امروز هر كسي سعي مي‌كند ريالش را تبديل به چيز ديگري كند. چون روز به روز ارزش پول ملي كاهش پيدا مي‌كند و اين كار منطق اقتصادي دارد كه يك واحد پول بي‌ارزش را به يك كالا تبديل كرد.
تهران امروز-اين روزها به رغم افزايش قيمت كالاها اعم از كالاهاي اساسي، لوازم خانگي، مواد خوراكي و...، بازار شاهد آن است كه مردم به خريدهاي عمده روي آورده‌اند و به جاي خريد مايحتاج روزمره‌شان، به صورت كلي خريد مي‌كنند. اين اقدام به دليل آنكه تقاضا را در مقابل توليد ثابت، افزايش مي‌دهد، موجب افزايش گراني مي‌شود.
برخي كارشناسان و نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي، دليل اين امر را بي‌اعتمادي مردم به مسئولان عنوان كرده‌اند. در اين ميان مي‌توان به دلايلي از جمله افزايش نقدينگي، كاهش ارزش پول ملي، كاهش نظارت از سوي سازمان‌هاي بازرسي و انتظارات تورمي هم اشاره كرد. عده‌اي هم بر اين باورند كه تا قدرت خريد نباشد، مردم خريد نمي‌كنند. حالا كه خريد اقلام مختلف آن هم به صورت عمده و كلان صورت مي‌گيرد، يعني مردم هنوز قدرت خريد دارند. تهران امروز در گفت‌وگو با كارشناسان مختلف حوزه اقتصاد به بررسي علل اين اتفاق و راهكارهاي كاهش آن به منظور كاهش گراني پرداخته است.
برخي كارشناسان از جمله نماينده مردم آمل در مجلس شوراي اسلامي معتقدند كه دستگاه‌ها و نظام‌هاي صنفي كشور به درستي به وظايف خود كه در قانون نظام صنفي كشور درج شده، عمل نمي‌كنند. عزت‌الله يوسفيان‌ملا، در گفت‌وگو با تهران امروز با تاكيد بر اينكه نظام صنفي كشور تنها در بخش صدور پروانه كسب كه به نفع صنوف است، به درستي فعاليت مي‌كند، گفت: بخش‌هاي نظارتي صنوف كاملا متوقف شده است. در بسياري از مغازه‌ها مشاهده مي‌شود كه برچسب قيمتي وجود ندارد؛ در حالي كه همين برچسب قيمت جلوي گران فروشي را مي‌گيرد.وي افزود: وقتي يك شوك در يك گوشه از اقتصاد كشور اتفاق مي‌افتد، مانند موج به بخش‌هاي ديگر هم سرايت مي‌كند. وقتي ارزش پولي كاهش پيدا كرده، مردم به سمت خريد كالا مي‌روند كه پولشان را به كالا تبديل كنند.
يوسفيان با تاكيد بر اينكه مردم ترجيح مي‌دهند سنگ بخرند تا پول نقد دست‌شان باشد، يادآور شد: اين شكل تفكر موجب افزايش تقاضا در جامعه مي‌شود، اين در حالي است كه عرضه در كشور ثابت است. همين امر موجب مي‌شود فروشنده يا كالا را مخفي كند يا به قيمت گزاف بفروشد. به همين دليل است كه كالاها گران مي‌شوند.اين عضو كميسيون برنامه و بودجه با اشاره به اينكه نظارت در كشور به‌طور كلي رها شده، گفت: صنوف بايد نظارت داشته باشند. خيلي كالاها تحت نظارت دولت هستند، اما اين كافي نيست. كالاها هر ساعت با افزايش قيمت مواجه مي‌شوند و ارزش ريال هم كاهش پيدا مي‌كند. به همين دليل است كه همه به‌دنبال خريد هستند.وي افزود: كساني كه توانايي مالي بالاتري دارند، به‌دنبال خريد ملك و خودرو و سكه و طلا هستند و افراد با توانايي مالي كمتر، مايحتاج روزمره‌شان را خريداري مي‌كنند. اين در حالي است كه اجناس مبتلابه مردم در بخش تغذيه از 12ـ10 كالا فراتر نمي‌رود و دولت مي‌تواند نرخ آنها را مشخص كرده و از طريق رسانه‌هاي جمعي اطلاع‌رساني كند.
