
اتاق تهران:
مساله اعلام آلودگی چند نوع برنج ایرانی و البته تکذیب آن باعث واکنش فعالان تولید این محصول عمده کشاورزی در کشور شد. از طرف دیگر قرار گرفتن این کالا در صدر فهرست اقلام وارداتی به کشور در 9 ماهه اول سال جاری نیز مزید برعلت شد تا اعضا و کارشناسان کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران نشست اخیر خود را به بررسی وضعیت این محصول کشاورزی اختصاص دهند و از دستاندرکاران تولید برنج برای حضور در این نشست دعوت کنند.
به گزارش اتاق بازرگانی ، صنایع و معادن و کشاورزی تهران، شاهرخ ظهیری در ابتدای این نشست با اشاره به این که کشور در تامین برنج مورد نیاز دچار کمبود است تاکید کرد که باید برای واردات این کالا برنامه مشخصی تدوین شود و در دستور کار قرار بگیرد تا تولیدکنندگان برنج متضرر نشوند. رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران با بیان تجربه کشور آلمان در این زمینه به نقل خاطرهای از صدور محصولات کشاورزی به این کشور اروپایی پرداخت و گفت: «آلمان با وضع تعرفههای بالا صادرات را برای ما بسیار سخت کرده بود. آلمانیها در اعتراض ما پاسخ دادند که برابر آمار دقیقی که دارند میزان نیازشان به محصولات مختلف کشاورزی را میدانند و این مقدار را زمانی وارد میکنند که تولید و عرضه محصولات داخلیشان به اتمام رسیده باشد تا تولیدکنندگانشان دچار زیان نشوند.» ظهیری با بیان این خاطره به مساله واردات شکر در کشور خودمان اشاره داشت که به صورت بیرویه و بیبرنامه و بدون تعرفه مناسب وارد کشور شد و باعث ورشکستگی کارخانجات و دست کشیدن کشاورزان از تولید چغندر و نیشکر شد. او افزود: «مساله اعلام آلوده بودن چند رقم برنج ایرانی و تکذیب آن باعث شد دوباره مساله برنج بر سر زبانها بیفتد و برنجکاران و تشکلهای تولید این محصول نسبت به این مساله اعتراض کنند. از طرفی واردات این کالا بسیار بالاست و طبق آمار گمرک در 9 ماهه اول سال جاری بیش از یک و نیم میلیون تن برنج به ارزش بیش از یک میلیارد و 700 میلیون دلار وارد کشور شده است.» رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران با تاکید بر لزوم برنامهریزی صحیح در مورد واردات یادآور شد که ابتدا باید نیاز کشور به واردات مشخص شود و سپس برای همان مقدار نیاز و آن هم خارج از فصل تولید و عرضه برنج داخلی مجوز واردات صادر شود. شاهرخ ظهیری حد مجاز آلودگی برنج را برای سرب و آرسنیک 150 PPB و برای کادمیم 60 PPB اعلام و گفت که برخی از برنجهای وارداتی بیش از حد مجاز آلوده بودهاند.
برنجهای آلوده ایرانی نبود
جمیل علیزاده شایق با اعلام نامشخص بودن آمار در زمینه برنج تاکید کرد که در مورد واردات برنج توافق شده بود که واردات برنج در زمان تولید نباشد و همچنین در رقابت با برنج داخلی نباشد که البته هیچ کدام از این موارد در سال جاری رعایت نشده است. دبیر انجمن برنج ایران سال جاری را بدترین سال برای برنج عنوان کرد و گفت: «هیچ کس به سخن ما در مورد واردات برنج گوش نمیدهد. چند سال قبل مدیرکل استاندارد تهران اولین فردی بود که اعلام کرد برنجهای وارداتی از هند آلوده است. وزیر بهداشت وقت هم ظرف مدت 24 ساعت اعلام کرد برنجها آلوده نیستند گرچه مشخص بود هیچ آزمایشی صورت نگرفته است.» علیزاده ادامه داد: «بعد از آن هم که مجبور شدند آلوده بودن برنجها را که خود هندیها هم اعلام کرده بودند بپذیرند 13 رقم برنج را آلوده اعلام کردند که اصلا در بازار وجود نداشت.»
