به گزارش اتاق خبر، واقعا کسی هست که سودای شهرت و رسیدن به قله بیلبوردهای سینما را نداشته باشد، یا از اینکه وقتی در خیابان قدم می زند و مردم به او توجه می کنند، لذت نبرد؟ همین تصویر رویایی از زندگی سوپراستارها، اولین وسوسه ای است که به دل آنهایی که جویای نام و نشان هستند می افتد و بعد از آن است که فرد تلاش می کند حتی به هر قیمتی به این جایگاه برسد. سینما و جذابیت های کاذب و غیر کاذبش بهترین سکوی پرتاب شهرت دوستان است و شاید با بازی در یک فیلم سینمایی یا سریال، فرد به آن خواسته ذهنی اش برسد، اما ممکن است به این میزان از شهرت راضی نشود و به دنبال جهانی شدن و… باشد. به طور کلی در همه جای دنیا زندگی افرادی که به واسطه هنر، سیاست، علم و… شهرت دارند، برای مردم جامعه جذاب است و برای رسانه ها به عنوان پلی بین مردم و هنرمندان سوژه ای به مراتب جذاب تر!
در سینمای ایران گاهی بازیگران صاحب نام پا در وادی هنرهای دیگر مثل خوانندگی، نوازندگی، نقاشی، مجسمه سازی و… می گذارند. البته برعکس این قضیه هم وجود دارد که مثلا یک خواننده که به اندازه کافی شهرت دارد، بازیگر اصلی یک فیلم سینمایی می شود. به نظر می رسد یا سودای شهرت این انگیزه را در دل هنرمند ایجاد می کند یا او واقعا به هنر جدیدی که به آن ورود پیدا کرده، علاقه مند شده است!
در این گزارش هدف ما بررسی فیلم های سینمایی است که خواننده ای بازیگر نقش اصلی این فیلم ها شده است. این تجربه ها گاهی بسیار موفق بوده اند و به واسطه شهرتی که آن خواننده با هنر اصلی خودش یعنی موسیقی و آواز داشته، به فروش فیلم کمک کرده و البته این در صورتی است که خواننده مورد نظر با استعداد هم باشد؛ نکته ای که در صورت نبود آن همه چیز به فنا می رود و به جای اینکه حضور خواننده تاثیر مثبت داشته باشد، بیشتر به فیلم صدمه می زند.
در سینمای ایران چنین تجربیاتی کم نبوده و مربوط به سالهای اخیر هم نیست. گاهی حتی نه تنها اهالی موسیقی که برخی ورزشکاران هم به دنیای سینما ورود پیدا کرده اند. عده ای از اهل فن معتقدند این کارمی تواند خطری هرچند اندک برای کسانی باشد که حرفه ای اصلی و شاید تنها حرفه ای که دارند بازیگری باشد. آیا واقعا بازیگر شدن یک خواننده می تواند برای بازیگران خطر محسوب شود و در چه صورتی و با چه شرایطی باید دست به این کار زد و فیلمساز آیا باید بهانه قرص و محکمی برای نقش دادن به یک خواننده داشته باشد و اصلا چه لزومی به این کار است؟
شاید برای ایفای برخی نقش ها دانش کافی از موسیقی و آواز ضروری باشد؛ آیا بهتر نیست به جای اینکه چنین نقش هایی را به خواننده ای که از این دانش برخوردار است بدهیم، بازیگرانمان را مجهزتر کنیم تا بتوانند از پس بسترسازی گسترده تری برای نقش ها و کاراکترهای مختلف برآید؟ شاید به همین دلیل که بازیگر باید همه فن حریف باشد، این حرفه را یکی از سخت ترین مشاغل می دانند. ضمن اینکه هر انسانی مگر می تواند به چند فن و حرفه مسلط باشد که از بازیگر باید توقع همه فن حریف بودن داشته باشیم؟ درست است که داشتن دانش هنری کافی از ملزومات این کار است، اما آیا واقعا باید یک خواننده تنها به دلیل توانمندی های موسیقایی نقش خاصی را بازی کند یا می توانیم با صرف وقت بیشتر و تلاش دوچندان بازیگرها، کاری کنیم که هرکس در حیطه کاری خود فعالیت کند و در شاخه های هنری و غیر هنری دیگر سرکشی نکند!
ناگفته نماند این اتفاق منوط به سینمای ایران نیست و هنرمندانی مثل فرانک سیناترا، جنیفر لوپز، هیلاری داف، ویل اسمیت، اِمینم، خولیو ایگلسیاس، انریکه ایگلسیاس، دین ماریتن، ژاک برل و… همگی علاوه بر خوانندگی تجربه هایی در زمینه بازیگری داشته اند.
