غفلت ایرانی‌ها از معادن افغانستان باعث شده کشورهای دیگر برای استخراج و بهره‌برداری معادن افغانستان برنامه‌ریزی کنند و برای معادن سنگ‌آهن شرق کشور نقشه بکشند.
اتاق نیوز- حضور کشورهایی نظیر هند، چین، آمریکا و انگلیس در حالی در افغانستان رو به گسترش است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان معدنی سنگ آهن سنگان و ذخایر معدنی خواف هرات دوقلوهای به هم چسبیده‌ای را تشکیل می‌دهند.
در این میان حضور هندی‌ها در یکی از بزرگ‌ترین ذخایر سنگ آهن شرق ایران سبب شده این دو قلو‌ها به اجبار از یکدیگر جدا شود.
اما آیا ورود هندی‌ها روابط معدنی این دو خواهر را بهم نمی‌زند؟ آوازه همکاری هندی‌ها با افغانستان نشانگر این است که هندوستان جای خالی ایران را در معادن افغانستان قرار است پر کند و این حضور برای ایران تهدید، برای هند فرصت و برای افغانستان مزیتی محسوب خواهد شد که علی رغم میل خود به همکاری با ایران، برای توسعه معادن خود شاید هند هم گزینه بدی نباشد.
در بین کشورهای منطقه همیشه ایرانی‌ها با افغانی‌ها رابطه نزدیک‌تری نسبت به کشورهای دیگر داشته‌اند اما در زمینه فعالیت‌های معدنی اخیرا بررسی‌ها نشان می‌دهد هندوستان به نوعی جایگزین ایران در معادن افغانستان شده است. افغانستان کشوری معدن‌خیز است که میلیارد‌ها دلار ذخایر معدنی دارد اما ظاهرا ایران در سال‌های اخیر نسبت به ارتقای همکاری معدنی خود با این کشور تمایلی نشان نداده است. این در حالی است که به اعتقاد افغان‌ها تجربه چندین ساله همکاری‌های معدنی این دو کشور نشان داده ایران در پروژه‌های زیربنایی در افغانستان صادقانه کار نمی‌کند.
مجاورت هرات با خراسان رضوی پتانسیل‌های معدنی این منطقه را چند برابر کرده است؛ به طوری که رگه‌های معدنی سنگان تا استان هرات افغانستان ادامه پیدا کرده است. همین باعث شده زمینه‌های سرمایه‌گذاری برای این دو کشور به وجود بیاید حتی چندی پیش معاون برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری خراسان رضوی به این همکاری اشاره کرد. اما در حالی که خراسان رضوی از ذخایر عظیم 1.2 میلیارد تنی سنگ‌آهن سنگان و سرمایه‌گذاری‌های کلانی بهره‌مند است که در راستای تکمیل زنجیره تولید فولاد در این استان جریان گرفته، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن دارد که در آینده نزدیک به عنوان قطب اصلی تولید و فولاد ایران شناخته خواهد شد. اما بسیاری از کارشناسان سرمایه‌گذاری مشترک ایران در معادن افغانستان را موفقیت‌آمیز نمی‌دانند و فراهم نبودن زیرساخت‌های اقتصادی و سیاسی افغانستان کشور را قابل اتکا در زمینه سرمایه‌گذاری‌های معدنی نمی‌دانند.
این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند ذخایر معدنی افغانستان در نوع خود نظیر ندارند و با بهره‌مندی از این ظرفیت می‌توان اقتصاد معدنی ایران توسعه یابد. اما از منظر آنها دلیل اصلی سرمایه‌گذاری نکردن بخش خصوصی ایران در افغانستان نبود اطلاعات کافی از ظرفیت‌های معدنی این منطقه است و نبود ثبات کافی در سیاست‌های اقتصادی و سیاسی این کشور نمی‌تواند دلیل توجیه‌کننده‌ای باشد.
نداشتن برنامه هدفمند ایرانی‌ها
بررسی‌ها نشان می‌دهد مناطق شمال‌غربی افغانستان به دلیل رگه‌های معادن فلزی سنگان از ظرفیت بالایی برای استخراج سنگ‌آهن برخوردار هستند و همین باعث شده برنامه‌ریزی‌هایی برای تاسیس بزرگ‌ترین واحدهای فرآوری و تولید کنسانتره سنگ‌آهن در سنگان کلید بخورد. از این رو به دلیل نزدیکی استان هرات افغانستان به خراسان رضوی چنین برنامه‌ریزی می‌تواند فرصت مناسبی برای افزایش تولید مواد اولیه موردنیاز صنایع فولادی محسوب شود. در حالی که همیشه افغانی‌های برای همکاری با ایرانی‌ها مساعد‌تر از کشورهای دیگر بوده‌اند.
