به گزارش اتاق خبر، افزون بر اين مطلب، همين اخبار ضد و نقيض از احتمال افت قيمت خانه در روزهاي آتي، سوداگران و محتکران را که تا چند ماه قبل و به اميد گرانتر شدن نرخها واحدهاي خود را نميفروختند، به تکاپوي فروش واداشته است و برخي گزارشها نشان ميدهد آنها از در نظر گرفتن تخفيفهاي چندصد ميليوني براي فروش رفتن سريع هم دريغ نميکنند. به هر جهت در کنار عرضه، بايد توجه مهمي به مساله توليد نيز داشت. اگر به واقع با مديريت صحيح و توليد بالا بتوان شرايط را براي خريد مصرفکننده فراهم کرد، آن زمان قيمتها نيز دستخوش تغييرات مثبت خواهد شد و بازار مسکن سر و ساماني ميگيرد. در همين راستا، ايرج رهبر، تحليلگر بازار مسکن، گفتوگويي را با «آرمانملي» انجام داده که در ادامه ميخوانيد.
بسياري از فعالان حوزه مسکن معتقدند نوسانات قيمت در بازارهاي موازي (خودرو، طلا و ارز) ميتواند تاثير بسزايي در افت قيمت مسکن داشته باشد. تحليل شما از اين موضوع چگونه است؟
همانطور که قبلا هم اشاره کردم، ساختمان و بخش مسکن تحت تاثير اقتصاد کلان کشور است، يعني چون سهم آن در اقتصاد کشور بزرگ است، تاثيرگيري آن نسبت به بخشهاي ديگر در اقتصاد کلان بيشتر است. به همين دليل اگر وضعيت اقتصادي با کاهش قيمت يا برعکس آن همراه شود، مسکن هم ناگزير است تا از اين مساله تبعيت کند، به علاوه يکي از خصوصيات اصلي اين بازار آن است که معمولا تغييرات در آن سريع اتفاق نميافتد و زمانبر است. به طوريکه اگر برنامهاي براي توليد مسکن داشته باشيم، اثرات آن دو تا چهار سال بعد مشخص خواهد شد. در موضوع کاهش قيمت هم به لحاظ جنبه رواني، تغييرات به شکل آهسته خواهد بود، اما ما بايد دو بخش اين مساله را تحليل کنيم، يکي اينکه عدهاي تحت عنوان سوداگري در بخش مسکن سرمايهگذاري کردهاند و تعدادي هم با توليد يا خريداري منتظر بودند که قيمتها مرتب افزايش پيدا کند و در يک موقعيت اين چنيني کالاي خود را بفروشند. اين افراد ممکن است احساس خطر کنند و به تبع شيب نزولي قيمتها در بازارها و تاثير آن بر مسکن، براي فروش عجله يا تلاش بيشتري داشته باشند و واحدهاي خود را وارد بازار کنند، گفتني است در چند روز اخير هم اين اتفاق افتاد و همين مساله (ورود واحدهاي تازه مسکوني به بازار) اثر کوتاهمدت قيمتي خواهد داشت و از سويي اين اتفاق بستگي به تحليل همين افراد از شرايط پيش رو هم خواهد داشت. نکته اصلي آن است نقش اين افراد سوداگر بيشمار، در وضعيت بازار، بسيار شاخص و پررنگ است. در حالت کلي و به عقيده من کاهش قيمت ارز بر کل اقتصاد و بازارهاي مالي و دارايي تاثيرگذار خواهد بود و بازار مسکن هم با يک فاصله زماني بيشتر نسبت به آن بازارها، دچار تغييرات قيمتي ميشود.
تعدادي از کارشناسان بر اين باورند که، قيمتها در بازار خانه و مسکن به لحاظ رشد اشباع و بيش از اين گران نخواهد شد و به تبع آن رکود شکل خواهد گرفت. نظر شما در اين باره چيست؟
به طور حتم اين مورد صحيح است و بايد بگوييم يکي از موارد تاثيرگذار ميزان قدرت خريد مردم در جامعه است. يعني زماني که به رکودتورمي ميرسيم، توان قدرت خريد مردم و کساني که مصرفکننده هستند به حد نصاب رسيده است و بايد مدتي از تورم و افزايش قيمت بگذرد تا دوباره توان خريد به مردم بازگردد. از طرفي اگر به دنبال تمامي اين مسائل، ما برنامه توليد را فراموش نکنيم و برنامهريزي مناسبي براي توليد مسکن داشته باشيم، اين ميتواند نيت سوداگران همچون خريد، نگهداري و گرانفروشي را خنثي کند. به عبارت دقيقتر اگر توليد افزايش يابد، اين افراد نااميد خواهند شد و غير از مساله کاهش قيمت ارز که آنها را به تکاپو براي فروش وا ميدارد، نگران توليد بالا ميشوند و با ورود واحدهاي جديد به بازار قدرت عمل آنها کاهش مييابد.
چند وقت قبل خبري مبني بر واگذاري مسکن از طريق بورس کالا با مکانيزم نامشخصي منتشر شد. به فرض انجام چنين اقدامي، آيا ميتوان انتظار داشت قيمتها دستخوش تغيير شود و در حالت کلي اين اتفاق براي مسکن مثبت خواهد بود؟
بايد اشاره کنم، بخشي از آن واگذاريها ممکن است به صورت فروش متري باشد که بازار وارد بورس ميشود، اما عمده آن ميتواند با شکل و هدف ديگري همراه شود. اصولا و به دليل اينکه رشد بالاي قيمت در بازار مسکن اتفاق نيفتد، من مخالف سرمايهاي شدن مسکن هستم و هميشه فکر ميکنم بازار مسکن بايد به سمت به مصرفيشدن پيش رود. تجربههاي گذشته نشان داده است که ما نتيجه خوبي نسبت به اقداماتي از اين دست نگرفتيم، گرچه گفته ميشود کالا اگر وارد بورس شود کنترل قيمت و شفافسازي اتفاق ميافتد، اما در واقع چنين نيست. چراکه ممکن است خيليها در معاملات بورس کالا حرفهايتر از ديگران عمل و کاري کنند که شرايط به نفع خودشان پيش رود. به عبارت دقيقتر شخصي که وارد بازار سهام ميشود انتظار سود دو، سه برابري نسبت به سود سپرده بانکي را دارد و همين عاملي است تا کالاها ارزان نشود. در هر حال ما اين نگراني را داريم و بارها متذکر شديم که مسکن وارد بورس نشود و با چنين اقدامي مسائل مربوط به گراني قيمت حل نخواهد شد. همانطور که اشاره کردم بهبود وضعيت بازار در گروي توجه به توليد و برنامهريزي مناسب و دقيق خواهد بود.