اتاق خبر: با این حال عمان در بین کشورهای عربی در بخش معدن و صنایع معدنی حرف‌هایی برای گفتن دارد و نقش تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد معدنی کشورهای عرب‌نشین منطقه ایفا می‌کند. در این گزارش نگاهی می‌کنیم به آنچه از انواع گوناگون مواد معدنی در عمان یافت می‌شود.
گنجینه‌ای از کرومیت، دولومیت، آهن، روی، آهک، گچ، مس و طلا
سلطان‌نشین عُمان، کشوری است پادشاهی در شرق عربستان که فقط ۲میلیون و ۵۵۷هزار نفر جمعیت دارد با ۵۰۰هزار و ۳۰۹ کیلومترمربع مساحت. کرومیت، دولومیت، روی، سنگ‌آهک، سنگ گچ، سیلیکا، مس، طلا، کبالت و آهن مواد معدنی هستند که تاکنون در عمان شناخته شده‌اند و در اطراف خود صنایع بسیاری را رشد داده‌اند. این صنایع به سهم خود در توسعه ملی این کشور سهم مهمی داشته‌اند، تولید ناخالص ملی را بالا برده و برای عمانی‌ها فرصت شغلی ایجاد کرده‌اند. در عمان مس، کرومیت، طلا و نقره تولید می‌شود و پیشینه استخراج مس در این کشور به هزاران سال می‌رسد. ذخایر اصلی مس در عمان در منطقه صحار در ساحل البتینا. فرآوری سنگ معدنی در مجتمع صحار که به‌وسیله شرکت دولتی و معدنی عمان اداره می‌شود در سال ۱۹۸۳میلادی آغاز شد. تولید کرومیت از سوی شرکت معدنی عمان نیز در همان سال در منطقه صحار شروع شد.
در سال ۱۹۹۰میلادی تایوان ۳۸/۵ درصد از صادرات مواد معدنی عمان را به خود جذب کرد؛ ژاپن ۱۱/۱درصد و کره‌جنوبی ۲/۹درصد. امروز اما بیشتر صادرات شرکت‌های معدنی عمان به بازارهای غرب است. در عمان مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه منابع معدنی در اختیار دولت قرار دارد. در ژوئیه ۱۹۹۱، دولت عمان شرکت کروم عمان را راه انداخت و ۱۵درصد از سهام آن را در اختیار گرفت و باقیمانده سهام آن را به بخش خصوصی واگذار کرد. میزان کروم موجود در منطقه، ۲میلیون تن در ۶۰۰ سایت کشور برآورد شده بود و دولت با ارائه سهام شرکت کروم سیاستی را پیش گرفته تا بتواند بخش خصوصی را به سمت تولید و صنعت ترغیب کند.
سنگ آهک هم در مناطق شمالی و هم جنوبی عمان استخراج و به کارخانه سیمان عمان در ایالت صنعتی الرسیل نزدیک السیب و کارخانه سیمان رایسوت نزدیک صلاله عرضه می‌شود. در عمان کاشی و سنگ مرمر نیز برای ساخت‌وساز محلی تولید می‌شود. بررسی‌ها نشان داده علاوه بر منابع مواد معدنی یادشده، ذخایری از مواد گوناگون مانند پنبه‌کوهی، زغال‌سنگ، سنگ‌آهن، سرب، منگنز، نیکل، نقره و روی و همچنین ذخایر بزرگی از سنگ فلز در منطقه سای‌حتات (شمال ازکی) و الجبل و الاخدار در عمال وجود دارند. ذخایر قابل‌توجهی از روی و سرب نیز در دوفار، مجلان و هاوشی هوف (جنوب غربی الغبان) قرار گرفته‌اند. همچنین امکان بهره‌برداری از ذخایر زغال‌سنگ در ال‌کمیل در نزدیکی صور در حال بررسی است که در صورت بهره‌برداری می‌تواند در تولید برق این کشور جایگزین نفت شود.
در سال ۱۹۹۰میلادی یک مطالعه مقدماتی بر زغال‌سنگ عمان از سوی دپارتمان همکاری‌های فنی سازمان ملل انجام شد و برآورد کرد که حجم ذخایر موجود زغال‌سنگ در این کشور ۱۲۲ میلیون تن است. این رقم نیاز به مصرف داخلی را به طور کامل برطرف می‌کند.
