فراز جبلی- سمیه سایش- یک ماه و نیم قبل از استعفای محسن جلال پور در روز 24 خرداد 1395 به مناسبت یک سالگی ریاست جلال پور 2 ساعتی میهمان وی بودیم و بحث های مختلفی را درباره علت رئیس شدن وی در اتاق بازرگانی و عملکردش در یک سال گذشته انجام شد. اما به دلایلی هیچ گاه این مصاحبه اجازه چاپ پیدا نکرد و در حالی که خود جلال پور در روزنوشت هایش به این مصاحبه اشاره داشت اما قرار شد که این مصاحبه به دلایلی منتشر نشود. شاید در آن تاریخ هیچ کس فکر نمی کرد که کمتر از 2 ماه بعد دیگر جلال پور در طبقه دهم ساختمان جدید اتاق بازرگانی ایران حاضر نشود. به دلیل کنار رفتن جلال پور قرار شد که بخش هایی از این مصاحبه در اتاق خبر منتشر شود. این بخش دوم از مصاحبه مفصل جلال پور است که در آن به موضوع عملکرد یک ساله خود در ایام ریاست می پردازد.
*مهمترین دستاورد یک سال گذشته شما چه بوده است؟
به نظرم آنچه در یک سال گذشته از همه مهمتر بود حفظ انسجام و اتحاد اتاق به حد زیادی و فضایی مناسب اتاق برای حضور و اعلام نظر برای اثبات توانایی بخش خصوصی بود. من روز انتخابات یکی از خبرنگاران از من پرسید مهمترین وظیفه دوره هشتم اتاق چیست و من فلبداهه گفتم جایگاه بخش خصوصی باید ارتقا پیدا کند. من از 35 سال پیش در بخش خصوصی بودم، از 15 سال پیش مستقیم در فعالیت های اجتماعی و 24 سال به صورت غیرمستقیم در تشکل ها مختلف بودم. من به دنبال ارتقا جایگاه تشکل های بخش خصوصی بوده و هستم. اتاق به عنوان تشکل تشکل ها باید هم برای خودش و هم برای آنها جایگاهی پیدا کند. به نظر من مهمترین دستاور اتاق در یک سال گذشته و مهمترین برنامه من ارتقا نقش اتاق به عنوان مشاور 3 قوه ایجاد گوش شنوا و چشم بینا برای این مشاور بود. این امروز اتفاق افتاده است که اتاق در همه مجامع مهم افراد منتظر نظر اتاق هستند، از اتاق دعوت می کنند و در مقابل حضور اتاق نیز پررنگ است. من فکر می کنم در یکسال گذشته در حد یک سال جایگاه اتاق را بالا برده ایم و اگر این روند درست ادامه پیدا کند من فکر می کنم اتاق و هیأت رئیسه این وظیفه را به خوبی انجام داده اند که جایگاه اصلی اتاق و مقام و نمایندگی بخش غیردولتی را به درستی بروز دهد. در این زمینه همه اعضای هیأت نمایندگان، هیأت رئیسه و فعالان اقتصادی نقش مهمی داشتند. شاید اهمیت این موفقیت امروز برای شما نمود نداشته باشد اما تجربه من و مطالعاتم درباره سایر کشور نشان می دهد که ارتقا بخش خصوصی از ایجاد اتاقی مقتدر ایجاد می شود. اتاقی دارای جایگاه، شأن و مورد قبول باید داشته باشیم تا با این روش بخش خصوصی ارتقا پیدا کند. نمی شود یک بخش خصوصی بدون سخن گو و جایگاه بتواند در کشور به جایی که می خواهد برسد. این سخنگویی و جایگاه و مورد وثوق بودن برای دولت نیازمند یک اتاق مقتدر است. ما در این یک سال به اندازه همان زمان موفقیت هایی کسب کردیم اما انتظار نداشته باشیم در یک سال راه صد ساله را برویم.