انتظار تورمي، فزاينده تورم
مهدي تقوي، عضو هيات علمي دانشگاه با تاكيد بر اينكه همه مردم براي خريدهاي كلان اقدام نكرده‌اند، به تهران امروز گفت: آنهايي بازار را متلاطم كرده‌اند كه روي موج سوار شده‌اند و انتظار دارند كالاها دو هفته ديگر گرانتر از قيمت فعلي شوند.وي افزود: اين انتظار تورمي است كه تورم را بيشتر مي‌كند. مردم انتظار تورم بيشتر را دارند كه امروز به انبار كردن كالاها روي آورده‌اند. اين اتفاقي است كه هر چه به عيد نزديك‌تر مي‌شويم، تشديد مي‌شود. تقوي راهكار خروج از اين وضعيت را سالم‌سازي اقتصاد عنوان كرد و يادآور شد: سالم‌سازي اقتصاد يعني وقتي مسئولان مي‌بينند اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها، براي مردم مشكل ايجاد مي‌كند، نبايد آن را اجرا كنند. وقتي سياست‌هاي اقتصادي تب ايجاد مي‌كند، بايد از آنها حذر كرد. وي معتقد است نرخ تورم بالا، ارزش پول ملي را كاهش مي‌دهد و همين موضوع موجب مي‌شود كه تفكر خريد امروز بهتر از فرداست در ذهن مردم پررنگ‌تر شود. چرا كه اگر امروز مي‌توان 2 عدد از يك كالا خريد، يك ماه ديگر با همين پول تنها مي‌توان يك عدد از همين حالا يا كمتر خريداري كرد.
مهار نقدينگي چاره گراني‌هاست
«تا قدرت خريد نباشد، مردم نمي‌توانند خريدهاي حجيم انجام دهند. اگر در حال حاضر خريد انجام مي‌شود، هر چند به شكل نسبي، حاكي از اين است كه قدرت خريد در جامعه وجود دارد.»اينها را محمدحسين برخوردار، رئيس مجمع واردات كشور عنوان مي‌كند و به تهران امروز مي‌گويد: حجم نقدينگي موجود در جامعه به گراني‌هاي موجود دامن مي‌زند. وقتي قيمت پايه دلار يكباره 2.5 برابر مي‌شود، بايد انتظار جهش قيمت‌ها را داشته باشيم.اين عضو هيات رئيسه اتاق بازرگاني تهران معتقد است: وقتي نقدينگي افزايش پيدا كرده و به بخش توليد نمي‌رود، كالا هم به اندازه كافي وجود نخواهد داشت. به نظر مي‌رسد نقدينگي بيشتر تورم‌زاست و به سمت خريد دلار، سكه، طلا يا احتكار كالا پيش مي‌رود. برخوردار مي‌افزايد: چون توليد صورت نمي‌گيرد، عرضه كاهش پيدا كرده و در مقابل، تقاضا افزايش مي‌يابد. به همين دليل تنها چاره مهار گراني، مهار نقدينگي است. يا اينكه چنان جذابيتي براي بخش توليد ايجاد شود كه پول به سمت توليد برود تا هم كالا توليد شود و فراواني باشد و هم اينكه نقدينگي كنترل شود.
استراتژي كلان در كشور وجود ندارد
مجيدرضا حريري، عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني معتقد است بي‌اعتمادي مردم به مسئولان كم و بيش وجود دارد و مربوط به امروز و ديروز نيست اما در مقابل، اگر معتقديم افزايش نقدينگي وجود دارد، بايد گفت اين نقدينگي در دست عموم مردم نيست و در دست يك عده رانت‌خوار است.
حريري در گفت‌وگو با خبرنگار تهران امروز تاكيد كرد: امروز هر كسي سعي مي‌كند ريالش را تبديل به چيز ديگري كند. چون روز به روز ارزش پول ملي كاهش پيدا مي‌كند و اين كار منطق اقتصادي دارد كه يك واحد پول بي‌ارزش را به يك كالا تبديل كرد.وي افزود: مردم تلاش مي‌كنند با پولي كه دارندكالاهايي را خريداري كنند كه لااقل در آينده نزديك خودشان بتوانند از آن استفاده كنند يا كالايي را خريداري كنند كه قابليت نقدشوندگي داشته باشد. حريري با اشاره به اينكه نقدي به كار مردم وارد نيست، چون آنها كاري را انجام مي‌دهند كه منطق اقتصادي دارد، يادآور شد: مردم با واقعيت زندگي مي‌كنند، نه نصيحت. اشكال اساسي به مسئولان وارد است كه راهكار و استراتژي در اقتصاد كلان كشور وجود ندارد.
اين در حالي است كه روز گذشته يك عضو كميسيون اقتصادي مجلس با اشاره به هجوم مردم براي خريد كالا در زمان افزايش قيمت‌ها به ايسنا گفته بود: اگر مردم به مسئولان تنظيم بازار اعتماد داشته باشند و خاطرجمع باشند كه نياز آنها به كالا برآورده مي‌شود، تقاضا براي آن كالا كاهش مي‌يابد و اين امر در كاهش قيمت نيز اثرگذار است. رحيم زارع افزود: بازار نتوانسته اعتمادسازي خوبي انجام دهد و به موقع تقاضاي مردم را برآورده نكرده است، به همين خاطر است كه فرهنگ مصرف نهادينه نشده تا اگر كالايي گران مي‌شود، همه براي خريد آن كالا هجوم نياوريم. مثلا اين روزها بحث افزايش قيمت پسته مطرح بوده و همه هجوم مي‌آورند كه اين كالا را خريداري كنند مبادا گرانتر از اين شود.
