به گزارش اتاق خبر، وزارت کار اخيرا با هدف شفاف‌سازي قراردادهاي کارگري و رسيدگي به تمامي امور مربوط به جامعه کارگري و کارفرمايي اقدام به راه‌اندازي سامانه جامع روابط کار کرده است؛ اين سامانه که ثبت‌نام آن نيز مدتي‌ست آغاز شده قرار است در قالب بيش از 48 زيرسامانه، در حوزه‌هاي روابط کار و جبران خدمت، بازرسي کار، بيمه بيکاري، کارگران ساختماني، ثبت و پيگيري قراردادهاي کار، سازمان‌هاي کارگري و کارفرمايي و طبقه‌بندي مشاغل به جامعه کارگري و کارفرمايي خدمات ارائه دهد. اين امر با برگزاري جلسات دستمزد همزمان شده و نگاه‌ها را به سمت جامعه کارگري معطوف کرده است. «آرمان‌ملي» در گفت‌وگو با عليرضا حيدري- نايب‌رئيس اتحاديه پيشکسوتان جامعه کارگري- به بررسي کارايي اين سامانه در حل مشکلات کارگران پرداخته که در ادامه مي‌خوانيد.
ارزيابي شما از ميزان کارايي سامانه جامع روابط کار در تحقق شفاف‌سازي قراردادهاي کارگري چيست؟
مباني نظري مي‌گويد که سامانه مذکور مي‌تواند تا حدودي اين هدف را محقق کند؛ البته اين امر بايد بتواند خود را با آيين رسيدگي به دعاوي و شکايات مطرح شده در ادارات کار هم تطبيق دهد. به عبارت ديگر قرار است در واقع اين سامانه به نوعي مستندات قابل ارائه‌اي باشد براي اينکه اگر يک وقت روابط کارگري و کارفرمايي به اختلاف کشيده شد، اين مستندات بتواند در ادارات کار قابليت ارائه داشته باشد و به‌عنوان قرائن، شواهد و اسناد به صدور راي کمک کند. البته گفته‌اند که اين‌گونه خواهد بود و صرف اينکه فقط کارفرما اين قرارداد را ثبت کند، مطرح نيست بلکه کارگر هم مي‌تواند قراردادهاي کتبي و يا حتي شفاهي خود را در قالب فرم و مکانيزمي که طراحي شده ثبت کند و معيار راستي‌آزمايي قرار دهد. ولي هنوز نمي‌شود راجع به آن قضاوت کرد و مثل هر سامانه ديگري که در مقدمه آن يک سري اهداف پيش‌بيني شده و قابليت‌هايي براي آن تعريف شده که به لحاظ نظري امکان‌پذير است بايد ببينيم که در مرحله عمل و اجرا آيا اين توانايي را خواهد داشت که بتواند با کمترين مشکل و کمترين ضريب خطا بتواند به اهداف پيش‌بيني شده دست پيدا کند يا نه. به نظر من الآن براي قضاوت زود است.
اما جامعه هنوز نگاه مطمئني به اين گونه سامانه‌ها براي رسيدن به حقوق خود ندارد. آيا مي‌توان به اين سامانه اميدوار بود تا نمونه موفقي براي توسعه خدمات باشد؟
بايد منتظر و اميدوار باشيم که اين سامانه بتواند پاسخگوي نيازهاي حوزه روابط کار باشد و از حالتي که اکنون در آن هستيم و مشکلات جدي و لاينحلي که در حوزه روابط کار وجود دارد، خارج شود. اما با توجه به اينکه سامانه قابليت ويرايش‌هاي چندگانه دارد شايد بشود اميدوار بود که مسائل و مشکلاتي که بعدها ممکن است در زمينه اجرايي ايجاد شود را با ويرايش مجدد و اضافه‌کردن آيتم‌هاي جديد به آن، برطرف کرد. اما در يک نگاه کلي به نظر من راهي که داريم آغاز مي‌کنيم و در آن پيش مي‌رويم، حتما انتخاب درستي است. يعني در کليت آن نمي‌شود ترديد داشت؛ ولي قضاوت در خصوص خروجي آن در مراحل اوليه به نظر من هنوز زود است و نمي‌توان اکنون قضاوت کرد.
