اتاق خبر: به‌طور قطع دلیلی جز اینکه جوانان و دانشمندان ما نشان داده‌اند که می‌توانند نوآوری داشته باشند و ما را از آن سطحی که در فناوری داریم بالاتر ببرند، نمی‌تواند داشته باشد. مثلا فرض کنید که موتور خودرو را با یک فناوری طوری تنظیم کنند که مصرفش کم شود، اکنون در کشور ما بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی وجود دارد که محصولات مشابه خارجی یا بهتر و برابر با آنها تولید می‌کنند بنابراین دانش‌بنیان شدن حوزه‌های مهم اقتصاد داخلی، یکی از فعالیت‌هایی است که در اقتصاد مقاومتی شرط است و باید انجام شود. این موضوع تا جایی اهمیت دارد که حسن روحانی، رییس‌جمهوری در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی سه‌شنبه ۱۲ مرداد با بیان اینکه برجام زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی را مهیا می‌کند، گفت: اکنون در کشور ۲۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان فعال شده‌اند و درحال‌حاضر ۴۰ هزار نفر به طور مستقیم در این شرکت‌ها مشغول فعالیت هستند.
در جلسه‌ای نماینده جهاد دانشگاهی می‌گفت آنقدر شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که نمی‌دانیم با کدام‌یک پس از برجام کار کنیم. درواقع یکی از گشایش‌های برجام دریافت فناوری جدید است و برجام زمینه را برای اقتصاد دانش‌بنیان فراهم کرده است. روحانی با اشاره به اینکه هدف ما رونق اقتصادی و اشتغال جوانان است افزود: در کشور ۱۱میلیون تحصیلکرده دانشگاهی داریم و جزو ۵ کشور اول دنیا در زمینه فارغ‌التحصیلان مهندسی هستیم. ۴۷ درصد جمعیت کشور بین ۱۵ تا ۴۰سال است. بیکاری جوانان تحصیلکرده بار زیادی بر دوش ما گذاشته است. به گفته روحانی در یک سال اخیر ۲۵۰ نفر از تحصیلکردگان مقاطع دکترا و بالاتر به ایران بازگشته‌اند و روند بازگشت مغزها به کشور آغاز شده است.
قدرت رقابت با شرکت‌های بزرگ
خسرو پیری، مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یکی از ویژگی‌های بارز شرکت‌های دانش‌بنیان را تولید محصولی دانست که برای آن رقیبی در بازار وجود ندارد. وی به صمت گفت: تولید محصول شرکت‌های دانش‌بنیان حاصل تحقیق و پژوهش همراه با نوآوری است در نتیجه محصول تولیدی این شرکت‌ها از مزیت انحصاری بودن برخوردار است که این مزیت سرعت فروش محصولات دانش‌بنیان را به مقدار قابل توجهی افزایش می‌دهد. او افزود: از دیگر مزیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان به پشتوانه دانشی بودن آنها اشاره کرد اینگونه شرکت‌ها در شرایط بحران با ایجاد نوآوری به راحتی می‌توانند شرایط خود را ارتقا دهند، به عبارتی از مزیت رقابت با استفاده از فناوری برخوردار هستند. شرکت‌های دانش‌بنیان اغلب کوچک و متوسط هستند و قدرت رقابت با شرکت‌های بزرگ صنعتی را ندارند.