*بعضی می گویند 90 درصد کارهای انجام شده توسط هیأت رئیسه بر دوش رئیس است که این نشانه عدم تقسیم کار مناسب در هیأت رئیسه یا عدم همراهی هیأت رئیسه با رئیس است. آیا تفرق آرا در هیأت رئیسه وجود دارد؟
خیر تفرق آرایی وجود ندارد. دیدگاه یکی است ولی حق را به شما می دهم که اینطور فکر کنید و منصفانه است چون در ظاهر اینطور است. حقیقت این است که در مجموعه انجام کار گروهی پشتیبانی می کنند و رئیس چون سخنگو است بیشتر دیده می شود. به ویژه اینکه بعد از تشکیل دبیرخانه 3 اتاق قید شد که رئیس اتاق ایران سخنگوی بخش غیردولتی یا مردمی اقتصاد است. این مسئله وظیفه من را سنگین کرد و نیاز به حضور و سخنگویی پررنگ تر من بود. این جفایی به هیأت رئیسه و هیأت نمایندگان و همه دست اندرکاران است که همه چیز به پای من نوشته شود. تک تک کسانی که در اتاق زحمت می کشند حتی رسانه هایی که درباره اتاق مطلب می نویسند اثر دارند و من ظاهر قضیه هستم. هیأت رئیسه وقت زیادی می گذارد، هیأت نمایندگان بسیار بزرگوارند، پرسنل اتاق کوشش زیادی می کنند و رسانه ها در مجموع بخش های مختلف مرتبط کار می کنند تا برند اتاق قابل قبول و اعتماد باشد. این موضوعی که شما می فرمایید بر می گردد به وظیفه سخنگویی و پرزنت کردن رئیس اتاق وگرنه اختلافی وجود ندارد. مهمترین اتفاق در اتاق این است که همه کار می کنند و همه اعضای اتاق پذیرفته اند که نقص های اتاق و من را به بهای افزایش برند و شأن اتاق بپذیرند. ما در یک سال گذشته توانسته ایم برای اتاق جایگاهی ایجاد کنیم ولی نتوانستیم مسائل اتاق، بنگاه ها و بسیاری از گرفتاری های اعضا را حل کنیم. آنها با بزرگواری صبر کرده اند و تحمل این را داشتند که در قبال آن کمبودها کارهای مهمی انجام شده که خود بزرگترین پشتیبانی است. البته من معتقدم افزایش شأن اتاق مقدمه حل سایر مشکلات است. اگر شأن اتاق بالا رود بسیاری از مشکلات ساده تر قابل پیگیری است ولی به هر حال یک سال گذشته و در حل مشکلات بنگاه ها چندان موفق نبوده ایم. دلیل این بود که فضای کشور چندان امکان را ایجاد نمی کرد. ما در جلسات حضور پیدا کردیم، راهکار دادیم و پیگیر بودیم و از امکانات اتاق در این مسیر استفاده کردیم ولی موفقیت زیادی عملا نداشتیم. این بلوغ بخش خصوصی است که این تحمل را داشته است که ما به مسائل ارتقا نقش اتاق بیشتر پرداختیم.
*شما از کلمه تشکل تشکل ها در این مصاحبه و بارها در یک سال گذشته و حتی قبل آن استفاده کرده اید. از سوی دیگر بحث تغییر در قانون اتاق بازرگانی مطرح است. آیا شما به دنبال جایگزینی الگوی تشکل تشکل ها به جای الگوی هیأت نمایندگان فعلی هستید؟ به این معنی که تشکل ها جای هیأت نمایندگان فعلی را با فرم بگیرد؟
من از دوره قبل این را مطرح کردم که اگر بخواهیم اتاق به عنوان نماینده بخش خصوصی در همین حیطه خودمان نه در بخش های دیگر چون اصناف و تعاون پاسخگو باشد و بتواند تمام و کمال کار را پیگیری کند باید روال حضور در اتاق و روال بخش های مختلف و جغرافیای اتاق را ببینیم. نمی شود خودمان را نماینده بخش خصوصی معرفی کنیم اما قسمتی از بخش خصوصی هیچ نماینده ای در اتاق نداشته باشد و اثری از آنها نبینیم. ما ادعای نمایندگی بخش خصوصی ایران را داریم اما آیا از همه بخش خصوصی به نسبت حضور دارند؟ من به این مطلب که ما در مجموعه کشور باید یک انصاف و عدالت حضور و انصاف و عدالت صنف های مختلف را داشته باشیم کاملا اعتقاد دارم. شما اگر امروز وارد فضای اتاق ایران شوید از بعضی بخش های اقتصادی بیش از سهم آنها در GDP در اتاق نماینده دارند. همه آنها هم نماینده آن بخش نیستند و بعضی نگاه بخشی ندارند. وقتی در اتاق کرمان عده ای به عنوان نماینده بخش بازرگانی یا صنعت و یا معدن کاندید و انتخاب می شوند آنها بنگاه خود را عرضه می کنند و در کنار آن به مسائل صنعت و بخش خود و مسائل استانی هم می پردازد. اما صاحبان کار به چه کسی رای می دهد؟ کاندیدا می گوید مثلا من بنگاه فلان هستم با این سهم از تولید ناخالص ملی و این میزان از اشتغال و رای می آورد. این فرد در حد همان استان است ولی ما همین فرد را نماینده اتاق ایران نیز می کنیم و در پوزیشنی یکسان قرار می دهیم. یک فرد برای خدمات استانی کاندید شده است و هم استان را می بیند و هم بنگاه خود را ولی آیا این نماینده درستی برای کشور هم هست و می تواند مسائل کلان را ببیند؟
