اتاق خبر: اسما محمودی: کرمان این روزها با بحران شدید بی‌آبی مواجه است و حالا بخش عمده‌ای از شهرها و روستاهای کرمان آب موردنیاز برای آشامیدن را نیز از باقیمانده منابع آبی استان تأمین می‌کنند و در صورت ادامه روند مصرف آب در استان به‌زودی برای تأمین آب شرب هم با مشکل مواجه خواهیم شد.
عمق چاه ها در کرمان به ۳۰۰ متر رسیده است
طبق اطلاعات که مسئولان کرمان ارائه می‌کنند بیشترین برداشت منابع آبی نیز از طریق چاههای عمیق و نیمه عمیقی انجام می‌شود که هرسال با کف شکن کردن بر عمق آن‌ها افزوده می‌شود و حالا عمق این چاه‌ها به ۲۵۰ تا ۳۰۰ متر نیز رسیده است و بسیاری از این چاه‌ها هم خشک‌شده‌اند.
اما نکته تأسف‌بار در استان کرمان برداشت‌های غیرقانونی و بی‌برنامه‌ای است که توسط چاههای غیرمجاز انجام می‌شود.
در کرمان حدود ۲۲ هزار چاه وجود دارد که از این تعداد نزدیک به ۱۴ هزار چاه غیرمجاز و فاقد هرگونه مجوز هستند و در طول شبانه‌روز هر مقدار که بخواهند از منابع آبی زیرزمینی برداشت می‌کننددر این خصوص بد نیست آمار چاههای استان کرمان و یزد را باهم مقایسه کنیم در کرمان حدود ۲۲ هزار چاه وجود دارد که از این تعداد نزدیک به ۱۴ هزار چاه غیرمجاز و فاقد هرگونه مجوز هستند و در طول شبانه‌روز هر مقدار که بخواهند از منابع آبی زیرزمینی برداشت می‌کنند اما در استان یزد این تعداد به ۳۰۰ چاه نیز نمی‌رسد که همگی شناسایی و در حال تعیین تکلیف برای پلمب و یا کسب مجوز هستند.
اما در کرمان نگرانی از عاقبت زمین‌های کشاورزی که توسط این چاه‌ها تغذیه می‌شوند و تبعات اجتماعی، کار تعیین تکلیف چاه‌ها را با اماواگر مواجه کرده است.
هرچند یکی از مصوبات طرح همیار آب در کرمان نصب کنتور بر روی چاه‌ها آب است اما وقتی ۱۴ هزار چاه حتی مجوز برداشت قانونی نیز ندارند چگونه می‌توان بر روی برداشت آب از این چاه‌ها نظارت داشت. و این کنتورها نیز تنها چاههای قانونی را کنترل می کند.
هم‌اکنون هرسال ۱.۱ میلیارد مترمکعب آب به‌صورت منفی از دشت‌های کرمان برداشت می‌شود و نتیجه این برداشت‌ها فاجعه‌ای است که در دشت‌ها روی‌داده است. به دلیل این برداشت‌ها در مرحله اول سختی آب دشت‌ها به‌شدت افزایش‌یافته است، بطوریکه دیگر امکان استفاده از آب برای مصارف کشاورزی نیز وجود ندارد و دوم اینکه به دلیل برداشت آب بسیاری از دشت‌ها دچار افت سطح زمین شده‌اند.
برای مقابله با سختی آب در برخی از شهرستان‌ها ازجمله شهرستان انار اقدام به نصب آب‌شیرین‌کن بر روی چاه‌ها شد که درنهایت به دلیل آلودگی ناشی از ضایعات سمی آب و خطراتی که برای محیط‌زیست داشت این طرح نیز متوقف شدبرای مقابله با سختی آب در برخی از شهرستان‌ها ازجمله شهرستان انار اقدام به نصب آب‌شیرین‌کن بر روی چاه‌ها شد که درنهایت به دلیل آلودگی ناشی از ضایعات سمی آب و خطراتی که برای محیط‌زیست داشت این طرح نیز متوقف شد.
اما برداشت از این آب‌ها باوجود همه هشدارها همچنان ادامه دارد و بیش از ۹۰ درصد از این آب‌ها در بخش کشاورزی مورداستفاده قرار می‌گیرند و گاه در قالب آبیاری غرق آبی صرف تولید محصولاتی می‌شوند که قیمت نهایی آن‌ها از قیمت آب مصرفی به‌مراتب کمتر است.
محمدرضا پور ابراهیمی، نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی افزود: آب حالا مشکل اصلی استان کرمان است و باید برای رفع این مشکل چاره‌اندیشی شود.
