اتاق خبر:بشر با وجود دستیابی به پیشرفت و فناوری های شگرف در عرصه های مختلف تاکنون قادر به تولید آب نشده است و با علم به واستگی موجودات زنده به آب علاوه بر نقاط دور دست کره زمین حتی در سایر سیارات و کهکشان ها نیز به دنبال یافتن آب است.
آب با وجود اهمیت وافری که دارد اما در دهه ها و سال های اخیر به علت تغییرات جوی و دست یازی انسان بر طبیعت با کاهش و تهدید جدی مواجه شده و کمبود آن کشورهای جهان بویژه سرزمین های واقع در مناطق خشک و گرمسیری نظیر ایران را با چالش های جدی مواجه کرده است.
در بیش از یک دهه اخیر ما شاهد کاهش سطح نزولات جوی و کم شدن برف و باران هستیم و این روند از چند سال گذشته زنگ خطر کم آبی و بی آبی و تداوم خشکسالی و کاهش نزولات جوی را برای ما به صدا در آورده است.
در استان ایلام سال گذشته بارش های جوی قابل ملاحظه ای رخ داد که در تاریخ این استان بی سابقه بود در این سال زراعی (95 - 94) با دریافت میزان بالایی از بارندگی ها رتبه نخست کشور را کسب کرد و با 63 درصد افزایش بارش در بلند مدت بیشترین میزان بارندگی در کشور را از آن خود کرد.
با وجود آنکه بیش از 2 ماه از فصل پاییز که فصل بارش باران است می گذرد اما هنوز چشم مردم استان ایلام به بارش پر برکت باران روشن نشده و هیچ خبری از این خوان گسترده الهی نیست و همچنان مردم این دیار منتظرند که گنبد نیلگون نیلوفری ببارد.
** جایگاه آب و بارش های جوی در کلام قرآن کریم
خداوند در آیات 48 و 49 سوره فرقان می‌فرماید:
وَهُوَ الَّذِی أَرْسَلَ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء طَهُورًا - لِنُحْیِیَ بِهِ بَلْدَةً مَّیْتًا وَنُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أَنْعَامًا وَأَنَاسِیَّ کَثِیرًا
«و او خدایی است که بادها را برای بشارت پیشاپیش رحمت خود فرو فرستاد و از آسمان آبی برای شما نازل کردیم تا با آن باران زمین خشک و مرده را زنده سازیم و آنچه آفریدیم از چهارپایان و آدمیان بسیاری را سیراب گردانیم»
در آیه 9 سوره ق چنین آمده است]:
وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء مُّبَارَکًا فَأَنبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِیدِ
«ما از آسمان آب با برکت را نازل کردیم و با آن باغهای میوه و دانه چیده شده رویاندیم»
** خشکسالی پدیده ای یک شبه نیست
مدیرکل بحران استان ایلام گفت: خشکسالی بعنوان یک واقعیت طبیعی و خارج از کنترل بشر بر اساس تغییرات جوی و آب و هوایی و در دراز مدت رخ می دهد و مقابله با این پدیده هم نیازمند برنامه های مدون کوتاه، میان و بلندمدت است.
احمدکرمی با بیان اینکه خشکسالی تاثیر مستقیم بر کشاورزی دارد، تاکید کرد: بروز اشکال در زیربخش های کشاورزی تاثیر غیر مستقیم بر تولید، تغذیه و اشتغال می گذارد و رونق بخش کشاورزی در واقع ارتباط مستقیم با نزولات جوی، حجم، زمان و نوع پراکنش این بارش ها دارد.
وی افزود: برای جلوگیری از ایجاد خسارت در بخش کشاورزی باید کشاورزان آموزش و مشوق های لازم برای تغییر در الگوی کشت را فرا بگیرند و متناسب با زمان خشکسالی اقدام به کشت محصولات زراعی و باغی کنند.
کرمی گفت: 2 وزارتخانه جهاد کشاورزی و نیرو با توجه به نیاز کشاورزان به آب باید برنامه های دقیق و اصولی برای این اقشار تدوین و ارائه کنند تا نیاز آبی کشاورزان در زمان خشکسالی تامین شود.
** کاهش 95 درصدی بارش باران در ایلام
مدیرکل هواشناسی استان ایلام در مورد کاهش بارش نزولات جوی در این استان می گوید: نسبت به میانگین آماری بلند مدت بارش ها در استان از ابتدای سال زراعی جاری (96 - 95) کاهش 95 درصدی نزولات جوی را داشته ایم.
یوسف شیخ الملوکی افزود: وضعیت بارش ها هر چند تاکنون با کاهش محسوس و چشمگیر همراه بوده اما براساس پیش بینی ها در آذر ماه میزان نزولات جوی نسبت به بلندمدت حالت عادی و پایدار به خود گرفته و روند سعودی پیدا می کند.
وی تاکید کرد: البته در روزهای انتهایی آذر ماه سیستم های جوی ناپایدار بیشتری با بارش های قابل توجه و موثری آسمان استان را در بر می گیرد هر چند که امکان تغییر در الگوهای جوی نیز وجود دارد.