*راه حل شما چیست؟
راه حل این است که اتاق شهرستان عضو اتاق ایران شود. برای افزایش جایگاه بخش خصوصی باید ساز و کار آن را نیز درست کنیم. از نظر من در آینده اتاق های استان ها همان وظایف امروز اتاق ایران را باید داشته باشند. باید سطح کاملا یک سطح بالا برود. اتاق ایران در 30 سال گذشته یک سری وظایف داشت. این وظایف باید کاملا محول به اتاق های شهرستان ها شود و هر اتاق شهرستان یک اتاق ایران در استان خود با قدرت عمل خود اتاق ایران باشد. در مقابل اتاق ایران نیز یک پله بالاتر برود و به کلان اقتصاد بپردازد. اگر امروز بنگاه های مشکل دارند نباید از تریبون اتاق ایران این مشکلات مطرح شود بلکه باید از طریق اتاق های استانی این کار انجام شود و این کار نیازمند این است که اتاق های استانی به حدی قوی شوند که حرف آنها شنوا و گیرا باشد. اتاق ایران باید برای اقتصاد کل کشور راهبری و سیاست گذاری کند. ما می گوییم بخش خصوصی می خواهد جایگاه بگیرد. بخش خصوصی باید جایگاه بگیرد اما اتاق ایرانی که نمایندگانش همان نمایندگان استان ها هستند می تواند موفق شود یا اتاق ایرانی که نمایندگانش از اتاق های کل کشور تشکیل شده است. این فرق بسیار مهمی است و اصولا سوال مهمی است. من به عنوان رئیس اتاق نمی توانم این را جاری کنم بلکه به عنوان یک ایده این موضوع را مطرح می کنم تا کل اعضای اتاق به آن برسند. من عنوان کسی که سال ها عمرم را در اتاق گذاشتم نمی توان قبول کنم مشکلات با حضور نماینده ای که برای حل مشکلات استانش عضو هیأت نمایندگان شهرستان شده است حل شود. در مجلس شورای اسلامی چه اتفاقی می افتد؟ آنجا نماینده برای کشور انتخاب می شود.
*یعنی شما می گویید یک انتخابات در هر استانی برای انتخابات هیأت نمایندگان اتاق ایران برگزار شود؟
خیر من می گویم در هر استان برای خودش انتخابات برگزار کند ولی اتاق ایران از مجموع اتاق های استان ها تشکیل شود. اتاق های استان ها خود از اتاق های شهرستان ها تشکیل شود و هر بنگاه عضو اتاق شهرستان باشد. برای مثال در کرمان چند زیرمجموعه وجود داشته باشد که شامل اتاق شهرستان سیرجان، اتاق شهرستان رفسنجان، اتاق شهرستان زرند، اتاق شهرستان بافق، اتاق شهرستان بم و اتاق شهرستان جیرفت که در حال حاضر 4 اتاق نمایندگی ایجاد شده است. فعالان اقتصادی در اتاق های شهرستان عضو می شوند و در ضمن تشکلی هم اگر بخواهد در شهرستان شکل گیرد در همین اتاق خودش را ثبت می کند. این تشکل های موضوعی و آن اتاق های شهرستانی اتاق استان کرمان را شکل می دهند. اتاق استان کرمان از کل شهرستان هایی که در استان اتاق دارند، کل تشکل های حاضر در استان و بنگاه های بزرگ که سهم مهمی در GDP دارند. حال ما یک اتاق مقتدر استانی داریم. از کنار هم قرار گرفتن همه اتاق های استانی اتاق ایران تشکیل می شود و با این کار هم موضوعات کل کشور و هم جغرافیای کل کشور در اتاق ایران دیده شده است. اینجوری در هر موضوعی ورود کنید تشکل مربوطه از فدراسیون، انجمن ملی، کنفدراسیون و تشکل های معمولی جایگاهی برای صحبت دارند و این صحبت ها بالا می آید تا هم کل جغرافیا و هم بحث های موضوعی پوشش پیدا می کند. این یک پیشنهاد است و اصلا اجباری در آن نیست بلکه همه اعضا بیایند این طرح را ببینند و نظر دهند. ما نمی خواهیم که چیزی از خودمان خلق کنیم بلکه الگوهای موفق جهان را مورد مطالعه قرار دهند و یک الگوی مناسب را انتخاب کنند. من احساس می کنم امروز شرایط سخنگویی و شرایط پاسخگویی به فعالین بخش خصوصی به صورت تمام و کمال وجود ندارد. ما باید در ابتدا جایگاه اتاق را به حدی که لازم است برسانیم و سپس همه فعالان اقتصادی در بخش های مختلف را در اینجا سهیم کنیم تا اتاقی همگیر و پاسخگو داشته باشیم.
