدواج کودکان جدایی از خانواده و دوستان، از دست دادن آزادی تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیت های اجتماعی و کاهش فرصت های آموزشی است.
ملکی گفت: مطالعات نشان می دهد دخترانی که به صورت زودهنگام به ازدواج اجباری در سنین زیر ۱۸ سال تن داده اند، بیشتر به قبول خشونت خانگی و تنبیه توسط شوهرانشان باور دارند و در ازدواج های زود هنگام منجر به طلاق و جدایی بیشتری هم می شود.
وی عنوان کرد: از یک سو دختران با ازدواج اجباری و زودهنگام از فرایند آموزش و تحصیل دور مانده و با فقر آموزشی روبرو می شوند و از سوی دیگر به دلیل این کم سوادی و دانش اندک توانایی رویارویی با مسایل خانوادگی را نداشته و در توسعه خانواده و تربیت فرزندان نیز سرمایه مناسبی نخواهند بود.
وی اضافه کرد: پس از جدایی و طلاق های شایع در این طیف و گروه سنی ازدواج کرده ها نیز، به دلیل همان فقر آموزش و مهارت، ادامه زیست برای خانواده هایی که این کودکان سرپرستی آن را عهده دارند بسیار مشکل آفرین است.
وی اضافه کرد: بررسی ها نشان می دهد که ازدواج دختران در سنین کودکی در خانواده هایی که پدر معتاد، بیمار روانی، بیسواد یا کودک تک والد یا والد ناتنی داشته باشند و از لحاظ اقتصادی اجتماعی در سطح پایینی باشند، بیشتر است.
وی عنوان کرد: در بیشتر مواقع دخترانی که در سنین پایین تمایل به ازدواج دارند افرادی هستند که در خانواده خود محبت خوبی از سوی والدین دریافت نمی کنند و به نوعی برای جذب محبت بیشتر و قرار گیری در کانون توجهات حاضر به ازدواج می شوند اما این به معنای یک سویه دیدن امر مهم ازدواج است.
وی بیان کرد: این کودکان به دلیل اینکه هنوز به بلوغ کامل فکری نرسیده اند دیدگان انتخابی درستی نداشته و نگاهشان به ازدواج نگاه درست و صحیحی نیست.
ملکی با بیان اینکه بیشتر این کودکان پس از وارد شدن به زندگی مشترک در مواجه با واقعیت های زندگی توان مقابله با آن را ندارند اضافه کرد: این امر موجب ایجاد مشکلاتی همچون افسردگی و سرخوردگی در زندگی مشترک این افراد می شود.
** چهار درصد بارداری ها در همدان مادران زیر 18 سال هستند
کارشناس مادران باردار مرکز بهداشت استان همدان گفت: سال گذشته چهار درصد از مادران باردار استان همدان زیر 18 سال سن داشتند.
معصومه قهرمانی افزود: 378 مورد از این زایمان ها در مادران باردار زیر 18 سال در شهر و 815 مورد نیز در روستاها بوده است.
وی اضافه کرد: بارداری در سن زیر 18 سال جزء بارداری های پر خطر به شمار می رود به این دلیل نیز باید این افراد تحت مراقبت های ویژه قرار گرفته و آموزش های لازم را نیز مرتب دریافت کنند.
وی عنوان کرد: این مادران بیشتر از دیگران نیازمند حمایت اطرافیان هستند به این دلیل نیز باید حساس سازی های لازم در اطرافیان این افراد ایجاد شود.
** فقر فرهنگی مهمترین عامل بروز ازدواج های زودهنگام
فرماندار فامنین نیز در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در جلسات ساماندهی امور جوانان ازدواج زودهنگام به عنوان یکی از عوامل افزایش طلاق مطرح می شود.
ظاهر پور مجاهد افزود: تعداد این ازدواج ها در استان زیاد نیست اما این امر نیز موجب ایجاد نگرانی برای مسئولان شده است که آیا این افراد شرایط تشکیل خانواده را دارند و یا می توانند زندگی با ثباتی را اداره کنند.
وی عنوان کرد: برخی از این ازدواج ها در سالهای اولیه به طلاق کشیده می شود به این دلیل نیز قرار بر این شده تا با خانواده های این زوجین صحبت و مشاوره های لازم پیش از عقد به اینها داده شود.
وی بیان کرد: به دلیل وجود مشکلات اقتصادی در روستاها و حاشیه شهرها که بیشتر خانواده ها کم بضاعت هستند ازدواج زودهنگام دختران بیشتر از مناطق دیگر مطرح می شود.
پور مجاهد افزود: برای حل این مشکل باید روی فرهنگ مردم این مناطق کار کرد چرا که قانون برای دختران، سن 13 سال را حداقل سن قانونی برای ازدواج عنوان می کند اما باید متناسب با شرایط جامعه نسبت به این مسائل نگاه کرد.
منبع: ایرنا
