بهاي نفت خام در بازار آمريكا (بورس نيويورك) طي هفته گذشته (22 اوت الي 26 اوت 2011) از يك روند افزايشي ملايم برخوردار بود.
بر اين اساس طي هفته گذشته، به دنبال افزايش اميدواري به اتخاذ تدابير تشويقي از سوي بانک مرکزي آمريکا و ارائه بسته پيشنهادي فدرال رزرو آمريكا در جهت بهبود بخشيدن به اوضاع اقتصادي اين كشور، بهبود رشد اقتصادي آمريكا در 3 ماهه دوم سال 2011، افزايش هزينه‌هاي مصرفي در آمريكا، انتشار اخبار بهتر از پيش‌بيني‌ها درباره بخش‌هاي صنعت آلمان و چين، نگراني‌ها از تاثير وزش توفان درياي ايرين بر شرايط تامين سوخت در سواحل شرقي آمريکا، تشديد و تداوم ناآرامي‌هاي سياسي در خاورميانه، تداوم ناآرامي‌ها در ليبي و ترديد معامله‌گران درباره زمان بازگشت نفت خام سبک صادراتي اين کشور به بازار نفت و پالايشگاه‌هاي اروپا، افزايش ارزش شاخص‌هاي بورس در بازارهاي جهاني، كاهش ارزش دلار در مقابل يورو و همچنين كاهش سطح ذخيره‌سازي‌هاي نفت خام آمريكا معادل 2/2 ميليون بشكه در هفته منتهي به 19 اوت 2011، قيمت نفت خام WTI در بورس نايمكس (آتي‌هاي ماه اول)، از حدود 42/84 دلار در هر بشكه در تاريخ 22 اوت 2011 تا بيش از 37/85 دلار در هر بشكه در تاريخ 26 اوت 2011 افزايش يافت. در حدود 3 تا 5 درصد ظرفيت پالايشي آمريکا در ساحل شرقي اين کشور متمرکز بوده و پايانه اصلي معامله بنزين اين کشور نيز در اين منطقه قرار دارد و به همين دليل وقوع توفان در اين منطقه مي‌تواند بهاي نفت خام را براي مدتي تقويت کند.
البته طي دوره مذكور انتشار برخي اخبار و اطلاعات نظير تصرف پايتخت ليبي به دست معترضان و احتمال از سرگيري توليد نفت شرق ليبي طي چند هفته آينده، كاهش شاخص اعتماد مصرف‌كننده در آمريكا، كاهش نرخ رشد اقتصادي انگليس، پيش‌بيني موسسه اويل موومنتس مبني بر افزايش صادرات نفت اوپک از مسير دريا طي 4 هفته منتهي به 10 سپتامبر 2011 و همچنين پيش‌بيني افزايش صادرات نفت خام نيجريه در ماه اکتبر 2011، از عوامل تضعيف كننده قيمت نفت خام در بازارهاي جهاني به شمار مي‌روند.
طي هفته گذشته، در پي افزايش اميدواري به اتخاذ سياست‌هاي تشويقي از سوي بانک مرکزي آمريكا، بهبود رشد اقتصادي آمريكا در 3 ماهه دوم سال 2011 و انتشار اخبار بهتر از پيش‌بيني درباره بخش صنعت چين، ارزش شاخص‌هاي بورس در بازارهاي جهاني از يك روند افزايشي برخوردار بودند.
ارزش يورو در مقابل دلار طي دوره مذكور به رغم ادامه نگراني‌ها از شدت يافتن بحران بدهي‌ها در اروپا و كاهش نرخ رشد اقتصادي در انگليس، به دليل انتشار اخبار بهتر از پيش‌بيني‌ها درباره بخش صنعت آلمان، از يك روند افزايشي همراه با نوسان برخوردار بود. به طور كلي ارزش دلار در مقابل يورو در پي تصميمات فدرال رزرو مبني بر ارائه کمک‌هاي مالي براي بهبود اوضاع اقتصادي اين کشور، از يك روند كاهشي برخوردار بوده است، بنابراين در صورت اجراي برنامه‌هاي انبساطي بانك مركزي آمريكا و تزريق پول به اقتصاد اين كشور براي جلوگيري از بازگشت به رکود، ارزش دلار افت خواهد کرد.
