حمیدرضا صالحی/ دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و عضو هیات نمایندگان اتاق تهران
ایجاد فضای رقابتی در تولید برای اینکه تولیدکننده داخلی بتواند به سطح استاندارد بازارهای جهانی برسد و تولید صادراتی انجام دهد، بسیار ایده آل است اما در این راه باید تامل هایی را داشته باشیم چراکه تولیدکننده در کشورمان در فضای بسیار نامناسبی به زیست ادامه می دهد. باید در نظر داشت که فضای کسب و کار در ایران به ویژه در ده سال گذشته بسیار نامطلوب بوده و ناهنجاری های زیادی در راه تولید قرار داشته است. به همین دلیل نمی توان انتظار داشت که تولیدکننده داخلی بتواند در این شرایط دشوار وارد فضای رقابتی شود و با تولیدکننده ای از کشوری دیگر که چنین شرایط دشواری را تجربه نمی کند، به رقابت بپردازد. از این رو حمایت از تولید البته با روش درست و حساب شده، منطق پیدا می کند. باید ابتدا شرایط را برای بزرگ شدن کودک فراهم کرد و آن را به جایی رساند و پس از آن از او خواست تا خودش به حیات ادامه دهد. باید توجه داشته باشیم که در شرایط فعلی تولید ما میراث دار یک فرهنگ غیر تولیدی است. به این مفهوم که در اقتصاد ایران از 50 سال گذشته و حتی قبل تر از آن فرهنگ تولید به معنای واقعی شکل نگرفته است. از رژیم قبل اقتصاد وارداتی به عنوان ساختار در اقتصاد ایران خود را نشان داد. قرار بر این بود که نفت بفروشیم تا واردات و مصرف کنیم. نهایتا قرار بود مونتاژکار شویم. در این ساختار قرار نبود تولیدکننده باشیم. البته پس از انقلاب در نظام جمهوری اسلامی در مقاطعی برای تغییر این نگاه تلاش شد. در بعضی صنایع مانند صنعت برق موفقیت‌هایی نیز داشتیم.
در شرایط فعلی وضعیت تولید به گونه ای است که اگر بخواهیم کالایی را در ایران تولید کنیم و همان را در کشوری دیگر به تولید برسانیم، هزینه تمام‌شده آن در ایران ۴۰درصد بالاتر است. در چنین شرایطی نمی توان انتظار داشت تا شرایط رقابتی فراهم شود و دولت بدون کنترل واردات، کالای داخلی را در معرض رقابت با کالای تولیدی در کشورهای دیگر قرار دهد. نمی‌توان انتظار داشت که با نرخ سود بانکی 25 درصد برای تسهیلات و شرایط سخت قانون کار، شرایط رقابت با تولیدکننده خارجی فراهم شود. ابتدا باید الزامات تولید رقابت پذیر در داخل فراهم شود سپس از تولیدکننده انتظار داشت تا در میدان رقابت با کالای خارجی بر روی حمایت تعرفه ای و سایر حمایت های دولتی حساب باز نکند.
موضوع مهم دیگر در مورد تولید این است که باید استراتژی تولید داشته باشیم. اینکه ما همه‌چیز را خودمان تولید کنیم، سیاست‌هایی است که بلوک شرق به دنبال آن رفت و شکست خورد. در تعریف بازارهای بزرگ باید بتوانیم سرمایه‌گذاری انجام‌شده را تبدیل به صادرات کنیم ولی در حال حاضر به دلیل قیمت تمام‌شده بالا نمی‌توانیم به این هدف برسیم. پس باید در سیاست‌ها تجدید نظر کنیم. دولتی‌ها باید دیدگاه های بخش خصوصی درباره سیاست‌های کلان اقتصادی را مد نظر قرار دهند. سخن ما این نیست که تا ابد از تولید حمایت ویژه شود بلکه پله به پله می توان پیش رفت و دست حمایت ترا رفته رفته کوتاه کرد تا اینکه تولید بتواند به دنیای رقابت پا بگذارد. به عنوان مثال زمانی مجلس تصمیم گرفت که تعرفه واردات خودرو به صورت پلکانی سالانه ۵درصد کاهش یابد اما این تصمیم اجرا نشد. اگر با آن سیاست طی ۵سال تعرفه کاهش پیدا می‌کرد، امروز صنعت خودروی داخل وضعیت بهتری داشت. انتظار این است که مرحله به مرحله حمایت ها و ابزارهای تعرفه ای مورد بازنگری قرار گیرد. به این صورت که تولید تقویت شود و روی پای خود بایستد. در این شرایط باید در مورد افزایش بهره‌وری نیز فعالیت های موثری انجام شود. شخص اول حاکمیت، در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی جمله درستی را گفته‌اند که ما هم سال‌ها به دنبال آن بوده‌ایم؛ اقتصاد درونزای برونگرا. تمام خواسته های بخش خصوصی که در مورد تولید و صادرات سال ها بیان کرده است، در این سیاست ها گنجانده شده است. امیدوارم این سیاست ها در عمل فصل‌الخطاب باشد.
منبع: اتاق تهران
