رییس اداره عملیات بازار فرابورس در پی تغییر نحوه معاملات 14 شرکت بازار پایه در بازار توافقی از امروز، گفت: انجام معاملات این نمادها در اولین روز مثبت و بدون اشکال صورت پذیرفت و این تغییر را نمی‌توان تغییر بازار یا انتقال از بازاری به بازار دیگر دانست بلکه تنها تغییر در نحوه معاملات سهام این شرکت‌ها است.
ایسنا- بهنام محسنی رییس اداره عملیات بازار فرابورس با بیان رد تصور هر گونه معتبر نبودن معاملات بازار توافقی گفت: در بازار پایه توافقی شرکت‌های معتبری حضور دارند و حتی معاملات سهام شرکت های فرابورس ایران، بورس تهران، بورس کالا، بورس انرژی و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در بازار پایه توافقی در حال انجام است.
وی در این رابطه افزود: اگر این بازار کم اعتبار یا بی اعتبار بود قطعاً نقل و انتقال سهام چهار بورس کشور در بازار پایه توافقی صورت نمی‌گرفت.
این مقام مسؤول با اشاره به اینکه از شرکت‌های حاضر در بازار پایه، سهام تعداد 95 شرکت با تنوع 27 صنعت مختلف به صورت توافقی در حال معامله است افزود: از جمله این شرکت‌ها می‌توان به بورس های کشور، بانک سامان، بانک شهر، شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان و شرکت کیسون اشاره کرد.
رییس اداره عملیات بازار فرابورس به برخی مزایای بازار توافقی نسبت به بازار توافقی پرداخت و گفت: در معاملات توافقی دامنه مجاز نوسان قیمتی در معاملات سهام اعمال نشده و در زمان‌هایی پس از برگزاری مجمع صاحبان سهام و یا ارائه اطلاعات با اهمیت نیز محددیت حجم مبنا در معاملات سهام اینگونه شرکت‌ها اعمال نمی‌شود. همچنین در هیچ زمانی نماد شرکت‌ها متوقف نمی شود و معاملات سهام شرکت‌های حاضر در بازار پایه توافقی بر اساس اطلاعات منتشره موجود، در هر زمان امکان‌پذیر است.
به گفته وی تنها در زمان برگزاری مجامع صاحبان سهام و تا زمان اعمال نتایج مجمع در سامانه معاملاتی ثبت معاملات در سامانه معاملاتی انجام نمی شود، علاوه بر این، محدودیت حجمی در هر سفارش (بلوک) نیز در بازار پایه توافقی اعمال نمی‌شود و اینها همه مزیت‌هایی است که در شیوه معاملات توافقی وجود دارد.
وی در ادامه با اعلام اینکه سفارش‌گیری در معاملات توافقی در هر زمان از 24 ساعت شبانه روز انجام‌پذیر است، آن را یکی دیگر از مزایای این نوع معاملات برشمرد و تصریح کرد: معاملات عمده در بازار پایه توافقی بر اساس درخواست متقاضی عرضه و تأیید کمیته عرضه فرابورس می‌تواند بدون طی تشریفات انجام آگهی عرضه، به‌صورت توافقی به ثبت برسد که این مورد نیز از دیگر مزیت‌های این بازار است.
محسنی همچنین یادآور شد تمهیداتی در نظر گرفته شده است تا با ارتقای سیستم ثبت معاملات توافقی، به تأیید معاملات توافقی توسط ناظر بازار سرعت بخشیده شده و تأیید معاملات در قیمت‌ها و حجم‌های مشخص در کمترین زمان ممکن انجام شود.
به گفته رییس اداره عملیات بازار فرابورس معاملات بازار پایه توافقی به‌صورت پیوسته از ساعت 9 تا 12:30 انجام می‌شود، درحالی‌که در بازار پایه عادی از ساعت 12 تا 12:30 معامله‌ای صورت نگرفته و در ساعت 12:30 یک حراج تک قیمتی انجام می‌شود. بنابراین سهامداران هیچ نوع نگرانی از بابت عدم انجام معاملات سهامشان در بازار پایه توافقی نداشته باشند و بدانند که معاملات در بازار پایه توافقی چه به صورت خرد و چه به صورت بلوکی و عمده، در هر زمان و با هر میزان اطلاعات منتشر شده امکان‌پذیر است.
محسنی در ادامه این بحث به رابطه متقابل ریسک و بازده مورد انتظار اشاره کرد و گفت: هر چقدر بازده مورد انتظار بالاتری مدنظر باشد، ریسک آن نیز بیشتر خواهد بود. در بازار پایه توافقی نیز در کنار اینکه معاملات سهام شرکت‌ها ریسک بیشتری به همراه دارد، انتظار کسب بازدهی ناشی از تجزیه و تحلیل صحیح وضعیت بنیادین شرکت‌ها نیز در بلندمدت بیشتر است، هر چند که با توجه به ریسک‌های موجود در معاملات سهام این شرکت‌ها و تفاوت‌های قابل توجهی که ممکن است فی‌مابین بازده پیش‌بینی شده و بازده واقعی حاصل از سرمایه‌گذاری در سهام اینگونه شرکت‌ها مشاهده شود، به هیچ عنوان توصیه‌ای به سهامداران غیر حرفه‌ای برای حضور در این بازار نمی‌شود.