وی با اشاره به طرح‌های انتقال آب به کرمان گفت: به هر صورت این طرح‌ها در حال پیگیری و توسعه هستند اما سؤال این است که ما از منابع موجود استفاده بهینه می‌کنیم.
پور ابراهیمی افزود: این تعداد بالا چاه غیرمجاز در استان کرمان نباید از ابتدا ایجاد می‌شد و در حال حاضر باید برای منابع محدود موجود برنامه‌ریزی جامع داشته باشیم.
وی خواستار ایجاد هزینه برای استفاده از آب شد و افزود: هر فردی که اقدام به برداشت آب می‌کند باید هزینه آب مصرفی را بپردازد و اگر چنین کنیم کشاورز عملاً به سمت استفاده از روش غرق آبی و یا کشت‌های غیراقتصادی نمی‌رود.
استفاده از آب در کرمان باید هزینه بر باشد
پور ابراهیمی ادامه داد: آب در استان کرمان کم یاب و بسیار ارزشمند است و باید برنامه‌ریزی متناسب باارزش آن انجام داد در غیر این صورت منابع موجود که بسیار محدودشده‌اند نیز از بین می‌روند.
دبیرخانه کشاورز شهرستان رفسنجان نیز می‌گوید: رفسنجان قطب تولید پسته جهان است و بیشترین باغ‌های پسته در این استان وجود دارد و به همین دلیل آب از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
محمد صفریان افزود: باید برای استفاده از آب‌های موجود برنامه‌ریزی انجام شود و در کنار تسهیلات برای آبیاری مکانیزه برنامه‌های آینده‌نگر برای تأمین آب کشاورزی در دستور کار قرار گیرد.
چاههای آب غیرمجاز پلمب شود
وی گفت: پسته مهم‌ترین محصول صادراتی کشاورزی در کشور است و باید متناسب با همین اهمیت در خصوص این محصول برنامه‌ریزی کرد و نباید به‌سادگی از کنار آینده این محصول گذشت.
وی ادامه داد: وضعیت آب دشت رفسنجان مطلوب نیست در کنار کاهش منابع کیفیت آب هم کاسته شده است و نباید با استفاده از روش‌های قدیمی و برداشت‌های غیرمجاز منابع محدود موجود را نیز از دست داد.
وضعیت آب دشت رفسنجان مطلوب نیست در کنار کاهش منابع کیفیت آب هم کاسته شده است و نباید با استفاده از روش‌های قدیمی و برداشت‌های غیرمجاز منابع محدود موجود را نیز از دست داددبیرخانه کشاورز زرند نیز خواستار ساماندهی برداشت آب است و می‌گوید: راه‌حل موجود نصب کنتور بر روی چاههای آب مجاز نیست چون تولید را محدود می‌کند و برای کشاورزی تبعات مخرب دارد.
علی محمدی افزود: نباید کسانی که از چاههای مجاز استفاده می‌کنند تبعات کار کسانی را بپردازند که برداشت غیرمجاز دارند به همین دلیل از دولت می‌خواهیم که چاههای غیرمجاز را پلمب کند تا کسانی که برداشت قانونی دارند بتوانند همچنان به کشت محصولات ادامه دهند.
وی خواستار کار کارشناسی بیشتر برای اقدامات مناسب شد و افزود: نصب کنتور بر روی چاههای مجاز تنها موجب ضربه به کشاورزی می‌شود درصورتی‌که باید فکری اساسی برای کسانی شوند که آب را به‌صورت غیرمجاز برداشت می‌کنند.
وی گفت: در صورت ادامه روند فعلی و کاهش منابع موجود کشاورزان استان در آینده به حاشیه‌نشینان شهرها تبدیل می‌شوند و به کارهای کاذب در شهرها می‌پردازند.
به نظر می‌رسد با تداوم وضعیت موجود در استان کرمان در کنار آینده مبهم کشاورزی در استان کرمان که شغل اصلی مردم این استان محسوب می‌شود اماواگرهای متعددی هم برای تأمین آب شرب استان به وجود خواهد آمد و تنشهای مهاجرتی سیر صعودی می یابد.
وضعیت آبیاری مکانیزه در کرمان قابل قبول نیست
باوجود تمام برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته اما کار جهادی در راستای توسعه آبیاری مکانیزه در کرمان صورت نگرفته است بطوریکه هم‌اکنون در استانی مانند کرمان میزان مزارع تحت آبیاری مکانیزه بسیار کمتر از استان‌های پرباران کشور است.
از سوی دیگر همچنان برداشت آب از سفره‌های آب زیرزمینی ادامه دارد و هرسال از سطح آب دشت‌ها کاسته می‌شود و در مقابل عمق چاه‌ها برای دستیابی برای منابع در اعماق زمین افزوده می‌شود.
منبع:مهر
