اتاق خبر: روز گذشته حسين عبده تبريزي، رييس عالي شوراي بورس و مشاور وزير راه و شهرسازي در سالروز امضاي توافق برجام، در خبرگزاري ايرنا در جمع خبرنگاران رسانهها حضور پيدا كرد و در مورد دستاوردهاي برجام سخن گفت. دفاع جانانه عبدهتبريزي از برجام و برشمردن نتايج اين مذاكرات، نقطه مقابل رسانههاي منتقد برجام بود.
عبده تبريزي در آغاز سخنان خود با تمجيد از تيم مذاكرهكننده هستهاي، دستاوردهاي برجام را در حوزههاي متعدد برشمرد و در جواب منتقدان برجام گفت: «عدهيي فكر ميكنند كه برجام حلال همه مشكلات است اما اين توهمي بيش نيست.» در ادامه عبده تبريزي به مشكلات شركتهاي اروپايي براي همكاري در بخشهاي متعدد اقتصاد ايران، اشاره و مذاكرهكنندگان سياسي را به چانهزني بيشتر براي تحقق تعهدات نوشته شده ملزم كرد.
در ادامه عبدهتبريزي در پاسخ به سوال خبرنگار «تعادل» مبني بر لزوم اجراي برجام داخلي و حل معضل بياعتباري قانون در كشور، نبود سرمايه اجتماعي قوي در كشور را عامل اصلي آن تلقي كرد و افزود: «براي حل اين مشكل برجام داخلي نيز در كشور بايد ايجاد شود و اصلاحاتي در برخي امور صورت گيرد تا با تقويت سرمايه اجتماعي مردم، همه جناحها و گروهها را ملزم به رعايت قانون كنيم.» در ادامه متن بخشي از سخنراني عبده تبريزي به همراه پاسخ كامل آن به سوال خبرنگارها را ميخوانيد:
ضعف تيم مذاكرهكننده بانكي
مذاكرات منتهي به توافق هستهيي در تاريخ ايران بيسابقه است. برجام براي اقتصاد كشور اقدامي بسيار مثبت و اساسي بود و از طرفي از خطوط استراتژيك كشور محافظت كرد.
در اين بين نقش تيم مذاكرهكننده هستهيي بسيار پررنگ و با اهميت است بطوري كه تيم مذاكرهكننده با توجه به زيرساختهاي اقتصادي كشور و پيچيدگيهاي اين موضوع توانست بر اين مسائل غلبه كند و با توان بالقوه كارشناسي در اين زمينه، مذاكرات هستهيي را به سرانجام برساند. تخصص تيم مذاكرهكننده به حدي است كه اگر توان مذاكره كارشناسان اقتصادي و پولي در حد يا نزديك به تيم مذاكرهكننده هستهيي بود قطعا اوضاع امروز خيلي متفاوت بود. در كل بايد عنوان كرد برجام دستاوردهاي خود را به اندازه كافي داشت.
هزينههاي معاملاتي در كشور بهشدت تقليل يافت، امكان فروش در بازارهاي بينالمللي را براي فعالان اقتصادي هموار كرد، حمل و نقل كشور را ارتقا داد و در مجموع دريچههاي بسياري براي توسعه اقتصادي ايران فراهم كرد. اما موردي كه هنوز اجراي آن به طور كامل روان و تسهيل نشده و در داخل نيز اصلاحات آن كماكان نهايي نشده بخش نظام مالي و بانكي است.
تضاد بخشهاي اقتصادي اروپا
نظام بانكي كشور از دو جهت دچار مشكلات بسيار است. مورد اول مربوط به محدوديتهاي نظام بانكي كشور در معاملات بينالمللي است. در حالي بخش واقعي اقتصاد اروپا تمايل خود را براي حضور در بازارهاي ايران و سرمايهگذاريهاي مشاركتي اعلام ميكند كه بخش مالي اين كشورها از آنها جرات حمايت ندارد.
به عبارت ديگر بخش واقعي اقتصاد در كشورهاي پيشرفته براي همكاري با ايران، با بخش مالي كشور خود منافع يكساني ندارند چراكه بخش مالي به لحاظ مشكلات و جرايمي كه در گذشته به دليل برخي همكاريهاي خود به امريكا پرداخت كرده، ديگر ريسك همكاري با ايران را تاب نميآورد در حالي كه توليدكنندگان اروپايي بسيار علاقهمندند كه در ايران سرمايهگذاري و همكاري داشته باشند. بنابراين به نظر ميرسد تيم مذاكرهكننده ايران در راستاي اجراي صحيح برجام و عمل به تعهدات كشورهاي اروپايي، از فشار بخش واقعي براي حل مشكلات بخش مالي استفاده كند.
گره دلار در مسير نظام مالي كشور
مشكل اصلي بخش مالي، دلار دولت است. در بخش برجام، امريكاييها اجازه چنين مجوزي نداشتند. حوزه دلار از دو جهت براي نظام مالي كشور مشكلآفرين بوده است. نخست از جهت معاملات بينالمللي و دوم فراهم شدن زمينههاي مساعد براي برخي سؤاستفادهها. در مورد مشكل اول بايد گفت بخشهايي كه مشكل تسويه دلار دارند نميتوان آنها را به فروش رساند و از اين جهت محدوديت بازار داريم و البته حل اين مشكل در گرو مذاكرات بهتر مقامات مالي و مقامات سياسي است چراكه اگر به تعهدات عمل توافقنامه عمل شود اين مشكلات برطرف خواهد شد. در مورد مشكل دوم برخي افراد و شركتها در انجام تعهدات خود فرار ميكنند به طوري كه در ازاي وصول طلب از اين شركتها، آنها مدعي هستند كه بايد پول خود را دلار و سپس دلار را به يورو تبديل كنند كه در اين ميان فرآيند بازپرداختها را زمانبر و طولاني ميكنند در حالي كه بعدا متوجه ميشويم اين شركتها اصلا پولي براي بازپرداخت ندارند.