این مقام مسوول راهکار حضور سهامداران غیر حرفه ای در معاملات سهام بازارهای توافقی را منوط به انجام معاملات از بازار پایه به یکی از بازارهای اصلی خواند و گفت: حضور شرکت‌ها در بازار عادی یا توافقی بر اعتبار آنها تاثیرگذار نیست و تغییر در نحوه مکانیسم معاملات تاثیری در اعتبار یا عدم اعتبار یک شرکت نخواهد داشت؛ آن چیزی که بر اعتبار شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد تلاش متولیان یا سهامداران عمده برای احراز شرایط پذیرش در یکی از بازارهای اصلی فرابورس خواهد بود که ریسک را برای افراد تازه کار کمتر می کند.
وی با اعلام این موضوع که خصوصیات شرکت‌های حاضر در بازار پایه منحصر به این بازار است، پیرامون این خصوصیات اظهار کرد: بازار پایه فرابورس به موجب تبصره «ب» ماده 99 قانون پنجم توسعه ایجاد شده و شرکت‌ها در آن پذیرش نشده، بلکه تنها درج می‌شوند.
به گفته وی شرکت‌های درج شده در بازار پایه حداقل شرایط لازم برای پذیرش را دارا نبوده‌اند، ضمن آنکه ناشران حاضر در این بازار الزامات گزارشگری در خصوص ارائه گزارشات پیش‌بینی را نداشته و اکثر شرکت‌هایی که در این بازار حضور دارند فاقد ساختارهای مالی شکل یافته هستند یا محدودیت‌های مؤثری در نقل و انتقال سهام این شرکت‌ها وجود دارد.
محسنی افزود: می‌توان گفت که شفافیت لازم در ساختارها و عملیات شرکتی اکثر شرکت‌های بازار پایه وجود نداشته و حاکمیت شرکتی در آنها مستقر نشده است. البته این موضوع امری نسبی در میان شرکت‌های بازار پایه بوده و شرایط همه شرکت‌های حاضر در این بازار یکسان نیست، همچنین این موضوع شامل تمامی شرکت‌های حاضر در بازار پایه (عادی و توافقی ) خواهد بود.
وی درباره تفاوت شرکت‌هایی که در بازار پایه درج می‌شوند با شرکت‌هایی که در بازار اول و دوم فرابورس ایران مورد پذیرش قرار می‌گیرند، توضیح داد: شرکت‌هایی در بازار اول و دوم فرابورس و همچنین بورس تهران پذیرش می‌شوند که دارای حداقل شرایط لازم اعم از حداقل سرمایه مورد نیاز و مدت‌زمان سپری شده از آغاز فعالیت شرکت باشند. این شرکت‌ها همچنین باید سودآور بوده یا دارای چشم‌انداز سودآوری مناسبی باشند.
به گفته محسنی درخواست این شرکت‌ها به هیات پذیرش سازمان بورس اعلام می‌شود و بعد از پذیرش، سهام شرکت مورد عرضه اولیه قرار گرفته و به میزان 5 تا 10 درصد سهام به عموم عرضه می‌شود، ضمن آنکه شرکت ملزم خواهد بود تا در دوره‌های زمانی مشخص اطلاعات مالی و پیش‌بینی سود هر سهم خود را به صورت شفاف به عموم ارائه دهد.
وی افزود: مطابق با ماده 45 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، هر ناشری که مجوز انتشار اوراق بهادار خود را از «سازمان بورس» دریافت کرده، مکلف است علاوه بر ارائه صورت‌های مالی سالانه حسابرسی‌شده، صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای، گزارش هیأت‌مدیره به مجامع و اظهارنظر حسابرس و همچنین اطلاعاتی را که اثر با اهمیتی بر قیمت اوراق بهادار و تصمیم سرمایه‌گذاران دارد به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه کند.
محسنی در پایان در پاسخ به این سوال که چرا تغییر شیوه معامله این 14 نماد زودتر صورت نگرفت؟ با بیان اینکه هر زمان این اقدام انجام می‌شد عده‌ای نسبت به آن واکنش نشان می‌دادند و معترض می‌شدند، افزود: فرآیند بررسی معاملات سهام شرکت‌ها و رصد کردن تخلفاتی از قبیل دستکاری قیمت یا القای ظاهری گمراه‌کننده در معاملات سهام شرکت‌ها به صورت مداوم از سوی نظارت بازار در حال انجام است اما نتیجه‌گیری قطعی و احراز تخلفاتی از قبیل دستکاری قیمت فرآیندی است که به زمان احتیاج دارد.
وی همچتین مرتبط دانستن ریزش شاخص بورس و فرابورس و افزایش بی‌اعتمادی به بازار سرمایه را با این تصمیم نادرست دانست و در پاسخ به این موضوع که کاهش قیمت این نمادها ناشی از تغییر نحوه انجام معاملات آنهاست یا خیر؟ یادآور شد: قیمت‌های مورد معامله سهام شرکت‌ها بر اساس عرضه و تقاضای بازار صورت می‌پذیرد که این امر ناشی از شرایط بنیادین شرکت‌ها، جو عمومی حاکم بر بازار سرمایه و شرایط کلان اقتصادی است. در این میان بورس‌ها موظفند تا با بررسی نحوه انجام معاملات سهام شرکت‌ها، تخلفات را شناسایی و متخلفان را به مراجع ذیصلاح رسیدگی ارجاع دهند.
به گفته رییس اداره عملیات بازار فرابورس اولین ایراد به این تحلیل آن است که شرکت‌های بازار پایه اصلا در محاسبه شاخص فرابورس لحاظ نمی‌شوند و تنها نوسانات سهام شرکت‌های بازار اول و دوم فرابورس در تغییرات شاخص اثر گذارند، بنابراین به هیچ عنوان مکانیسم معاملات سهام شرکت‌هایی که در شاخص تأثیری ندارند بر تغییرات آن نیز اثری نخواهد داشت.