به بهانه اخیر اکران فیلم سینمایی «ربوده شده» به کارگردانی بیژن میرباقری که روزبه بمانی در آن ایفای نقش دارد، همچنین اخباری که مبنی بر بازی یغما گلرویی در فیلم جدید مازیار میری به گوش می رسد، گزارشی درباره بازیگر شدن خواننده ها و مسائلی که پیرامون این اتفاق وجود دارد تهیه کردیم که در آن خسرو معصومی، بیژن میرباقری و مجید مظفری از تجربیات خود در ساخت فیلمی با حضور یک بازیگر سرشناس به بانی فیلم گفتند.
خسرو معصومی:می دانستم «پر پرواز» فروش میلیونی می کند
تجربه ساخت «پر پرواز» برای من چندان خوشایند نبود. نه اینکه از عوامل فیلم یا بازیگر فیلم که خواننده بود، راضی نباشم. فکر می کنم این فیلم به سینمای واقعی من نزدیک نبود. همکاری بین من و تهیه کننده فیلم، جلال قزل ایاق دلچسب بود و از همان ابتدا مطمئن بودم که با حضور شادمهر عقیلی «پر پرواز» فروش میلیونی می کند. من در انتخاب این خواننده به عنوان بازیگر اصلی فیلم نقشی نداشتم و او از قبل توسط تهیه کننده انتخاب شده و قراردادش را نوشته بود».
فکر می کنم اینکه یک فیلم سینمایی با حضور خواننده ای پرفروش شود یا نه، بستگی به استعداد خواننده در زمینه بازیگری دارد. خیلی صادقانه می گویم اگر مثلا آن خواننده ای که قرار است نقشی بازی کند، رضا صادقی باشد، باید بگویم او در بازیگری کاملا بی استعداد است و اصلا شبیه کسی مثل شادمهر نیست. شادمهر واقعا یک آرتیست بود و علاوه بر اینکه به معنای واقعی آهنگساز و خواننده بود، بازیگر بدی نبود. در فیلم «پر پرواز» محمدرضا چراغعلی کلیپی ساخت که شادمهر آن را قبول نکرد و خودش از نو کلیپ دیگری ساخت که خیلی هم محبوب شد. او واقعا باانگیزه و با استعداد بود. اصلا شادمهر عقیلی به شهرت با فیلم «پر پرواز» احتیاجی نداشت، چرا که با آلبوم «دهاتی» مدتی قبل به اندازه کافی مشهور شده بود و آن زمان ۸۰۰ نسخه فروخته بود که در نوع خودش فروش خوبی بود. در او یک چیزی وجود داشت که می توانست بازیگر هم باشد و این یعنی آرتیست بودن. شادمهر کاملا حس و صدا را درک می کرد و خوب می فهمید که ما چه می خواهیم».
کارگردانی فیلم «پر پرواز» شاید برای من یک توفیق اجباری بود. اصلا قرار نبود من این فیلم را بسازم و طی یک ماجرا ساخت این اثر را پذیرفتم. اصولا دوست ندارم کار زرد انجام دهم. البته من می دانم خیلی از مردم «پر پرواز» را دوست دارند، اما من مثلا فیلم «خرس» را بیشتر دوست دارم. ساخت «پر پرواز» کمی عجیب بود. من فیلمی به اسم «دلباخته» ساختم که دوستی به اسم رضا لعیا لطف کرد و آن را از ما خرید و من به او گفتم که اگر فیلمنامه ای داشتید، من حاضرم برایتان بازنویسی کنم. او فیلمنامه «پر پرواز» را به من داد و من گفتم به نظر من واقعا چرت و پرت است و شبیه فیلمفارسی ها نوشته شده و فکر می کردم جز آبروریزی هیچ چیز دیگری نیست، اما چون قول داده بودم این کار را کردم. وقتی فیلمنامه را بازنویسی کردم، به من گفتند حالا که متن را نوشتی، خودت هم کارگردانی اش کن! یکی از دوستان من در دفتر لعیا به من گفت این کار را انجام بده، برای اینکه به همه ثابت کنی تو هم می توانی فیلم بفروش گیشه پسند بسازی! من به همین دلیل پذیرفتم و در روند ساخت هم هیچ مشکلی نبود. به طور کلی در مورد موسیقی فیلم ساختن را دوست نداشتم و چون حس می کردم از من و ایده هایم دور است، دوستش نداشتم. حس می کردم در کارنامه کاری ام نباید چنین فیلمی باشد، اما از اینکه با شادمهر کارکردم که هم آرتیست بود، هم چهره مناسبی داشت و بامزه بود. خوشحالم و فکر می کنم اگر آن زمان تبلیغ بهتری هم می کردیم، فروش بیشتری داشت و موفق تر ظاهر می شدیم.