** کاهش 30 درصدی محصولات کشاورزی استان به علت خشکسالی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام هم معتقد است: کاهش بارندگی ها در سال زراعی جاری موجب بروز مشکلات و خسارت های عدیده ای در حوزه کشاورزی استان یژه در بخش زراعت شده است.
سیدمحمد تراب میری افزود: پیش بینی می شود کمبود بارش باران باعث کاهش 30 درصدی محصولات کشاورزی استان ایلام در بخش زراعت و کاهش علوفه و مراتع برای احشام شود و همین امر مشکلاتی را برای کشاورزان ایجاد می کند.
وی یادآور شد: ما باید با ترغیب کشاورزان و آموزش آنها کشت با آبیاری نوین را جایگزین کشاورزی دیم کنیم که با این کار علاوه بر افزایش محصولات در مصرف آب هم صرفه جویی می شود و دغدغه ها در خصوص بارش های جوی نیز کاهش می یابد.
*** وفور بارش نزولات جوی نیاز کشاورزان به سفره های زیرزمینی را کاهش می دهد
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای ایلام نیز اعتقاد دارد: بارش نزولات جوی بویژه برف به علت جذب در زمین باعث تغذیه سفره های زیرزمینی و روان آب های سطحی می شود ولی تداوم کاهش بارش ها در دراز 
مدت مخاطره آمیز است.
سجاد رستمی افزود: ریزش های جوی و بارش های موثر تا چند روز موجب خیس و آبدار شدن زمین می شود که حسن این موضوع اینکه دارندگان چاه های کشاورزی تا زمان خیسی زمین از روشن کردن چاه های خود و استفاده از منابع آب زیرزمینی اجتناب می کنند.
وی با اشاره به وجود 19 دشت آبی در استان ایلام اظهار کرد: از این تعداد وضعیت چهار دشت مهران، دشت برتش، دشت عباس شرقی و غربی دهلران بحرانی و استفاده از منابع آب های زیر زمینی در این دشت ها ممنوع است و سایر دشت ها نیز از افت منابع آب زیرزمینی زیادی برخوردار هستند که بهره برداران باید با دقت نظر بیشتری از آب این سفره ها استفاده کنند.
رستمی یادآور شد: هر چند استان ایلام تا خرداد ماه امسال شاهد بارش باران و حتی سرریز شدن سدها بود اما برای جلوگیری از ایجاد مشکل کمبود آب باید کشاورزان الگوی کشت محصولات آب بر را تغییر دهند و مردم نیز بیشتر از گذشته در مصرف بهینه آب همکاری کنند.
*** کم آبی وحوش و درختان را دچار تنش می کند
مدیرکل حفاظت محیط زیست ایلام می گوید: حیات وحش و آبشخورها و دریاچه های دائمی و فصلی استان امسال با توجه به بارندگی های موثر سال گذشته با مشکل آب مواجه نیستند.
مازیار سلیمان نژاد با اعلام اینکه نبود آب زندگی جانوران را با تنش و مخاطره مواجه می کند، افزود: در صورت تداوم کمبود باران در استان باید با همکاری گروه های مردم نهاد و علاقمند به محیط زیست برای جبران کم آبی و تامین آب مورد نیاز وحوش تغذیه آب دستی در آبشخورها صورت بگیرد.
** درختان در فصل سرما به نزولات جوی نیاز دارند
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان ایلام اظهار کرد: درختان در فصل سرما و خواب زمستانی بیشتر به نزولات جوی نیاز دارند که در صورت تاخیر در این امر متابولیسم گیاه به هم می خورد و در این زیستمند تنش ایجاد می شود.
حجت الله فتحی یادآور شد: خشکسالی به علت تغییر در وضعیت نرمال طبیعت باعث ایجاد ضعف فیزیولوژیکی، مشکل در آبرسانی به اندام ها، بروز آفات و امراض در گیاهان و درختان می شود.
به گزارش ایرنا، میانگین بارش سالانه استان ایلام 450 میلی متر بود که حدود 1.5 برابر میانگین کشوری است و این یعنی آنکه حجم سالانه بارش ایلام 9 میلیارد متر مکعب است.
استان ایلام در سال آبی گذشته از نظر دریافت نزولات جوی با دریافت 182 درصد متوسط بارندگی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داد که 82 درصد این بارش ها مازاد بر 100 درصد و نرمال بارندگی ها و در بلند مدت نیز استان ایلام شاهد رشدی 88 درصدی بود.
هر چند شاید در برخی مناطق منابع آبی مناسبی وجود دارد اما نمی توان قبول کرد بحران ۱۵ ساله آب در ایران رو به کاهش است چرا که به همان تناسب و یا شاید بیشتر در مناطق دیگر شاهد فقر و کمبود آب هستیم.
با توجه به نیاز همه موجودات زنده به آب و تغییرات اقلیمی و جوی مقابله با بحران خشکسالی و کم آبی یک بسیج همگانی و تغییر در الگوی کشت و مصرف آب از سوی کشاورزان، صنایع و شهروندان و تجدید نظر در این زمینه از سوی همگان را می طلبد تا نسل کنونی و نسل های آتی دچار بحران کم آبی نشوند.
ایرنا