دبیر انجمن برنج ایران با انتقاد از اقدام هدایت حسینی مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآوردههای آشامیدنی و خوراکی در انتشار نامهای که در آن اسامی برنجهای ایرانی به عنوان برنج آلوده آمده بود، اعلام کرد این انجمن بسیار تند وارد این بحث شده و به ضرس قاطع میگوید برنجهای ایرانی آلودگی بیش از حد مجاز ندارند. علیزاده افزود: «دو تیم از دانشگاههای علوم پزشکی در مازندران و گیلان نیز با آزمایش برنج اعلام کردند برنج ایرانی آلوده نیست اما نمیدانیم چرا در بوشهر و مشهد باز اعلام آلودگی برنج ایرانی شد.» این فعال حوزه تولید برنج با اعلام این که برنجهای آلوده مورد نظر وزارت بهداشت ایرانی نبوده اما در کیسه و با آرم برنج ایرانی بودهاند از این وزارتخانه و نهادهای مسئول خواست در این موارد از کارشناسان برنج برای تشخیص نوع و رقم برنج استفاده کنند تا چنین اشتباهاتی رخ ندهد. دبیر انجمن برنج ایران همچنین از تشکیل کمیسیونی مشترک با همکاری وزارت بهداشت و وزارت صنعت، معدن و تجارت با تشکلهای بخش خصوصی خبر داد که در نظر دارد زمان و میزان واردات برنج و حتی مبادی وارداتی آن را نیز مشخص کند تا از واردات برنجهای آلوده جلوگیری شود. به گفته علیزاده شایق قرار است برنجهای وارداتی شناسهدار شوند تا مشخص شود اگر برنجی آلوده است دقیقا از کدام کشور و چه منطقهای وارد شده است.
برنجهای بازار تهران مخلوط است
احمد اشراقی دیگر عضو انجمن برنج ایران نیز در سخنان خود بر آلوده نبودن برنجهای ایرانی تاکید و اعلام کرد که 80 درصد برنجهای ایرانی موجود در بازار تهران مخلوطی از چند رقم برنج هستند و نمونههای خوبی برای آزمایش نیستند. شوقی گفت: «برای آزمایش دقیق باید در مزرعه و کارخانه برنج را آزمایش کرد تا تشخیص رقم برنج و محل تولید آن ممکن باشد اما برنجهای موجود در بازار تهران اغلب مخلوط شده هستند و نمیتوانند نمونه قابل اتکایی برای آزمایش باشند.» این عضو انجمن برنج با اشاره به نرخ بالای بیماری سرطان در استانهای شمالی کشور بیان کرد که علت این مساله را باقیمانده سموم و کود شیمیایی در محصولات کشاورزی و آلودگی محیطی اعلام میکنند اما ما مطمئن هستیم که آلایندهها در برنج داخلی از حد مجاز فراتر نرفته است.
مصرف سم و کود در کشت برنج پایین است
فرامرز علینیا نیز با تایید آلوده نبودن برنج ایرانی به اقلیم مناسب ایران و مناطق شمالی کشور اشاره داشت و در مقایسه با کشورهایی چون هند و بنگلادش ابراز داشت که به دلیل آفات زیاد در این کشورها و استفاده بالا از سموم احتمال آلوده بودن برنج آنها زیاد است. این محقق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی با تاکید بر این که برنج ایرانی کمترین آلودگی را دارد گفت: «خوشبختانه به دلیل کمآفت بودن کشت اول نیاز به استفاده از سم بسیار کم است و به ویژه امسال که کمترین آفت را طی پنج سال گذشته داشتهایم و از سم بسیار اندک استفاده شده است. مصرف کود هم به دلیل گرانی بسیار پایین آمده است.» علینیا همچنین عنوان کرد که در سال جاری کمترین میزان مصرف سم در کشتهای اول و دوم را داشتهایم. این محقق حوزه کشاورزی با اعلام این که آلودگی برنج به کادمیم از طریق مصرف بالای کود شیمیایی ایجاد میشود تاکید کرد وجود این آلاینده در همه ارقام برنج ایرانی پایینتر از حد مجاز بوده است.