دنیای سینما، دنیای گسترده ای است و من حس نمی کنم اگر خواننده ای وارد سینما شود و نقشی بازی کند، جای کسی تنگ شود! اگر نقش یک موسیقی دان یا خواننده در فیلمی وجود دارد طبیعتا بازیگر باید از این هنر سر در بیاورد و اگر چنین بازیگری نداشته باشیم، چرا نباید یک خواننده با استعداد این مسوولیت را برعهده بگیرد؟ در سینمای خارج از کشور هم این اتفاق می افتد و خواننده های زیادی هستند که هم آواز می خوانند هم فیلم بازی می کنند.
ساختن «پر پرواز» کار ساده ای نبود و ما مجوز این فیلم را با سلام و صلوات گرفتیم. اصولا این سوژه ها برای برخی از افراد خیلی جذاب نیستند و میل ندارند فیلمسازان به این سمت بروند. من اصولا با اینکه یک آوازخوان فیلم بازی کند مخالفتی ندارم، اما نکته بسیار مهمی وجود دارد، اینکه یک آرتیست این کار را انجام دهد. یعنی اگر شادمهر نقش اصلی فیلم را بازی کرد، استعداد و چهره مناسب و همه شرایط لازم برای آرتیست بودن را داشت. در خواننده های امروزی هم هستند کسانی که به نظر من اگر وارد سینما شوند، می توانند موفق باشند. مثلا رضا یزدانی هم خواننده خوبی هست و هم چهره آرتیستی دارد، البته یکی- دو تجربه دارد که خیلی خوب نبوده، اما اگر با کسی کار کنی که بداند چگونه باید از استعدادهای او استفاده کند، می تواند خوب ظاهر شود. رضا یزدانی برای ملودرام های عاشقانه می تواند خواننده -بازیگر خوبی باشد.
کاری که قزل ایاق تهیه کننده «پر پرواز» کرد، درست بود. شادمهر گزینه مناسبی برای این فیلم بود. کار حساب شده ای که قزل ایاق انجام داد، به فروش فیلمش کمک کرد. هنرمند در هرشاخه ای که جنبه تجاری داشته باشد، می تواند در سینما خوب جواب دهد. در فیلم «سنتوری» بهرام رادان نقش یک خواننده را به خوبی ایفا کرد و تصور کنید اگر این فیلم اکران می شد، چقدر می توانست موفق تر باشد. داریوش مهرجویی هم انتخاب درستی داشت و براساس استعداد بازیگر و تجربه خودش هوشمندانه دست به انتخاب زده بود. مسوولانی که درک درستی نداشتند به این دلیل که مسئله اعتیاد و… در فیلم مطرح شده بود، اجازه اکران به آن ندادند، در حالی که شاید«سنتوری» می توانست گیشه مفرحی هم داشته باشد. احمد امینی هم با فیلم «خداحافظی طولانی» و بازی رضاصادقی چنین تجربه ای داشت که به نظر من ژان فیلم، فیلمی نبودکه گیشه داشته باشد، چراکه تماشاچی باید آرتیست فیلم را دوست داشته باشد و برایش جذابیت داشته باشد تا او را همراهی کند.
بیژن میرباقری:روزبه بمانی؛ موزیسینی که کار خودش را می کند و اما بنام نیست
روزبه بمانی علاوه بر فعالیت در زمینه موسیقی و سرودن شعر، تئاتر هم بازی کرده و من وقتی او را برای بازی در فیلم سینمایی «ربوده شده» دعوت کردم از این سئله باخبر شدم و تصمیم به همکاری گرفتیم. من می خواستم فیلم مستند باشد و افراد با نام های خودشان بازی کنند. کسی که در فیلم نقش کارگردان را بازی می کند، کسی که نقش صدابردار دارد و… همه واقعا در همین حرفه فعال هستند. به همین دلیل سراغ روزبه بمانی رفتم. ترجیح می دادم کسی که قرار است این نقش را بازی کند واقعا موزیسینی باشد که کار خودش را می کند، اما خیلی به نام و مشهور نیست. روزبه گزینه خوبی بود و بسیار با استعدد است.
