به گزارش اتاق خبر، حال آنکه این پدیده در ۱۳۹ شهرک و ناحیه شدت گرفته و سبب کمبود زمین قابل واگذاری، شده است. به گفته کارشناسان، امکان اجرای طرح‌های توسعه‌ای در تمام این شهرک‌ها و نواحی صنعتی به دلیل کمبود زمین و موانع زیست‌محیطی وجود ندارد.
احداث شهرک‌ها و نواحی صنعتی در برنامه‌های ۵ ساله توسعه کشور لحاظ شده به طوری که تا پایان برنامه پنجم باید ۹۴۵ شهرک و ناحیه صنعتی مصوب به بهره‌برداری برسد اما از این تعداد تاکنون ۷۸۷ شهرک و ناحیه صنعتی آماده واگذاری زمین به متقاضیان شده است.
در حالی از ابتدای امسال تکمیل زیرساخت‌ها در شهرک‌های صنعتی کشور در دستور کار سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرک‌های صنعتی ایران قرار گرفته که در برخی شهرستان‌ها با وجود مصوبه دولتی، ایجاد شهرک‌های صنعتی جدید متوقف شده است. کارشناسان کمبود زمین را دلیل این امر دانسته‌اند حال آنکه اجرای طرح توسعه شهرک‌های صنعتی تقاضامحور نیز به این دلیل عملیاتی نمی‌شود.
جبران کمبود زمین با ایجاد شهرک جدید
بناب نیز از جمله شهرستان‌هایی است که در توسعه صنعت با مشکل کمبود زمین مواجه است هرچند منطقه ویژه صنعتی در سند تدبیر توسعه این شهرستان تعریف شده است اما به گفته کارشناسان باید شهرک صنعتی بناب در دو فاز ۱۰۰ هکتاری و یک فاز ۸۰۰ هکتاری توسعه یابد.
سهراب فیض‌زاده، معاون عمران و محیط‌زیست شرکت شهرک‌های صنعتی آذربایجان‌شرقی در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: درحال‌حاضر شهرستان بناب زمین صنعتی برای واگذاری به متقاضیان ندارد بنابراین درصدد تملک ۲۰۰ هکتار از اراضی جوار شهرک صنعتی موجود و الحاق به آن هستیم. در مرحله نخست ۱۰۰ هکتار در قالب منطقه ویژه صنعتی ایجاد می‌شود.
البرز، محروم از ایجاد شهرک جدید
عبدالکریم موسوی، معاون فنی شرکت شهرک‌های صنعتی البرز گفت: این استان به دلیل نزدیکی به تهران، قرار گرفتن در مسیر ترانزیت، نزدیکی به فرودگاه، راه‌آهن و نیز استعداد صنعتی بالا، با کمبود شدید شهرک‌های صنعتی روبه رو است. با این حال مصوبه دولتی برای ایجاد ۵ شهرک صنعتی در البرز وجود دارد اما به سبب کمبود آب و برق و مشکلات زیست‌محیطی در تخصیص زمین، با وجود تلاش‌های زیاد، هنوز به این مهم دست نیافته‌ایم.
موسوی معتقد است که هرچند برخی از مشکلات مربوط به آب رفع شده و موضوع انرژی برق نیز با ایجاد نیروگاه‌های مقیاس کوچک قابل حل است اما برای ایجاد شهرک‌های صنعتی جدید با کمبود زمین مناسب روبه رو هستیم.
محدودیت در تبدیل عرصه به اراضی صنعتی
هرچند یکی از مهم‌ترین اثرات توسعه شهرک‌های صنعتی، ایجاد اشتغال پایدار و افزایش اشتغالزایی است اما باید توجه داشت که توسعه شهرک‌های صنعتی در استان‌هایی که اراضی ملی و منابع طبیعی دارند، به آسانی امکان‌پذیر نیست.
براساس قانون، ۷۰درصد از کل زمین هر شهرک به عرصه صنعتی تبدیل شده و به متقاضیان واگذار می‌شود اما ۷۰درصد از هر قطعه زمین واگذار شده می‌تواند به عرصه صنعتی تبدیل شود. بنابراین پس از گذشت سال‌ها از احداث، بهره‌برداری و فعالیت هر واحد صنعتی امکان توسعه مساحت یا خط تولید آن به وجود اراضی قابل واگذاری در شهرک محل استقرار بستگی دارد به طوری‌که اگر هر شهرک صنعتی زمینی برای واگذاری نداشته باشد، امکان اجرای طرح توسعه واحدهای صنعتی در آن وجود ندارد.
برای احداث بنا در شهرک‌های صنعتی، قانون این است که ۴۵ درصد اراضی به بنا تبدیل شود، اما در برخی استان‌ها به دلیل محدودیت زمین ۳۵درصد عرصه می‌تواند به بنا تبدیل شود. هرچند اراضی صنعتی دراختیار در سال‌های اخیر رشد داشته اما بخشی از این اراضی برای ۲۰ تا ۲۵ سال آینده درنظر گرفته شده است از این‌رو، این اراضی آماده‌سازی شده و بدون واگذاری در آینده به سرمایه‌گذاران واگذار خواهد شد و به همین منظور زیرساخت‌های آن در حال آماده‌سازی است.