ظرفیت شرکت‌های نوپا
مهدی الیاسی، معاون سیاست‌گذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی دنیا و ایران به تازگی شروع کرده‌اند را استفاده از ظرفیت واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک و نوپا دانست و به صمت گفت: مزیت استفاده از واحدهای تحقیق و توسعه برای شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی به این صورت خواهد بود که این شرکت‌ها به جای اینکه روی موضوعات متنوع تحقیقاتی با هزینه زیاد و ریسک بالا کار کنند فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا و کوچکی را که موفق عمل کرده‌اند رصد و روی این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. معاون سیاست‌گذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نوع همکاری اینگونه شرکت‌ها با شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا و کوچک را به صورت خرید سهام، لیزینگ یا مشارکتی دانست و افزود: درحال‌حاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ به‌ویژه هلدینگ‌ها آمادگی خود را برای همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری اعلام کرده‌اند و این موضوع به‌تدریج برای شرکت‌های بزرگ جا خواهد افتاد که یک راه دسترسی سریع به فناوری همکاری و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود. او افزود: در حوزه نانو چندین شرکت بزرگ با شرکت‌های دانش‌بنیان همچنین برخی از شرکت‌های بزرگ داروسازی با شرکت‌های دانش‌بنیان زیست فناوری همکاری داشته‌اند. به گفته الیاسی، اینکه به شرکت‌های بزرگ دانش‌بنیان به چشم یک قطعه‌ساز نگاه می‌کنند اشتباه است چراکه فعالیت اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه فناوری‌های بزرگ است.
اولویت اصلی صنعت و کشاورزی
سیدحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برای حل مشکلات صنعت با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان راه سختی را در پیش داریم به صمت گفت: برای ارتقای فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در اسناد بالادستی توجه ویژه‌ای به بحث دانش‌بنیان شده و برخی از استان‌ها فعالیت خوبی در این زمینه دارند به‌عنوان مثال اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در بازدیدی که از پارک علم و فناوری خراسان رضوی داشتند فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در این پارک مانند ایده‌های مطرح‌شده، میزان فروش و ارتباط با شرکت‌های بزرگ و صنعت را بسیار امیدوارکننده اعلام کردند. او افزود: البته در برخی استان‌ها با مشکل کمبود متخصص روبه‌رو هستیم و شرکت‌های دانش‌بنیان در اول راه هستند. با توجه به اینکه موضوع دانش‌بنیان آنگونه که باید هنوز در جامعه نهادینه نشده از این‌رو برای رسیدن به اسناد بالادستی و تاکیدات رهبر معظم انقلاب در این‌باره کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی تمامی شرکت‌هایی را که به نوعی بتوانند به موضوع اقتصاد مقاومتی و افزایش تولید در جامعه کمک کنند شناسایی خواهد کرد. در این زمینه شرکت‌هایی که مواد اولیه آنها در داخل کشور تولید می‌شود بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند و اولویت ما در درجه نخست بخش‌های کشاورزی و صنعت خواهد بود.
ثروت‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان
مینا علاوش، مدیر آموزش و اجرایی موسسه آموزشی و پژوهشی اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز با اشاره به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان بر پایه دانش استوار هستند و می‌توانند خلاقیت و نوآوری را وارد صنعت کنند به صمت گفت: اینگونه شرکت‌ها با ثروت‌آفرینی می‌توانند چرخه صنعت را از تکرار بی‌رویه و روزمرگی به سمت توسعه و گسترش سوق دهند. او افزود: یکی از مشکلات اساسی که همواره شرکت‌های دانش‌بنیان با آن مواجه هستند این است که صنعتگران اغلب به لحاظ سنتی بودن آنطور که باید پذیرای شرکت‌های دانش‌بنیان نیستند از این‌رو برای برقراری ارتباط بین صنعتگر و شرکت‌های دانش‌بنیان نیاز به سازمان یا ارگان خصوصی یا دولتی وجود دارد؛ به همین منظور اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران کنسرسیومی از دانشگاهیان و صاحبان صنایع و فعالان اقتصادی با عنوان کنسرسیوم «توسعه نوآوری و شکوفایی صنعت ایران» تاسیس کرده که فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان را رصد کرده و آن را به صنعتگران انتقال دهد تا وسیله‌ای برای تسهیل پیشرفت صنعت باشد. به گفته علاوش، باید از ظرفیت پارک‌های علم و فناوری استفاده کنیم چراکه تسهیل‌کننده فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان هستند به این صورت که پارک‌ها شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا را به عضویت گرفته و به آنها خدمات می‌دهند و یکسری تسهیلات قانونی از قبیل تسهیلات گمرکی و مالیاتی در اختیار آنان قرار می‌دهند و وقتی این شرکت‌ها به قوام رسیدند از پارک خارج می‌شوند.
منبع: صمت
95102
