روزنامه اکسپرس تریبون با اشاره به سازش‌های اخیر بین ایران و غرب این نگرانی را مطرح کرد که ممکن است کشورهای اروپایی جای پاکستان را به عنوان واردکننده گاز ایران بگیرند.
ایسنا- به نظر می‌رسد جنگ واقعی بین ایران و آمریکا که از سوی بسیاری کشورهای اروپایی حمایت می‌شود بر سر قرار‌داد‌های انرژی باشد. براساس برخی از این پروژه‌ها ایران از طریق صادرات انرژی خود به کشورهای اروپایی، عمان، عراق و کویت مرتبط خواهد شد.
ایران و عمان قراردادی به ارزش 60 میلیارد دلار امضا کرده‌اند که براساس آن عمان در 25 سال آینده از ایران گاز طبیعی وارد خواهد کرد. این پروژه شامل احداث یک خط لوله به ارزش یک میلیارد دلار در خلیج فارس است.
این قرارداد در جریان سفر حسن روحانی رییس جمهور ایران به مسقط در ماه مارس به امضا رسید. حدود 50 درصد گاز صادراتی ایران به عمان، از این کشور به ژاپن، کره جنوبی و هند خواهد رفت.
در ماه ژوئن کویت به دومین کشور خلیج فارس تبدیل شد که اعلام کرد قصد دارد از ایران که یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد، گاز طبیعی بخرد.
اشتیاق برای همکاری با ایران در بخش انرژی پس از حصول توافق تاریخی موقت بین ایران و شش قدرت جهانی بر سر برنامه هسته‌ای به وجود آمده است. براساس این توافق ایران با کاهش برنامه هسته‌ای خود در ازای لغو بخشی از تحریمها موافقت کرد.
پس از توافق ژنو، تانر ییلدیز وزیر انرژی ترکیه اواخر دسامبر گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران قصد دارد برای صادرات گاز خود به کشورهای علاقه مند اروپایی یک خط لوله احداث کند. اگر این برنامه مورد موافقت قرار بگیرد و آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی به یک سری سازش‌ها با ایران دست پیدا کنند، امید‌های دیرینه پاکستان برای واردات گاز از ایران سرانجام دفن خواهد شد.
به دلیل تهدید آمریکا به تحریم اسلام‌آباد، پروژه خط لوله گاز ایران- پاکستان مدتی است که متوقف مانده است. اگرچه اسلام‌آباد تلاش کرده که برای هموار کردن راه احداث خط لوله موافقت واشنگتن را جلب کند اما این درخواست با مخالفت مواجه شده است.
ضربالاجل دسامبر 2014 برای شروع جریان گاز در خط لوله صلح روز به روز نزدیک‌تر می‌شود و این در حالی است که پاکستان ممکن است در صورت عدم تکمیل بخش پاکستانی خط لوله با جریمه روزانه میلیون دلاری مواجه شود.
آمریکا به پاکستان پیشنهاد کرده به جای واردات گاز از ایران خرید گاز طبیعی مایع(ال ان جی) را از قطر و دیگر کشور‌ها مورد بررسی قرار دهد، اما قیمت گاز قطر از ایران بالاتر است.
دولت پاکستان در تلاش است که با ایران در خصوص تمدید ضربالاجل تکمیل خط لوله به توافق‌هایی دست پیدا کند و پروژه را زنده نگه دارد. انتظار می‌رود دو طرف ماه آینده برای مذاکره درباره یک سری پیشنهادهای مهم که احتمال دارد مقامات ایران را متقاعد کند، دیدار کنند. ایران از ناتوانی اسلام آباد در شروع پروژه در پاکستان ناراضی است.
پاکستان تاکید دارد که به دلیل وجود تهدید تحریمها نتوانسته کار را پیش ببرد و اکنون به تهران پیشنهاد کرده که تحت پوشش صادرات ال ان جی خط لوله از بندر گوادار را احداث کند که پس از لغو تحریمها می‌تواند به ایران متصل شود.
براساس یک برآورد رسمی شکاف بین عرضه و تقاضای گاز در پاکستان رو به افزایش است و اگر ذخایر جدید مورد بهره‌برداری قرار نگیرد و تولید از میادین موجود افزایش پیدا نکند، انتظار می‌رود تولید گاز در این کشور تا سال 2020 به نیم کاهش پیدا کند.
اگر منابع جدید گاز به پاکستان تزریق نشود، تولید از سطح کنونی چهار میلیارد و 470 میلیون فوت مکعب در روز به دو میلیارد و 530 میلیون فوت مکعب در روز در سال 2019 – 2020 خواهد رسید.
کارشناسان معتقدند: پاکستان باید این مساله را به شکل استراتژیک حل کرده و مجددا موضوع را با مقامات آمریکایی مطرح کند.
آنها می‌گویند: وقتی دیگر کشور‌ها با ایران در حال توافق هستند چرا اسلام‌آباد باید تحت فشار باشد.
این کشور‌ها سیاست‌های اقتصادی را بخشی از سیاست خارجی خود قرار داده‌اند و پاکستان باید در زمینه به دست آوردن منابع انرژی از آنها پیروی کند، در غیر این صورت پاکستان فرصت دستیابی به واردات گاز ارزان‌تر از ایران را از دست خواهد داد و اقتصاد آن تحت فشار کمبود انرژی سقوط خواهد کرد.