بر اساس آمار دبيرخانه سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك)، قيمت سبد نفتي اوپك طي دوره 22 اوت الي 25 اوت 2011، ازحدود 84/103 دلار در هر بشكه تا بيش از 61/107 دلار در هر بشكه افزايش يافت. ميانگين هفتگي بهاي سبد نفتي اوپک در هفته منتهي به 25 اوت 2011، با 80 سنت افزايش نسبت به هفته پيش از آن به هر بشکه 105 دلار و 97 سنت رسيده است. ميانگين هفتگي بهاي سبد نفتي اوپك در هفته منتهي به 19 اوت 2011 معادل 105 دلار و 17 سنت بود. همچنين ميانگين ماهانه بهاي سبد نفتي اوپک طي ماه اوت (تا 25 اوت 2011)، با 5 دلار و 90 سنت كاهش نسبت به ميانگين ماه جولاي 2011 به هر بشکه 105 دلار و 72 سنت رسيده است. ميانگين بهاي سبد نفتي اوپک در ماه جولاي 2011 معادل 111 دلار و 62 سنت در هر بشکه بود. سبد نفت خام اوپک دربردارنده 12 نوع نفت خام اعضاي اين سازمان شامل مخلوط الجزاير، گريسول آنگولا، اورينته اکوادور، سنگين ايران، سبک بصره، صادراتي کويت، اس سيدر ليبي، سبک «بوني» نيجريه، مارين قطر، سبک عربي عربستان سعودي، موربان امارات و بي.سي.اف 17 ونزوئلا است.
قيمت نفت خام برنت درياي شمال نيز در بورس لندن(ICE) براي تحويل در ماه اكتبر 2011، به رغم نگراني‌ها از شدت يافتن بحران بدهي‌ها در اروپا، به دليل تداوم ناآرامي‌ها در ليبي و کاهش شديد توليد نفت خام اين کشور و نگراني‌ها درباره كمبود عرضه نفت خام در بازار اروپا و همچنين انتشار اخبار بهتر از پيش‌بيني‌ها درباره بخش صنعت آلمان، از يك روند افزايشي برخوردار بوده و از حدود 36/108 دلار در هر بشكه در تاريخ 22 اوت 2011 تا بيش از 36/111 دلار در هر بشكه در تاريخ 26 اوت 2011 افزايش يافت. سطح بالاي ذخيره‌سازي نفت خام در آمريكا و كاهش توليد نفت خام ليبي و به تبع آن نگراني مصرف‌کنندگان درباره عرضه نفت خام به بازار اروپا موجب شده است تا نفت خام برنت از حق مرغوبيت 99/25 دلار در هر بشكه نسبت به نفت خام WTI برخوردار باشد.
ميانگين بهاي هر بشکه نفت خام صادراتي ايران با 57 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (17 اوت 2011)، در روز 24 اوت 2011 به بشكه‌اي 105 دلار و 44 سنت رسيده است. بر اساس آمارهاي امور بين‌الملل شرکت ملي نفت ايران، ميانگين وزني بهاي هر بشکه نفت خام سبک ايران به مقصدهاي مختلف در روز چهارشنبه (24 اوت 2011 ) 106 دلار و 66 سنت بود و همين رقم براي نفت خام سنگين در سطح 104 دلار و 79 سنت قرار داشت. همچنين قيمت هر بشکه نفت خام سبک ايران به بازار آفريقاي‌جنوبي 106 دلار و 65 سنت و هر بشکه نفت خام سنگين ايران به اين بازار 105 دلار و 25 سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ايران در بازار آسيا 106 دلار و 70 سنت، شمال غربي اروپا 106 دلار و 70 سنت و در بازار مديترانه 105 دلار و 30 سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگين ايران نيز در بازار آسيا 104 دلارو 71 سنت، شمال غربي اروپا 105 دلار و 30 سنت و در بازار مديترانه 103 دلار و 25 سنت به فروش رسيده است. طي دوره 17 اوت الي 24 اوت 2011، بيشترين کاهش در قيمت نفت خام سبك و سنگين ايران مربوط به بازارهاي شمال غربي اروپا، مديترانه و آفريقاي جنوبي با 78 سنت کاهش در هر بشكه بوده است. ميانگين وزني بهاي هر بشکه نفت خام سبك و سنگين ايران نيز نسبت به هفته قبل، به ترتيب به ميزان 57 و 59 سنت در هر بشكه طي دوره مذكور کاهش يافته است.