بهانهگيريهاي بيپايه از دستاوردهاي برجام
از سوي ديگر برخي جناحها و گروههاي سياسي ديده ميشود كه در مورد برجام مدام به دولت حمله ميكنند. اين دوستان70 درصد تعهدات برجام كه دستيافته شده را در نظر نميگيرند اما به طور مكرر بر 30 درصد اجرا نشده يا نهايي نشده آن تاكيد دارند. كساني كه وضعيت اسفبار اقتصاد فعلي را به خوبي درك ميكنند نبايد براي وهله فعلي به بهانهگيريهاي بيپايه و جناح بازيهاي سياسي رو بياورند. اين تاكيد آنها روي اين مساله تنها حاشيههاي موجود را پررنگ ميكند و تاثيري در موفقيت اقتصادي كشور ندارد. بديهي بوده و است كه همه مشكلات اقتصادي كشور به برجام مربوط نيست، اما متاسفانه اين افراد مشكلات اقتصادي را به برجام متصل ميكنند. بايد گفت كه برجام تنها مناسبات اقتصادي كشور در چارچوب مقامات را حل كرده است. ما به عنوان كشوري كه تا دو سال پيش نميتوانستيم حتي يك حساب در دنيا بازكنيم، امروز در دنيا در تلاش هستيم كه سيستم بانكي خود را به روز كنيم. اين دوستان مخالف كه هر روز در رسانههاي خود از برجام انتقاد ميكنند گويا فراموش كردهاند دولت قبل چقدر در اين نابسامانيها و مشكلات امروز دخيل بوده است. در سال 84 تحريمهاي دلاري و هستهيي داشتيم. در خرداد ماه سال 84 كه جديد مديريت كشور را بر عهده گرفت شرايط نسبي خوبي تحويل داده شد. اقتصاد كشور در حال رشد و توسعه بود و شاخصهاي اقتصادي در حالت نسبتا مناسبي قرار داشت. پيشبيني ميشد اگر دولت معتدلتر و كارآمدتري در آن زمان بر سر كار ميآمد، دستيابي به سند چشمانداز 1404 دور از دسترس نباشد اما ما با دولتي مواجه شديم كه تمام گذشته را فراموش كرد و به حركتهاي پراكنده و بيبرنامه در مديريت اقتصاد كشور روي آورد. بر همين اساس ميراثي براي دولت روحاني به جا گذاشت كه در تمامي ادوار دولتها بيسابقه بود. از سال 86 تاكنون سال به سال بودجه خانوارها تضعيف شده و مشاركت اقتصادي كشور به وضعيت نگرانكنندهيي رسيده است. اما با آغاز دوره برجام دوباره فروش نفت ايران دوبرابر شد، خطوط اصلي كشتيراني كشور به حالت طبيعي خود بازگشت، هزينههاي معاملاتي كه در گذشته افرادي براي انجام آن 7درصد كميسيون ميگرفتند در برهه كنوني بهشدت كاهش يافته است.
لزوم اجراي برجام داخلي
در كشور ما اجرا شدن قوانين با ديگر كشورها فاصله بسياري دارد. اجرايي نشدن قوانين كشور تنها در حوزه اقتصادي نيست و در همه حوزهها به وضوح ديده ميشود. چهبسا بسياري از قوانين همچنان مسكوت مانده و اجرا نميشود. بطور مثال نهادهايي كه پولهاي كلان دريافت ميكنند ملزم هستند صورتهاي مالي خود را براي بازار بورس ارسال كنند اما هنور كسي نفرستاده است. نهادهاي خيريه از مردم پول ميگيرند اما گزارشهاي مالي خود را ارسال نميكنند. صندوقهاي بازنشستگي هم به همين صورت عمل ميكنند. بر همين اساس وقتي در بخشهاي متعدد اقتصادي شفافيت وجود نداشته باشد، سوءمديريتها مشخص نميشود و بحرانهاي آن نيز هويدا نشده و سرانجام آن مانند صندوقهاي بازنشستگي همراه با بحران و مشكلات بسيار ظهور پيدا ميكنند. بنابراين انتظار ميرود براي اجراي قوانين برجام داخلي شكل بگيرد و سرمايههاي اجتماعي كه حامي اجراي اين قوانين هستند، تقويت شوند.
دولت بايد از تورم تك رقمي صيانت كند
دولت يازدهم دستاورد روشني به نام كنترل تورم دارد. يك دليل اساسي كاهش نرخ تورم نيز به كاهش قيمتهاي اساسي در دنيا بازميگردد. با اين حال دستاور تك نرخي شدن تورم حاصل تلاشهاي اصلاح ساختاري بود كه اكنون همه مشكلات كشور را روي آب آورده است. پس از تك نرخي شدن تورم مشخص شد كه سهام توزيع شده بيشتر حباب بوده است. عدهيي نيز كه امروز انتظار دارند دولت با ايجاد حباب تورمي بر مشكلات اقتصادي كشور غلبه كند، انتظار بيجا و بيهودهيي است چراكه ركود كنترل تورم فعلي را دامن نزده بلكه بيشتر به سبب تنگناهاي اعتباري نظام بانكي، كمبود تقاضا در طبقه متوسط و تنظيم بودجه خانوارها بازميگردد. بنابراين دولت بايد از دستاورد تورم تك رقمي محافظت كند و ريسك برنامههاي زمانبر را بپذيرد و از اقدامات نمايشي و زودبازده امتناع كند.
منبع: تعادل
95103