به گزارش ایسنا، مذاکرات درباره خط لوله گاز صادراتی ایران به هند و پاکستان از یک دهه پیش آغاز شد، اما اختلافات پاکستان و هند به عنوان مهم‌ترین دلایل کندی مذاکرات مانع توافق نهایی بین سه کشور شده بود تا اینکه هند از مذاکرات سه جانبه کنار کشید و ایران و پاکستان با برگزاری نشست هایی در تهران و اسلام آباد برای عملی کردن این طرح، مذاکرات را دنبال کردند و در نهایت خرداد ماه 88 قرارداد بین ایران و پاکستان امضا و بنا شد اولین جریان گاز ایران به پاکستان باید تا 31 دسامبر 2014 برقرار شود.
بر این اساس از زمان انعقاد قرارداد بخش ایرانی این خط لوله در مجموع با هزینه 2.5 میلیارد دلار ساخته شده و برای تکمیل آن نیز باید حدود یک میلیارد دلار دیگر نیز سرمایه‌گذاری شود اما بخش دوم این خط لوله در خاک پاکستان به طول 780 کیلومتر هنوز ساخته نشده و دولت پاکستان در تامین هزینه‌های ساخت این خط لوله در خاک خود با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده است.
اگرچه در دولت دهم، تاکید بسیاری بر ساخت این پروژه صورت گرفت و اصرار دولت بر اجرایی شدن این پروژه تا جایی پیش رفت که پیشنهاد پرداخت کمک هزینه 500 میلیون دلاری به پاکستان ارائه شد اما مقامات پاکستانی که مدام به بهانه‌های مختلف ساخت خط لوله آی‌پی را به تعویق می‌انداختند، ضمن درخواست همه وجه مورد نیاز برای ساخت خط لوله معادل 2 میلیارد دلار با قطر نیز برای دریافت ال‌ان‌جی مذاکره کردند.
اما پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، مقامات نفتی کشور تاکید کردند که هیچ کمکی برای تکمیل این خط لوله در خاک پاکستان نمی‌کنند و این کشور بدون دریافت هیچ کمک مالی از طرف ایران باید آن را تکمیل کند و حتی کار تا جایی پیش رفت که بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، در آبان ماه گذشته اعلام کرد که قرارداد صادرات گاز به پاکستان احتمالا لغو خواهد شد.
این اظهارات زنگنه، نگرانی پاکستانیها را در پی داشت به طوری که ملک طاهر جاوید، رییس انجمن بازرگانی و صنعت پاکستان ضمن ابراز نگرانی از گزارشات قطع گاز در سه ماهه زمستان برای بخش صنعت گفت: پروژه گاز ایران و پاکستان نقطه امیدی بود که با سخنان وزیر نفت ایران دچار ابهام شده است، بنابراین نواز شریف باید این موضوع را جدی گرفته و فورا گفت‌وگوهایی را با طرف ایرانی آغاز کند تا این پروژه را نجات دهد.
در پی این اتفافات نواز شریف، نخست وزیر پاکستان در سفری که اردیبهشت ماه سال جاری به ایران داشت، مذاکراتی را درباره مشکلات کشورش در اجرای پروژه خط لوله صلح با مقامات ایرانی انجام داده و آنطور که گفته می‌شود، یکی از بسته‌های پیشنهادی که مقامات پاکستانی به ایران دادند، دریافت کمک هزینه برای ساخت این خط لوله بوده که به گفته مقامات پاکستانی با مخالفت زنگنه، وزیر نفت کشورمان مواجه شده‌است.
پس از سفر نخست وزیر پاکستان به ایران، علی ماجدی، معاون بازرگانی و امور بین‌الملل وزارت نفت با اشاره به این که پاکستانیها خودشان باید مشکل تامین مالی ساخت لوله را حل کنند، گفت: پاکستانیها اذعان داشتند به دلیل تحریم نمی توانند فاینانس برای ساخت خط لوله جذب کنند، در حالی که ما اعتقادی به موضوع تحریم نداریم، چون در سالهای گذشته تحریم زیاد نبوده است.
وی همچنین اظهار نظر درباره صرف نظر ایران از دریافت جریمه ماهانه ٢٠٠ میلیون دلاری بابت تاخیر تکمیل خط لوله IP را زود دانسته و از پیشنهاد جدید پاکستان برای فعال شدن خط لوله IP خبر داده و گفته بود که در حال حاضر ایران منتظر دریافت پیشنهاد از سوی پاکستان است و بنا شده نامه خاقان عباسی، وزیر نفت پاکستان از کانال رسمی به دست زنگنه برسد.
ماجدی همچنین پس از ادعای جدید پاکستان درباره تغییر زمان تکمیل خط لوله صلح گفت: ما هیچ توافقی با پاکستانیها برای تغییر زمان تکمیل خط لوله انجام ندادیم.
وزارت نفت پاکستان پیش تر اعلام کرد درصورت جایگزین شدن گاز وارداتی (از ایران) به جای نفت کوره در تولید انرژی، سالانه دو میلیارد و 400 میلیون دلار برای پاکستان صرفه‌جویی خواهد داشت.
در حال حاضر کمبود گاز کشور پاکستان حدود روزانه 2.2 میلیارد فوت مکعب است که در صورت افزایش تقاضا به 4 میلیارد فوت مکعب می‌رسد. در واقع گاز، 50 درصد نیاز پاکستان به انرژی را تامین می‌کند. مقامات رسمی کارخانجات و صنایع انرژی در کشور پاکستان نیز، خواهان تسریع واردات گاز کشور شده‌اند.
درچنین شرایطی با توجه به این که پاکستان منابع مالی مورد نیاز برای اجرای این پروژه را در اختیار ندارد، باید دید که آیا مقامات ایرانی از دریافت جریمه از طرف پاکستانی صرف نظر کرده و مهلت تکمیل پروژه را تمدید می کنند یا با ادامه این روند، اجرایی شدن خط لوله را باید رویایی دور از دسترس برای پاکستانی ها دانست.