تاریخچه
دیرینگی معدن‌کاری در عمان به پیش از اسلام برمی‌گردد، در همان زمان مس استخراج و از عمان به سراسر جهان فرستاده می‌شد. هر چند قیمت اقلام معدنی کاهش پیدا کرده اما انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری‌های بخش دولتی و خصوصی در این منبع بکر و غیرهیدروکربنی منافع هر چه بیشتر را برای کشور فراهم کند. عمان ازنظر دسترسی به منابع معدنی کشوری ثروتمند به شمار می‌رود و در این زمینه حتی از همسایگان نفتی خود هم فراتر رفته اما در مسیر پیشرفت خیلی کند پیش می‌رود و فقط بر ذخایر معدنی سنتی مانند سنگ مرمر، سنگ گچ، سنگ آهک، نمک صنعتی، کرومیت، طلا و مصالح ساختمانی متمرکز است. از آنجا که عمان اکنون با کمبود فناوری و نیروی‌انسانی ماهر روبه‌رو است، به نظر می‌رسد دیگر ذخایر معدنی به این زودی‌ها بهره‌برداری نمی‌شوند.
طرح‌های توسعه معدنی
راه‌اندازی طرح توسعه معدنی عمان از مارس ۲۰۰۸ شروع شد. در این طرح شرکت‌های بخش خصوصی و اداره کل مواد معدنی که سرمایه‌ها را به فعالیت معدنی ترغیب و هدایت می‌کردند. مقامات عمان اجرای این طرح را عامل پویایی بخش معدن این کشور معرفی کردند. گروه قیس زواوی در عمان نیز یک گروه تجاری پیشتاز است که شرکت جدیدی ایجاد کرده تا به فعالیت‌هایی که اساس و پایه معدنی دارد، بپردازد. این گروه عمانی در ۲۷ مه سال ۲۰۰۹میلادی ۲۷میلادی وارد عمل شد و با سرمایه‌گذاری مشترک با گروه آشاپورای هند و خرید همه سهم آشاپورا در زمینه مواد معدنی عمان فعالیت خود را آغاز کرد.
آشاپورا ابتدا با هدف سرمایه‌گذاری عظیم بر معدن و تولید ارزش‌افزوده و همچنین برای توسعه و بهره‌برداری از ثروت معدنی عمان وارد این کشور شد اما به‌دلیل بحران مالی جدی که برایش اتفاق افتاد و موانع قانونی و لغو استخراج بوکسیت از سوی دولت هند به شراکت با قیس‌زواوی روی آورد. هم‌اکنون این دو شرکت با یکدیگر یک گروه معدنی و حرفه‌ای زمین‌شناسی ایجاد کرده‌اند.
فعالیت‌های بین‌المللی
وقتی شرکت برزیلی واله شعبه جدید خود در عمان راه‌اندازی کرد، بازار این کشور در نقشه جهانی معدن برجسته شد. واله در عمان در منطقه صحار یک کارخانه گندله‌سازی احداث کرد که قادر به تولید ۹میلیون تن گندله در هر سال بود. واله همچنین یک مرکز توزیع با ظرفیت جابه‌جایی ۴۰میلیون تن گندله در هر سال ایجاد کرد. واله در سال ۲۰۰۹میلادی، ۱/۳۵میلیارد دلار صرف راه‌اندازی این پروژه و ۴۵۸ میلیون دلار در آن سرمایه‌گذاری کرد. این شرکت برزیلی همچنین قراردادی با شرکت کشتیراتی عمان بسته که براساس آن ۴ کشتی عظیم را برای انتقال سنگ‌آهن از منابع استخراجی خود در برزیل به کارخانه خود در بندر صحار، به عمان اجاره بدهد. علاوه بر کارخانه گندله‌سازی، واله یک زمین‌شناس نیز را استخدام کرده تا در دفتر عمان مشغول کار شود و به اکتشاف مواد معدنی این کشور بپردازد. او با مقامات محلی وارد گفت‌وگو می‌شود تا با کمک آنها بتواند بفهمد کدام یک از مواد معدنی در این کشور در دسترس هستند و نقشه‌ای برای اجرای طرح‌های بالقوه ترتیب دهد.
پروژه‌های معدنی عمان
عمانی‌ها خود نیز در زمینه استخراج مواد معدنی پروژه‌هایی را اجرا کردند که البته بیشتر جنبه تئوریک داشته‌است. مانند مطالعه امکان‌سنجی اقتصادی درباره سنگ سیلیکا در وادی‌بوآ و اَبوتن. در این پروژه در ناحیه ووستا وجود حدود ۲۸میلیون تن ذخایر قابل بهره‌برداری در در دو سایت مجزا به اثبات رسیده است. ازجمله پروژه‌هایی که خود عمانی‌ها انجام داده‌اند، مطالعه امکان‌سنجی بر تولید فلز منیزیم از سنگ دولومیت، پیش مطالعه بر فرآوری مشتقات سنگ‌آهن، پروژه‌ای برای تولید نقشه‌های جغرافیایی منطقه شرقیه (ایبرا)، مطالعه امکان‌سنجی اقتصادی برای استخراج سنگ طلا و مس در منطقه قیزین عمان، مطالعه‌ای بر مواد خام در ناحیه الدقم و صور برای استفاده در صنعت سیمان و مطالعه‌ای بر ساخت یک آزمایشگاه جدید مواد معدنی در قلا در استان مسقط است.
منبع: صمت
95102
