به گزارش اتاق خبر به نقل از فرهیختگان: هر بار که نام «کرونا» بر سر زبان‌ها می‌افتد، اضطراب، قرنطینه و خبر‌های مرگبار در ذهن مردم زنده می‌شود. تجربه تلخ سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ آن‌قدر عمیق و فراموش‌ناشدنی است که حتی انتشار کوچک‌ترین خبر درباره جهش‌های جدید این ویروس، کافی است تا در فضای عمومی نوعی نگرانی و حتی ترس شکل بگیرد؛ نگرانی‌ای که بیش از آنکه ریشه در واقعیت علمی داشته باشد، حاصل تجربه تلخ گذشته است. بااین‌حال، متخصصان بیماری‌های عفونی می‌گویند آنچه امروز با آن روبه‌رو هستیم، بازگشت ویروس نیست، بلکه ادامه طبیعی چرخه جهش‌های آن است؛ روندی که از دل خود سویه امیکرون، دو زیرشاخه جدید با نام‌های استراتوس (XFG)و نیمبوس(NB. 1.8.1) را بیرون داده است. در روز‌های اخیر، سازمان جهانی بهداشت نسبت به شیوع گونه‌ای تازه از خانواده امیکرون هشدار داده است؛ سویه‌ای که به دلیل گلودرد شدید و سوزناکی که ایجاد می‌کند، به‌طور غیررسمی «کرونای تیغی» نام‌گرفته است.
گزارش‌ها حاکی است که علائم اصلی این سویه شامل التهاب و قرمزی گلو، درد شدید هنگام بلع، خشکی و خارش گلو است؛ علائمی که در نگاه اول می‌تواند با آنفلوانزا یا سرماخوردگی فصلی اشتباه گرفته شود. بر اساس گفته‌های رئیس انجمن متخصصین عفونی کشور، این زیرسویه‌ها در پاییز امسال ابتدا در اروپا و سپس در برخی کشور‌های منطقه شناسایی شده‌اند؛ اما از نظر شدت بیماری‌زایی تفاوت محسوسی با امیکرون‌های پیشین ندارند.
تب، سرفه، خستگی و گلودرد همچنان نشانه‌های اصلی‌اند و هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این سویه‌ها خطرناک‌تر یا مرگبارتر از انواع قبلی باشند؛ حتی گزارش‌های اولیه از کشور‌های مبدأ تأیید می‌کند موارد بستری یا مرگ ناشی از این زیرسویه‌ها افزایش چشمگیری نداشته است. بااین‌حال، همان‌طور که تجربه همه‌گیری نشان داده، مردم در برابر نام‌های جدید، از دلتا گرفته تا امیکرون حساس شده‌اند. درحالی‌که شبکه‌های اجتماعی دوباره پر از شایعات درباره «ویروس تازه‌ای از اروپا» شده، متخصصان تأکید دارند هیچ‌نشانه‌ای از اپیدمی یا پاندمی جدید در کار نیست. این دو زیرسویه فعلاً در دسته واریانت‌های «در حال پایش» قرار دارند و هنوز به‌عنوان سویه‌های پرخطر طبقه‌بندی نشده‌اند. در کنار نگرانی از سویه‌های تازه، مسئله مصرف خودسرانه دارو‌های آنتی‌بیوتیک نیز دوباره به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده است.
با شروع فصل سرما، بسیاری از بیماران به‌محض بروز گلودرد یا تب، بدون مشورت پزشک از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند؛ درحالی‌که این دارو‌ها هیچ‌تأثیری بر ویروس‌هایی مانند کرونا یا آنفلوانزا ندارند و استفاده نابجا از آن‌ها تنها موجب افزایش مقاومت میکروبی می‌شود. پزشکان هشدار می‌دهند مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، به‌ویژه در کشور‌هایی با الگوی مصرف بالا، تهدیدی پنهان اما واقعی برای نسل آینده است. در مجموع، آنچه امروز با آن مواجهیم، نه بازگشت بحران کرونا، بلکه تلاقی چند پدیده هم‌زمان است، جهش‌های طبیعی ویروس، افزایش بیماری‌های فصلی، مصرف نادرست دارو و حساسیت روانی جامعه نسبت به خاطرات دوران همه‌گیری.
متخصصان می‌گویند شرایط کنونی نیازمند هشدار نیست، بلکه نیازمند نظم و دقت در اطلاع‌رسانی است؛ چراکه اگرچه ویروس همچنان در گردش است؛ اما هیچ‌نشانه‌ای از تکرار آن روز‌های سیاه وجود ندارد. در همین راستا آمیتیس رمضانی، رئیس انجمن متخصصین عفونی کشور در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به ابهامات پیش‌آمده پس از انتشار خبر شناسایی سویه‌های جدید کرونا پاسخ داد.