غلامرضا خانکشیپور با اشاره به تفاوت قیمت برخی اقلام برنج در گیلان و تهران اعلام کرد که برنجهای بازار تهران مخلوطی از چند رقم متفاوت است. نماینده اتاق گیلان گفت: «چطور ممکن است یک رقم برنج درجه یک در مزرعه در گیلان هر کیلو هفت هزار تومان خریداری شود اما در بازار تهران پنج هزار تومان به فروش برسد؟ این نشان میدهد که برنج مخلوط شده است.» او با تاکید بر این که برای آزمایش آلودگی باید مشخص کرد که رقم آلوده چیست و در کجا کشت شده است ادامه داد: « باید مسیر درست برای اعلام آلوده بودن برنج اعلام شود. یک رقم برنج که نام یک منطقه شمالی را هم در خود دارد در نقاط مختلف کشور کشت میشود. آلوده بودن آن در یک منطقه نمیتواند دلیل آلوده بودن کل تولید این رقم باشد.»
هنوز حد بهینه مصرف سرانه برنج مشخص نیست
شایگان ادیبی مشخص کردن حد آلایندهها را منوط به معلوم بودن حد بهینه مصرف سرانه دانست. مدیر زراعت سازمان جهادکشاورزی گیلان با اعلام این که در کشور ما حد بهینه مصرف سرانه مشخص نیست تاکید داشت که نمیتوان استاندارد درستی برای حد آلایندههای برنج معین کرد. ادیبی گفت: «در آمریکا میزانی که برای حد مجاز آلایندهها تعیین شده دو برابر حد مجاز در کشور ماست اما آنها میدانند که حد بهینه مصرف سرانه در کشورشان 11 کیلوگرم است در حالی که این رقم در کشور ما مشخص نیست.» ادیبی با اشاره به فهرستی از ارقام برنج آلوده در کشور که چندی پیش منتشر شده بود افزود: «چگونه ممکن است سه نوع برنج داخلی که از مرغوبترین، خوشطعمترین و خوشعطرترین ارقام برنج در سراسر کشور است آلوده باشد؟ وجود بیش از حد مجاز آلاینده روی طعم و بوی برنج اثر مستقیم میگذارد و نمیتوان قبول کرد باکیفیتترین برنج آلوده باشد.» مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان در پایان سخنان خود تاکید کرد که برنجهای ایرانی آلوده نیست و مصرفکننده میتواند با خیال راحت به آن را مصرف کند.
برنج وارداتی در گمرک آزمایش میشود
منصوره مظاهری نماینده کمیته فنی آلایندههای مواد غذایی پژوهشگاه سازمان استاندارد به آنچه در استانداردهای مربوطه برای حد مجاز آلایندههای برنج آمده اشاره داشت و ذکر کرد که جزئیات این محاسبات نیز در این استانداردها موجود است. مظاهری با تقسیم آلایندهها برنج به دو دسته فلزات سنگین و مایکوتوکسینها گفت: «مایکوتوکسینها در شرایط بعد از برداشت و در حملونقل و انبارداری ایجاد میشود و ممکن است برنج در زمان برداشت و حتی واردات آلوده نباشد اما بعدا و تحت شرایطی در انبار به این آلودگی که همان قارچها هستند دچار شود.» او اشاره داشت که تمام برنجها و دیگر غلات وارداتی در مبدا ورودی گمرکات در آزمایشگاههای دارای مجوز از این نظر مورد آزمایش قرار میگیرند و پس از آن نیز استانداردهایی برای نگهداری برنج تدوین شده که باید رعایت شود.
این کارشناس پژوهشگاه استاندارد آلودگی برنج به فلزات سنگین را مربوط به زمان کشت و در مزرعه دانست و اعلام کرد که این آلودگی در صورت وجود از بین نمیرود و هر زمان که مورد آزمایش قرار گیرد آلودگی را نشان میدهد. منصوره مظاهری با تاکید بر این که نمیتوان با آزمایش یک نمونه آلودگی برنج را اعلام کرد گفت که آلودگی به شرایط کشت، زمین و آب ارتباط دارد. او در پایان سخنان خود تاکید کرد که برای جلوگیری از عرضه برنج آلوده در بازار چندین سازمان و ارگان باید با یکدیگر همکاری داشته باشند.
در انتهای این نشست مقرر شد مساله تولید و واردات برنج و آلودگی آن در جلسه بعدی کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران نیز مورد بحث و بررسی قرار گیرد.