اتاق خبر- بر اساس آمار صادرات غیرنفتی ایران به میزان 16 درصد کاهش پیدا کرده است. این خبر چندان برای کشوری که بعد از رفع تحریم ها امید زیادی به بازگشت به بازار جهانی دارد خبر خوبی نیست. با این حال دلایل زیادی برای علت کاهش صادرات غیرنفتی بیان می شود. مهمترین این دلایل وضعیت امنیتی عراق و مشکلات صادرات به برخی از کشورها است. در این زمینه اتاق خبر گفت و گویی با بیتا بیات فعال اقتصادی و نایب رئیس اتاق بازرگانی البرز ترتیب داده است که مشروح آن در ادامه می آید.
صادرات غیر نفتی کشور حدود 16 درصد را کاهش نشان میدهد علت این کاهش چیست ؟
عمده صادرات ما میعانات گازی و مواد پتروشیمی است که به دلیل کاهش قیمت نفت در حدود 50 درصد کاهش یافته است.این کاهش قیمت بر پایین آمدن ارزش دلاری صادرات غیرنفتی هم تاثیر گذاشته است. این موضوع عاملی شد که علیرغم افزایش میزان بیشتری از محصولات غیرنفتی ارز کمتری حاصل شود. با این حال با نگاهی جامع می توان عوامل موثر بر کاهش میزان صادرات غیر نفتی را کاهش قیمت نفت خام، سهم متفاوت بخش‌های مختلف از کل صادرات، کاهش تقاضا در بازار عراق، کاهش قیمت کالاهای وارداتی و کاهش تقاضا در صنایع داخلی به دلیل رکود نام برد.
برخی عقیده دارند علت کاهش صادرات کشورهای مقصد است. برای مثال در مورد عراق وضعیت امنیتی این کشور و در مورد روسیه کاهش ارزش پول ملی این کشور در مقابل دلار باعث شده این کشورها در مورد واردات از ایران محتاط تر باشند. نظر شما در اینباره چیست ؟
در سال‌های پس از سقوط رژیم صدام، بازار عراق به جذاب‌ترین بازار برای محصولات مصرفی کشور ما تبدیل شد. اما از سال گذشته و با ظهور داعش و به دنبال آن تسلط این گروه بر بخش‌هایی از خاک عراق، اولویت‌های آن کشور از بازسازی اقتصادی به تامین امنیت تغییر پیدا کرد. علاوه بر آن بخش‌های قابل توجهی از بازار عراق از دسترس صادرکنندگان ایرانی خارج شده است. هر چند در دوره مورد نظر حجم و ارزش کلی صادرات به این کشور، افزایش پیدا کرده، اما افت بیش از 25درصدی در صادرات سیمان و سایر مصالح ساختمانی و افت بیش از 20درصدی در صادرات محصولاتی نظیر بیسکویت و شیرینی و شکلات و 30درصدی میوه‌های خوراکی را می‌توان به موضوع تغییر اولویت‌ها و کاهش تقاضا در بازار عراق نسبت داد.
اما کاهش ارزش روبل در بازارهای جهانی تمایل تجار روسی برای واردات کالا به ویژه محصولات کشاورزی را از جمهوری اسلامی ایران افزایش داده است. در چنین شرایطی بایستی در چارچوب های سازمان توسعه تجارت ایران واتاق های بازرگانی صادرات این دسته از کالاها را تقویت نماید .
کیفیت و قیمت تمام شده کالا های ایرانی همواره جز مسائلی بوده که صادرکنندگان کالا با آن مواجه بوده اند. چه اقدامی به نظر شما برای رفع این مشکل باید انجام شود؟
افزایش کیفیت و کاهش قیمت در بازار های جهانی یعنی بهره وری و با توجه به مفهوم واقعی بهره وری ما میتوانیم به این هدف برسیم . تعاریف عمومی زیادی برای بهره وری وجود دارد ولی به منظور قابلیت اجرایی کردن آن، تعریف بهره وری می بایست هماهنگ و سازگار با نیازهای ویژه و معین سازمان باشد تا بتواند محیطی بهره ور با کارکنانی مشتاق به کار برای اجرای بهره وری ایجاد کند. اگر مکانیسمی مناسب برای مشارکت کلیه کارکنــــان تدوین و به کار گرفته شود می توان گفت قدم هــــای موثری در ایجاد بهره وری برداشته شده است. ولی تداوم و افزایش مستمر آن، مستلزم مواردی چند نظیر تقسیم منافع حاصل از بهره وری بین کارکنان، اصلاح ساختار سازمانی و ایجاد یک ساختار سازمانی منــــاسب برای بالفعل درآوردن برنامه های افزایش بهره وری، توسعه و بهسازی نیروی انسانی متناسب با ساختار سازمــانی ایجاد شده و توسعه و نوسازی فناوری های موجود است. تجربه نشان داده است که سازمان های گوناگون به منظور افزایش بهره وری خود، روش های متفاوتی را به کار گرفته اند. بنابراین، به کارگیری الگوی خاصی از روش های بهره وری بدون درنظر گرفتن شرایط حاکم، شاید مفید فایده واقع نیفتد. از این رو، ضروری است ابتدا شناخت کاملی از وضعیت موجود شرکت به دست آورده سپس شروع به بررسی راههای افزایش بهره وری کرد. البته باید گفت اگر چه هرکشوری باید متناسب با سنن ملی، فرهنگ و آداب و رسوم خود به بهبود بهره وری بپردازد، لکن بهره وری اکنون دیگر فقط یک مسئله ملی و داخلی نیست بلکه یک موضوع جهانی است و در جهان امروز سازمان هایی به حیات خود ادامه خواهند داد که بهره ورتر تولید می کنندیا به ارایه خدمات مشغول هستند .
وضعیت صادرات غیرنفتی را برای سال آینده چگونه ارزیابی می کنید ؟
باید اذعان داشت که مصنوعات و محصولات نفتی و پتروشیمی، بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی ما را تشکیل می‌دهند. طبیعتاً در شرایط موجود که قیمت نفت با کاهش شدیدی مواجه شده است، این موضوع روی میزان صادرت غیرنفتی ما نیز تأثیرگذار خواهد بود. از سوی دیگر، بخش مهمی از صادرات غیرنفتی ما کالاهای لوکسی مانند فرش و زعفران هستند که طبعاً با کاهش قیمت نفت، درآمدهای جهانی نیز کاهش می‌یابد و رغبت خریداران برای خرید کالاهای لوکس ایرانی نیز پایین می‌آید. اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد، این است که باید ترکیب صادرات غیرنفتی ما از حالت موجود خارج شود و بیشتر به بخش صادرات خدمات و کالاهای دارای ارزش افزوده، مانند محصولات کشاورزی و موادغذایی که نیاز فوری و ضروری افراد جامعه هستند، بپردازیم. وضعیت صادرات سال 1395 از هم اکنون قابل پیش بینی نیست. قطعا وابستگی به قیمت جهانی نفت و همچنین بازیگران اصلی تجارت جهانی و نیز وضعیت اقتصاد بین المللی دارد.
ت 94105