بر اساس آمار، اداره اطلاعات انرژي آمريکا ميزان ذخاير نفت خام اين کشور در هفته منتهي به 19 اوت 2011 معادل 8/351 ميليون بشکه بوده است که در مقايسه با هفته قبل (12 اوت 2011) به ميزان 2/2 ميليون بشكه کاهش يافته و معادل 5/6 ميليون بشكه از ميزان مشابه سال قبل در تاريخ 20 اوت 2010 كمتر است. ميزان اين ذخاير بر حسب روز نيز نسبت به هفته قبل به ميزان 3/0 روز کاهش يافته و در سطح 6/22 روز قرار گرفته و معادل 1 روز كمتر از ميزان مشابه سال قبل است. طي دوره مذكور، سطح خوراك پالايشي آمريكا به ميزان 244 هزار بشكه در روز افزايش يافته و در سطح 663/15 ميليون بشکه در روز قرار گرفته كه به ميزان 773 هزار بشكه در روز بيشتر از ميزان مشابه سال قبل است.
توليد نفت خام آمريكا طي دوره 12 اوت 2011 الي 19 اوت 2011 به ميزان 30 هزار بشکه در روز افزايش يافته و در سطح 591/5 ميليون بشكه در روز قرار گرفته و معادل 80 هزار بشكه در روز بيشتر از ميزان مشابه سال قبل در تاريخ 20 اوت 2010 است. در همين زمان ميزان واردات نفت خام آمريكا از 285/9 ميليون بشكه در روز به 808/8 ميليون بشكه در روز (معادل 477 هزار بشكه در روز) کاهش يافته كه معادل 073/1 ميليون بشكه در روز کمتر از ميزان مشابه سال قبل است.
پيش‌بيني قيمت
در هفته گذشته از نوسانات نفت خام به شدت كاسته شد و حمايت در سطح 85 دلار براي نفت WTI مانع كاهش قيمت نفت شد. در هفته جاري، روزهاي پاياني ماه اوت قرار دارد و با پايان اين ماه سطوح حمايت و مقاومت ماهانه تغيير مي‌يابد و فعلا قيمت پايين‌تر از اكثر ميانگين‌هاي ماهانه است كه نشان از ادامه روند كاهشي دارد، البته درماه آينده مي‌توان شاهد افزايش قيمت از سطوح فعلي بود. وضعيت در كشور ليبي به سمت شرايط با ثبات تري در حال رقم خوردن است كه بر فشار كاهشي مي‌افزايد و از سر گرفتن صادرات نفت نيز اين فشار را بيشتر خواهد كرد. آمار اقتصادي كشورهاي مهم مصرف كننده نفت شامل اخبار مثبت و منفي بود. رشد اقتصادي آمريكا در فصل دوم افزايش داشت، ولي كمتر از برخي برآوردها بود همچنين هزينه مصرف‌كنندگان افزايش داشت كه موجب افزايش تقاضا است و اثر افزايشي بر قيمت دارد. فروش خانه‌هاي جديد كاهش يافت، ولي شاخص قيمت مسكن افزايش داشت. شاخص اعتماد هم در آمريكا و هم در برخي كشورهاي اروپايي در پي بحران ايجاد شده كاهش يافت كه نشان از نگراني در مورد شرايط فعلي و آتي اقتصاد دارد. قيمت نفت WTI درسطح 85 دلار با حمايت مناسبي روبه‌رو است و به راحتي تا سطح 90 دلار مي‌تواند افزايش يابد، البته هنوز پايين‌تر از ميانگين 20 است كه مانع افزايش شده است.
* غلامعلي رحيمي- مهرزاد زماني
منبع: سايت موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي (www.iies.org )