با وجود این، هرچند طی یکی دو سال اخیر تفاهمنامه‌ای بین مقامات محلی دو استان هم‌مرز ایران و افغانستان برای استخراج ماده معدنی صورت گرفته اما از آنجایی که رئیس جمهور هند خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش معدن افغانستان شده است، در سال‌های اخیر شرکت‌های هندی داوطلب سرمایه گذاری بیشتر در معادن طلا، نفت، گاز و مس افغانستان شده‌اند و فعالیت آنها در افغانستان حاکی از آن است که هندی‌ها جای ایرانی‌ها را در معادن افغانستان گرفته‌اند.
بررسی‌ها از روند مناقصه معادن افغانستان بیشتر بیانگر حضور پیدا نکردن ایران است و به نوعی شرکت‌های هندی و چینی از این موقعیت‌ها استفاده کرده‌اند و ضعف شرکت‌های معدنی ایران در زمینه سرمایه‌گذاری در معادن افغانستان باعث شده رقبا بیشتر از ایران در صحنه حضور داشته باشند و پتانسیل‌های معادن ایران را تصاحب کنند. این در حالی است که به گفته صاحب‌نظران این عرصه ایران با افغانستان از جنبه‌های بسیاری اشتراکات فراوانی دارد و باید دولت و شرکت‌های ایرانی برای سرمایه‌گذاری در معادن همسایه شرقی کشور هدفمند‌تر عمل می‌کردند.
از منظری دیگر فعالان معدنی ایران بر این باور هستند که کشورهای خارجی در طول ۳۰ سال گذشته به خاطر شرایط سیاسی و تنش‌های داخلی به معادن افغانستان توجه بسیاری نکرده‌اند، در حالی که افغانستان از ذخایربسیار بالایی برخوردار است. هر چند این احتمال وجود دارد که برای همکاری معدنی ایران و افغانستان زیرساخت‌های حمل و نقلی فراهم نباشد اما به اعتقاد کارشناسان سرمایه‌گذاری در این کشور معدن‌خیز و و فرآوری ماده معدنی خام و صادرات آن به همان کشور سود مناسبی را برای کشورهای صاحب تکنولوژی حاصل خواهد کرد.
افغانستان چه دارد؟
اما با وجود این، در چند دهه گذشته به ظرفیت‌ها معدنی افغانستان توجهی نشده و با از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی ایران در کشورهای منطقه حال اکنون نوبت به افغانستان رسیده و این امر تنها فرصت‌سوزی رایزنان اقتصادی ایران و متخصصان را نشان می‌دهد. کشوری که با دارا بودن میلیارد‌ها دلار ذخایر معدنی به دنبال سرمایه‌گذار خارجی برای استحصال مواد معدنی است و ایران با وجود همسایگی و در دسترس بودن رغبتی به آن نشان نمی‌دهد و تعدادی از شرکت‌های هندی تلاش دارند معادن سنگ آهن افغانستان را که امتیازی بزرگ برای دهلی نو می‌دانند تصاحب کنند.
بر اساس این گزارش، افغانستان دارای گاز طبیعی و معادن بزرگ زغال سنگ، آهن، نفت، مس، اورانیوم، نمک، کروم، نیکل، طلا، سولفور، باریت، روی، قلع، فلوئور، طلق، منیزم، می‌کا، سنگ لاجورد، یاقوت، آلومنیوم، سرب، پنبه نسوز، جیوه، بوکسیت، تنگستن، لیتیم، منگنز، سنگ مرمر، سنگ گچ، سنگ آهک و... است که از این میان بیشتر گاز طبیعی، زغال‌سنگ و نمک، اورانیوم، کروم، مس، طلا و نقره و... تا کنون استخراج شده است.
اقتصادنفتی نمی‌گذارد
در همین رابطه محمدرضا بهرامن، نایب رئیس خانه معدن در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز با اشاره به حضور چین و کانادا در معادن سنگ آهن افعانستان گفت: ایران در مناطق مرزی هنوز متمرکز نشده در صورتی که می‌توان با افغانستان همکاری‌های معدنی گسترده‌تری داشته باشیم.
او افزود: انتظار می‌رود در برنامه ششم توسعه بر پایه مواد معدنی اقتصادمرزی تعریف شود، زیرا هم امنیت منطقه حفظ می‌شود و از سویی با رونق بخشیدن به اقتصاد منطقه بسیاری از ظرفیت‌های موجود شناسایی خواهند شد. اینکه هنوز پروژه سنگان دستاوردی مطلوب برای ایرانی‌ها نداشته به دلیل این است که نگاه ایران فقط به دنبال اقتصاد متکی به نفت است و تا زمانی که چنین نگاهی در کشور ما باشد، ظرفیت‌های معدنی افغانستان را کشورهای خارجی دیگر مانند هند غارت می‌کنند.
منبع:اقتصادنیوز
کد خبر:
91484
تاریخ انتشار: 16 بهمن 1393 - 09:22
غفلت ایرانی‌ها از معادن افغانستان باعث شده کشورهای دیگر برای استخراج و بهره‌برداری معادن افغانستان برنامه‌ریزی کنند و برای معادن سنگ‌آهن شرق کشور نقشه بکشند....