کرونا با زیرسویه‌های تازه بازگشته است
رمضانی با اشاره به اینکه سویه‌ای که در حال حاضر و از حدود ابتدای پاییز ۱۴۰۴ شایع شده، شامل دو زیرسویه مهم از ویروس کووید-۱۹ است که به‌اصطلاح «ساب‌واریانت» یا زیرشاخه‌هایی از امیکرون محسوب می‌شوند، اظهار کرد: «واریانتی با نام XFG که به آن استراتوس (Stratos) هم گفته می‌شود در پاریس شایع شده و دیگری با نام نیمبوس (Nimbus) که به‌صورت علمی با کد NB. 1.8.1 شناخته می‌شود. هر دوی این واریانت‌ها زیرشاخه‌هایی از امیکرونند و از نظر علائم بالینی، تفاوت چشمگیری با سویه‌های قبلی امیکرون ندارند. علائم اصلی همچنان شامل تب، سرفه، خستگی، آبریزش بینی و گلودرد است.
تاکنون شواهدی مبنی بر اینکه این دوسویه بیماری شدیدتری نسبت به امیکرون‌های قبلی ایجاد کنند، وجود ندارد. همان‌طور که در سال‌های اخیر دیده‌ایم، هر سویه جدیدی از امیکرون که جهش پیدا می‌کند، معمولاً قدرت سرایت بیشتری دارد، هرچند شدت بیماری‌زایی آن کمتر شده است. از ابتدای همه‌گیری که ویروس اولیه کرونا از ووهان چین گسترش یافت، تا امروز ویروس به‌مرور جهش‌هایی پیدا کرده که باعث کاهش کشندگی و شدت بیماری شده و در نهایت به سویه امیکرون رسیده‌ایم. این سویه‌های جدید نیز از همان تبار امیکرونند، اما از نظر علائم نسبت به سویه‌های اولیه تفاوت چندانی ندارند. در مورد سویه نیمبوس، گفته می‌شود یکی از علائم شاخص آن گلودرد بسیار شدید است؛ به‌طوری‌که بیماران از احساس «درد تیغی» در گلو هنگام بلع شکایت دارند، همچنین احساس خستگی در این سویه بیشتر گزارش شده است.»
واریانت‌های جدید هنوز پرخطر نیستند
وی با بیان اینکه با وجود این تفاوت‌های جزئی، تاکنون شواهدی وجود ندارد که این واریانت‌ها در دسته «واریانت‌های پرخطر» یا «دارای ریسک بالا» طبقه‌بندی شوند، گفت: «این سویه‌ها فعلاً تحت پایش و بررسی (مانیتورینگ) قرار دارند تا مشخص شود رفتار ویروس در آینده چگونه خواهد بود. از زمان ظهور امیکرون تاکنون، چندین زیرشاخه جدید به وجود آمده‌اند. این تغییرات عمدتاً ناشی از جهش‌های ژنتیکی طبیعی ویروس هستند. هر بار که جهش رخ می‌دهد، ممکن است ایمنی ناشی از ابتلا‌های قبلی در برابر سویه جدید کاهش یابد؛ بنابراین احتمال عفونت مجدد وجود دارد. نکته مهم این است که هرچند فعلاً جای نگرانی جدی وجود ندارد؛ اما مانند دیگر کشور‌ها، احتمال افزایش موارد ابتلا و شکل‌گیری پیک جدید امیکرون در ماه‌های آینده وجود دارد، زیرا این واریانت‌ها قدرت سرایت بیشتری دارند و ممکن است موجب افزایش عفونت‌های مجدد شوند.»
خوددرمانی در گروه‌های پرخطر، خطرناک است
وی تأکید کرد: «برای گروه‌های پرخطر مانند کودکان خردسال، سالمندان و بیماران زمینه‌ای، در صورت بروز علائم تنفسی شدید یا تب، مراجعه سریع به پزشک توصیه می‌شود. خوددرمانی در این گروه‌ها به‌هیچ‌وجه مناسب نیست، زیرا برای آنفلوانزا داروی ضدویروسی اختصاصی وجود دارد که می‌تواند علائم و عوارض بیماری را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. در مورد کووید-۱۹ نیز هرچند داروی اختصاصی محدود است؛ اما درمان‌های حمایتی و دارویی وجود دارد که از پیشرفت بیماری و نیاز به بستری در بیمارستان یا بخش مراقبت‌های ویژه جلوگیری می‌کند. افراد جوان و سالم معمولاً می‌توانند با اقدامات حمایتی ساده بهبودی پیدا کنند؛ اقداماتی مانند مصرف مایعات گرم، استراحت کافی، استفاده از دارو‌های ضدتب یا ضدحساسیت در صورت نیاز. بااین‌حال، در صورت بروز علائم شدید، تب بالا یا تنگی نفس، مراجعه به پزشک ضروری است تا درمان مناسب در همان مراحل اولیه انجام شود.»