چه ضمانت اجرايي براي جبران تخلفات کارفرمايي شناسايي‌شده از طريق اين سامانه وجود دارد؟
قرار بر اين است که اطلاعات ثبت‌شده در اين سامانه به‌عنوان مستندات قابل اتکا در هيات‌هاي رسيدگي تلقي شود و پيگيري موضوع دعاوي هم از طريق همين سامانه اتفاق بيفتد که به نظر مي‌رسد بايد قاعدتا کارايي داشته باشد؛ اما اينکه چقدر مي‌توانيم اميدوار باشيم که اين سامانه از کارايي لازم برخوردار باشد فکر مي‌کنم بايد صبر کنيم تا نتايج اوليه در بازه زماني معني‌داري استخراج شود و ما بازخورد آن را ببينيم.
به نظر شما آيا بي‌نتيجه‌ماندن سومين جلسه دستمزد را نيز مي‌توان از نمونه‌هاي سنگ‌اندازي کارفرمايان در مسير حصول نتايج دلخواه کارگران دانست؟
به دليل نوسانات شديدي که قيمت‌ها در طول سال داشته‌اند و اثربخشي وسيع با عمق و گستره زياد روي قيمت کالاهاي مورد نياز سبد معيشت، هر سه طرف شرکاي اجتماعي دخيل در اين کارگروه استنباطشان اين است که در خصوص تعيين سبد، عجله‌اي نداشته باشند و تا حد امکان به ماه‌هاي پاياني سال نزديک شويم و با اجماع به سمت اخذ قيمت‌هاي پايان سال برويم. چون دستمزد عموما در پايان سال مورد تجديد نظر قرار مي‌گيرد و ارقام و اعداد هر قدر به ايام پايان سال نزديک شوند واقعي‌تر ديده مي‌شوند. به همين جهت من فکر مي‌کنم که تقريبا آگاهانه وارد محاسبات و نرخ‌ها و ارقام و اعداد نشده‌اند و گرچه تلويحا در کارگروه مساله مورد بررسي و پايش قرار مي‌گيرد و قيمت‌ها رصد مي‌شود ولي من فکر مي‌کنم که بحث اجماع هنوز زود است. به همين جهت هم هست که مي‌بينيد مباحثي که عمدتا مطرح مي شود مباحثي است که شايد در دوره‌هاي گذشته هم به آن پرداخته مي‌شد. ولي به اين قوت راجع به آن در کارگروه صحبت نمي‌شد. ولي امسال به همين دلايلي که گفتم، جلسات اولا با اختلاف زماني تشکيل مي‌شود و بعضا هم شايد همه گروه‌ها به اين رضايت بدهند که جلسات را خيلي فشرده برگزار نکنند تا ببينيم که وضعيت به چه شکلي در خواهد آمد.
روند جلسات تعيين هزينه سبد معيشت و مذاکرات مزدي را چگونه توصيف مي‌کنيد؟
به دليل اينکه متدولوژي و روش ما تقريبا همان روش سال‌هاي گذشته است و از زماني که محور بررسي دستمزد در کارگروه و حتي در شوراي‌عالي کار ابتدا بر اساس تعيين سبد معيشت با يک روش مشخص مورد توافق و اجماع است، به نظر مي‌آيد که تعيين هزينه سبد معيشت، خيلي کار سختي نباشد. مولفه جديدي هم که ظاهرا قرار نيست به اينها اضافه يا از آنها کم شود. کار محاسبه و استخراج عدد کار زياد سختي نيست به دليل اينکه کارهاي سخت را قبلا ما انجام داده‌ايم و من فکر مي‌کنم اين مذاکرات همچنان ادامه پيدا کند و حواشي آن هم گاه بر متن غلبه مي‌کند؛ ولي به تدريج که به ماه‌هاي آخر سال نزديک مي‌شويم حتما جدي‌تر خواهد شد و در نهايت هم قطعا به نتيجه خواهيم رسيد. اما نتيجه آن را اکنون نمي‌توان پيش‌بيني کرد زيرا قيمت‌ها فوق‌العاده بي‌ثبات هستند و نوسان دارند و ما چون معمولا تصميم را در ماه دوازدهم مي‌گيريم هر قدر که اين محاسبات به آن ماه نزديک‌تر باشد، قابليت اعتماد و اطمينان بيشتري پيدا خواهد کرد و تصميم‌گيري را ساده‌تر خواهد کرد. به نظر مي‌آيد که امسال موضوع دستمزد با ويژه‌اي مواجه باشد.