توسعه ۳ برابری در ناحیه صنعتی کوثر
گودرز رضایی، مدیرعامل سابق شرکت شهرک‌های صنعتی البرز به صمت گفت: استقرار واحدهای تولیدی و صنعتی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی موجب پویایی و رشد شهرک‌ها خواهد شد به همین دلیل سیاست سازمان صنایع کوچک بر تسهیل سرمایه‌گذاری بوده و با توجه به هزینه بالای ایجاد شهرک صنعتی جدید، طرح توسعه مساحتی شهرک‌ها و نواحی صنعتی در دستور کار امسال قرار گرفته است.
او ادامه داد: با بهره‌برداری از پروژه طرح توسعه شهرک‌های صنعتی، شاهد رونق و افزایش تولید و در نتیجه، پیشرفت صنعت و اشتغال خواهیم بود بنابراین فاز توسعه ناحیه صنعتی کوثر با مساحت۱۶۰ هکتار در دستور کار است که با مساحت ۵۰ هکتار قبلی، مجموع مساحت این ناحیه صنعتی به ۲۱۰ هکتار افزایش می‌یابد.
محدودیت‌های محیط‌زیستی در فازهای توسعه
تقاضای فراوان در ۲۰ شهرک و ناحیه صنعتی اصفهان سبب کمبود زمین قابل واگذاری به سرمایه‌گذاران جدید شده به‌طوری‌که تقاضامحوری در شهرک‌های صنعتی که فاز توسعه‌ای آنها اجرا شده نیز با کمبود زمین مواجه است حال آنکه همچنان تقاضا برای دریافت زمین در این شهرک‌ها هست اما زمین کافی وجود ندارد.
به گفته محمد جواد بگی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی اصفهان، بیش از ۷۰ درصد از واحدهای صنعتی این استان در داخل شعاع ۵۰ کیلومتری از شهر اصفهان واقع شده است.
وی در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: اکنون در ۲۰ شهرک صنعتی استان با کمبود زمین مواجهیم به‌طوری‌که بین ۵ تا ۱۰درصد از اراضی صنعتی آن قابل واگذاری است. این شهرک‌ها شامل شهرک صنعتی جی، مبارکه، اشترجان، ایران، رضوانشهر، نجف‌آباد ۱ و ۲ و کمشجه است. حال آنکه امکان اجرای فازهای توسعه‌ای در هیچ‌کدام از شهرک‌های صنعتی داخل شعاع ۵۰ کیلومتری از شهر اصفهان وجود ندارد، زیرا مجوزهای لازم به‌دلیل محدودیت‌های زیست‌محیطی صادر نمی‌شود مگر آنکه منحصر به منطقه غذایی و دانش‌بنیان در شهرک صنعتی باشد با این حال برای این صنایع تقاضای عمده وجود ندارد.
دلیل آن نیز امکانات و زیرساخت‌ها در شهرک صنعتی اصلی و زمانبر بودن تکمیل زیرساخت‌ها در فازهای توسعه‌ای است به طوری‌که این طرح‌های توسعه‌ای در اصفهان متصل به شهرک صنعتی اصلی بوده اما همچنان تقاضا برای دریافت زمین در شهرک صنعتی اصلی وجود دارد.
بنابراین برای ایجاد توازن صنعتی درنظر داریم تمام سرمایه‌گذاران جدید را به سمت سایر شهرک‌های صنعتی خارج از شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان هدایت کنیم. درحال‌حاضر برای متقاضیان جدید مشکلی وجود ندارد و به شهرک‌های صنعتی بزرگ شمال اصفهان، رازی شهرضا، سیفی کوه رضا و تمام شهرک‌های صنعتی در شهرستان‌های خارج در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان هدایت می‌شوند.
به گزارش صمت واحدهای تولیدی به‌ویژه واحدهای صنعتی کوچک در بخش اشتغالزایی نقش بسزایی دارند و به نسبت سایر سرمایه‌گذاری‌ها چندین برابر شغل مستقیم یا غیرمستقیم ایجاد می‌کنند اهمیت این موضوع آنجاست که کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه توانسته‌اند معضل بیکاری را از طریق سرمایه‌گذاری در بخش صنعت و صنایع کوچک برطرف کنند. در صورتی که مسئولان توجه لازم را نداشته باشند، این مشکل که بخش عمده‌ای از اشتغال استان را زیرپوشش قرار داده و رونق اقتصادی بالایی از طریق رونق صنعتی برای البرز ایجاد می‌کند، به نوعی می‌تواند استان را محروم بدارد.
منبع: صمت
95102