اصولا آدم های جدید وقتی به سینما وارد می شوند، توجه زیادی به خود جلب می کنند و طرفداران خاص خود را به دست می آورند. این توجه به افراد تازه که ممکن است از قبل هم به واسطه هنر دیگری شهرت داشته باشند، به سینما هم کمک می کند و شاید برخی به دلیل تماشای آن فرد در قالب یک بازیگر و ایفای نقشی که برعهده دارد، به سینما بروند.
فکر می کنم تا به حال از هنرمندان رشته های دیگر مثلا خوانندگان در فیلم ها و ایفای نقش های مختلف به درستی استفاده شده و هم شرایط اکران خوبی داشته اند و هم تماشاچی های خاصی را به سینما آورده اند.
به نظر نمی رسد که اگر خواننده ای بخواهد در فیلمی بازی کند، برای بازیگران خطری ایجاد شود. اتفاقا نه تنها این کار خطرناک نیست، بلکه یک هنرمند بااستعداد به جمع هنرمندان اضافه می شود و این به نفع کلیت سینماست.
شاید در مناسبات صنفی واکنش های دیگری نشان داده شود. مثلا من به خاطر دارم سالها قبل جایزه بازیگری به بازیگر فیلم «باران» ساخته مجید مجیدی دادند که اعتراض هایی را در پی داشت و برخی معتقد بودند این جایزه در واقع به یک نابازیگر داده شده است. همیشه این واکنش ها بوده و من هم منتظر واکنش هایی هستم، اما اصلا سینما شرایط ویژه ای دارد که باید از همه هنرها در آن استفاده شود. رقیق شده همه هنرها در سینما وجود دارد. چه بهتر که اگر نقش خواننده ای در فیلمنامه وجود دارد، واقعا یک خواننده که از چند و چون کار باخبر است، این کار را انجام دهد و لازم نباشد برای او صداسازی شود و… اگر تا به حال با وجود موفقیت و استقبال از فیلم هایی بابازی خوانندگان، این روند تداوم جدی نداشته، به دلیل واکنش های صنفی است که در صحبت هایم به آن اشاره کردم.
مجید مظفری: با بازی حمید خندان در «قلب های ناآرام» مشکل داشتم
فیلم سینمایی «قلب های ناآرام» در واقع اولین تجربه کارگردانی سینمایی من بود و به هر حال اولین تجربه همیشه با سختی هایی همراه است. اگر سناریو نوشته کارگردان نباشد دستش کمی تنگ می شود. برای من خیلی مهم بود که بازیگر در مقابل دوربین واقعا خودش باشد. ما حتی چندبازیگر هم آوردیم و تست کردیم، به این دلیل که کار داشتند، امید نجیب زاده تهیه کننده فیلم حمید خندان را انتخاب کردند، اما من از نظر بازیگری و… مشکل داشتم. تهیه کننده سرمایه گذار است و می خواهد نتیجه دلخواهش را بگیرد و سرمایه اش برگردد. از نظر من هیچ اشکالی ندارد که اگر خواننده ای واقعا استعداد بازیگری دارد، فیلم بازی کند، اما حتما باید درام را بفهمد و قصه و سینما و… را درک کند.
اگر در هر قشری یک غیر متخصص وارد شود، می تواندخطر ساز باشد. مثل اینکه یک نفر که هیچ چیزی از پزشکی نمی داند، وارد اتاق جراحی شود و بخواهد عمل کند! این خطر هم بزرگ و عینی است و اگر به این درک برسیم که ورود افراد غیر حرفه ای به سینما هم همین قدر خطرناک است، همه چیز بهتر می شود. من فکر می کنم اگر بازیگر نقش یک خواننده را بازی کند، خیلی بهتر است. شاید در یک فیلم فقط چند سکانس آوازخوانی باشد و بازیگری که نقش خواننده را بازی می کند می تواند با تمرین زیاد این صحنه ها را به خوبی ایفا کند که تازه کل داستان هم آواز خواند نیست. اما آیا یک خواننده می تواند همه صحنه ها را چه زمانی که آواز می خواند چه زمانی که آواز نمی خواند را به خوبی ایفا کند؟ ما باید جزئیات را در نظر داشته باشیم، اما کلیت را فدای آن نکنیم. فردین خواننده نبود، اما در فیلم های زیادی آواز می خواند و لب می زد، اما خیلی خوب و باورپذیر بود.
درام به فیلم شکل می دهد. باید خط درام را دنبال کنیم، نه فقط یک صحنه که بازیگر در آن آواز می خواند! اصلا مگر آوازخوانی اینقدر در فیلم می تواند جذاب باشد که آن را نجات دهد؟ کارگردانان جوان آنقدر باهوش هستند که اگر قرار باشد خواننده ای در فیلمشان بازی کند، به درستی از او استفاده کنند.
