عربستان با افزايش قيمت نفت خود براي ماه ژوئيه شوک جديدي را به بازار انرژي جهان وارد کرده است. دليل اين تصميم سعودي‌ها چيست و به نظر شما چه تاثيري بر بازار مي‌گذارد؟

با توجه به اينکه کاهش قيمت جهاني نفت بيشترين لطمه را در ميان کشورهاي به عربستان وارد کرده و اين کشور در مقايسه با روسيه و آمريکا وابستگي بيشتري به صنايع نفتي و درآمدهاي حاصل از آن دارد، در توافق کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک بر سر کاهش توليد و فروش نفت مجبور شد بيش از ساير کشورها همکاري داشته باشد. اين کشور حتي يک‌ميليون بيش از آنچه توافق شده بود، از توليدات خود کاست تا بيش از ساير توليدکنندگان نفت هزينه دهد. بر اين اساس، درآمدهاي فعلي پاسخ‌گوي بودجه سالانه عربستان نيست و سعودي‌ها با کسري بودجه قابل‌توجهي مواجه خواهند شد؛ درنتيجه تلاش‌هاي اين کشور براي افزايش قيمت نفت امري طبيعي تلقي مي‌شود و نبايد از آن به‌عنوان شوک نفتي ياد کرد. با توجه به کاهش قيمت نفت و احتمال اينکه بعضي از توليدکنندگان نفت گران، ازجمله کشورهايي که به درياي شمال و نفت شيل دسترسي دارند، چين، برزيل، نروژ و حتي نيجريه و ونزوئلا نتوانند در بازار دوام بيارند، سعودي‌ها تلاش مي‌کنند سهم خود در بازار جهاني نفت را از 11 درصد به 15 درصد برسانند و جاي اين کشورها را به‌سرعت پر کنند. همچنين بايد توجه داشت که معمولا عربستان پيش از هر کشور ديگري قيمت نفت خود را براي ماه آينده تعيين مي‌کند، اين کشور اطمينان دارد که به‌عنوان بازارساز عمل مي‌کند و کشورهايي نظير ايران و عراق که پس از عربستان قيمت نفت خود را به نمايش مي‌گذارند، از آنها پيروي خواهند کرد؛ بنابراين به اين شکل درآمدهاي خود را افزايش مي‌دهد. درهرحال اين کشورها از هيچ تلاشي براي افزايش قيمت نفت دريغ نمي‌کند و مشتاقانه درصدد برآورده‌ساختن اين خواسته خود است.

بعضي از منابع اين نگراني را مطرح مي‌کنند که با اين تصميم عربستان، مشتريان آسيايي به سمت نفت آمريکا گرايش پيدا مي‌کنند. آيا اين نگراني واقعا در بازار وجود دارد و آمريکا مي‌تواند پاسخگوي مشتريان نفتي عربستان يا نفت اوپک باشد؟

اولا بايد توجه داشت که بسياري از توليدکنندگان نفت شيل آمريکا محموله‌هاي خود را تا ماه سپتامبر پيش‌فروش کرده‌اند؛ بنابراين مالکان نفت آمريکا نگراني چنداني درباره قيمت نفت ندارند و تخفيفي هم براي مشتريان در نظر نخواهند گرفت و با خيالي راحت به فعاليت خود ادامه مي‌دهند. در ثاني از اين نکته هم نبايد غفلت کرد که توان صادراتي نفت آمريکا به بيش از يک ميليون تا 5/1 ميليون در روز نمي‌رسد. اين کشور به‌رغم توليد روزانه 13ميليون نفت توانايي محدودي در عرضه طلاي سياه دارد؛ بدين ترتيب، سعودي‌ها به‌هيچ‌وجه در بازار نفت آمريکا را رقيبي جدي براي خود نمي‌دانند. نکته سوم هم به بعد مسافت و هزينه حمل‌ونقل مربوط مي‌شود. حدود 44 هفته زمان نياز است تا يک نفتکش از آمريکا به کشورهاي آسيايي برسد. درحالي‌که نفتکش‌هاي عربستاني يک هفته‌اي به کشوري نظير هندوستان مي‌رسند. اکنون با توجه به افزايش کرايه‌هاي حمل‌، کمبود تانکر در دنيا و محدوديت‌هاي ناوگان کشتيراني، قطعا آمريکا نمي‌تواند در آسيا حرفي براي گفتن داشته باشد. ايالات‌متحده نمي‌تواند رقيب اوپکي شود که هزينه‌هاي بسيار پايين‌تري براي توليد و حمل دارند و توان صادراتي بسياري بالاتري نسبت‌به آمريکا دارند.

پيش‌بيني شما از آينده بازار نفت چيست؟ برخي از تحليلگران صحبت از نفت بالاي 40 دلار را پيش کشيده‌اند. آيا بايد منتظر قيمت‌هايي بالاتر از بازه 40 دلاري باشيم؟

من قبلا هم تاکيد کرده‌ام که قيمت هر بشکه نفت در کانال 30 تا 40 دلار مي‌ماند. هيچ علامتي مبني بر افزايش سريع تقاضا در بازار نفت وجود ندارد. ضمن اينکه در سه‌ماهه دوم ميلادي يک‌ميليارد و 700ميليون بشکه از تقاضاي نفت کاهش يافت و بازگشت اين تقاضا به بازار زمان مي‌برد. بخشي از سقوط قيمت نفت را کشورهاي اوپک‌پلاس با توافق کاهش توليد جبران کردند، اما پس از سقوط قيمت نفت بسياري از کشورهاي مصرف‌کننده مخازن خود را براي مدتي پر کردند و فعلا منابع کافي دارند. به‌هرحال در سال 2020، اقتصاد دنيا کوچک نمي‌شود و عرضه در بازار هم به اندازه کافي وجود دارد. اوپک بايد خود را براي فروش نفت 30 تا 40 دلاري براي دو تا سه سال آماده کند؛ البته اين موضوع در بلندمدت به نفع اوپک تمام مي‌شود زيرا بسياري از کشورها که فقط با قيمت‌هاي بالاي نفت توان حضور در بازار را داشتند، در اين مقطع دو تا سه‌ساله از بازار حذف مي‌شوند و بار ديگر کشورهاي عضو اوپک به يکه‌تاز بازار نفت تبديل مي‌شوند.