ادغام بازرگانی و صنایع در بخش خصوصی
با تصویب ادغام وزارتخانه‌های بازرگانی و صنایع و معادن از سوی دولت، اجرای این طرح آغازی برای جهش بزرگ اقتصادی در حوزه تولید و تجارت خواهد بود. اما این ادغام، تجربه‌ای هم در بخش خصوصی دارد. در این نوشتار با مروری تاریخی به بررسی ادغام در بخش خصوصی و شکل‌گیری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن خواهیم پرداخت.
تشکیل اتاق بازرگانی
در ۱۶ مهرماه سال ۱۳۰۵ شمسی، نخستین اتاق تجارت ایران در وزارت بازرگانی در تهران تشکیل شد و در سال ۱۳۰۹ شمسی قانون اتاق‌های تجارت در ۵ فصل و ۳۵ ماده به تصویب رسید.
پس از شهریور سال ۱۳۲۰ شمسی، با تلاش جمعی از بازاریان، قانون جدیدی به نام «قانون تشکیل اتاق بازرگانی» به تصویب رسید و به تدریج، دو انجمن فعال بازار، یعنی اتحادیه بازرگانان و اتحادیه اصناف، به اتاق بازرگانی تهران پیوستند. در قوانین اتاق تجارت اصلاحاتی به عمل آمد و طبق ماده ۲۹ مقرر شد پس از تصویب این قانون، اتاق‌های بازرگانی کنونی منحل و اتاق‌های بازرگانی جدید مطابق این قانون تشکیل شود. در ماده ۳۰ نیز وزارت بازرگانی و پیشه و هنر به‌عنوان مامور اجرای این قانون معرفی شدند. صنایع، شرکت‌های حمل‌و‌نقل، بیمه، بانک ملی و وزارت اقتصاد نیز به عضویت هیات نمایندگان اتاق درآمدند. اما پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ شمسی، کابینه جدید دولت، انجمن، بازرگانان، اصناف و پیشه‌وران را غیرقانونی شناخت و در دی‌ماه ۱۳۳۳میلادی، مجلس لایحه قانونی جدید را تصویب و انتخابات اتاق تهران برگزار کرد.
در ماده ۳ قانون جدید اضافه شده بود: دفتر امور اتاق‌های بازرگانی از طرف وزارت اقتصاد ملی در تهران تاسیس خواهد شد و سازمان و وظایف این دفتر نیز به موجب آئین‌نامه‌ای که به تصویب هیات وزیران خواهد رسید، معین می‌شود.
تشکیل اتاق صنایع و معادن
در سال ۱۳۳۶میلادی، پیش‌نویس طرح تاسیس اتاق صنایع و معادن تقدیم مجلس شد، ولی مجلس با آن مخالفت کرد تا اینکه در آبان‌ماه سال ۱۳۴۱ شمسی، به دنبال تلاش‌های بعدی اتحادیه صاحبان صنایع، اساسنامه اتاق صنایع و معادن در ۲۲ ماده به تصویب رسید که هدف از تشکیل آن در ماده یک به این ترتیب بیان شده است: برای کمک به توسعه و پیشرفت امور صنایع، تشویق بهره‌برداری از معادن، بهبود محصولات صنعتی و معدنی داخلی و ترویج و شناساندن آنها در داخل و خارج کشور، هماهنگی نظرهای صاحبان صنایع و معادن، ایجاد همکاری آنان با یکدیگر و تسهیل و تنظیم ارتباط بین صاحبان صنایع و معادن، اتاق صنایع و معادن ایران تاسیس می‌شود.
نکته جالب توجه این است که تعداد زیادی از بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن در هر دو اتاق عضویت داشتند.
تشکیل اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران
در اسفند سال ۱۳۴۸ شمسی و براساس ماده واحده مصوب مجلس شورای ملی، اتاق بازرگانی و اتاق صنایع و معادن در یکدیگر ادغام شدند و در نتیجه، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن به وجود آمد و آئین‌نامه اجرایی آن در سال ۱۳۴۹ شمسی به تصویب رسید.
بدیهی است این ادغام تنها با هدف ایجاد هماهنگی و همکاری بین بازرگانان و صاحبان صنایع و معادن و رفع هرچه بهتر مشکلات صورت گرفته و مشاهده آثار حاصل از این هماهنگی ضرورت ادغام دو وزارتخانه را آشکارتر می‌کند.* نقل‌شده از روزنامه گسترش صنعت/ سهیلا روزبان
