با تلاش هاي بسيار تيم ديپلماتيك كشور برجام را به نتیجه رساند. این در حالی است که با توجه به لغو تحریم ها، انتظار می رود که ایران با آزادی بیشتری به تجارت خارجی بپردازد، استانداردهای زندگی در کشور افزایش یابد و سرمایه گذاران خارجی و داخلی بازار ایران را جذاب تر از همیشه ببینند.
تأثیرات رفع برجام می تواند آنی، کوتاه‌مدت و حتی بلندمدت باشد. قطعا خبرهایی مانند لغو تحریم‌ها تأثیراتی آنی را در اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد که از آن به عنوان تاثیرات روانی و کوتاه مدت نام برده می شود. این تاثیرات می تواند باعث افزایش انگیزه فعالان اقتصادی برای حضور در بخش‌های بخش‌های تولیدی از یک طرف و تشویق صاحبان سرمایه برای حضور بیشتر در بازار برای سرمایه گذاری باشند.
همگان به خوبی می‌دانند تکیه بر درآمد‌های نفتی باعث شده است اقتصاد ایران ضعیف، ناتوان و به تعبیری بهتر فاقد مزیت‌های لازم برای حضور در بازارهای جهانی باشد. از‌طرف‌دیگر این فضای باز اقتصادی از گذشته تا به امروز به هر نسبتی که بوده، وابستگی بیشتری به واردات داشته است. اقتصاد ما به واردات اجناس مصرفی در قبال فروش نفت خام عادت کرده است. این عادت ناپسند به جای واردات دانش روز، سبدی برای واردات کالاهای مصرفی شده است. واردات کشور از هفت یا هشت سال گذشته بیشتر کالاهای مصرفی است. در کنار این میزان واردات، قاچاق کالا نیز داریم که در مجموع در سال‌های اخیر نزدیک به صد میلیارد دلار واردات قاچاق و غیرقاچاق در کشور داشتیم. طبعا هر گشایشی در فضای مناسبات پولی و بانکی بعد از تحریم‌ها رخ دهد، تأثیر مستقیمی بر فضای اقتصادی ایران دارد.
شرایط اقتصادی کشور مانند خودرویی است که ترمز دستي آن كاملا كشيده شده است. در حقیقت به دلیل رکود در بازار كسب و كار و بنگاه هاي كوچك جامعه، هيچ تراكنشي مالي و اقتصادي كه به سمت بهبود باشد به چشم نمي خورد و فقط صحبت از کمبود نقدينگي و مشکل چرخش در بازار پول و كالا شنيده مي شود.
در هر كسب و كاري نبود چرخش پول و فروش كالا و از همه مهمتر وصول مطالبات از اولويتهاي بازار آزاد مي باشد. این موضوع برای كشوري كه تقریبا٩٠ هزار واحد صنفي در آن فعالیت می کنند بسیار مهم و حیاتی است. به همین دلیل، از طرفي شاهد ورشكستگي واحدهاي توليدي غول پيكر و تعديل نيرو و كاهش توليد مي باشيم و از طرفي مشاهده مي كنيم بانك ها از وظایف خود که مهمترین آنها بانكداري و ایجاد تسهيلات براي مشتريان خود است، دور شده و به تجارت در بازار آزاد و در زمينه هاي غير تخصصی خود ورود كردند. آيا تا زمانيكه سود بهره بانكي ٢٠٪ هست براي توليد كننده و واردكننده به صرفه هست وارد کارهای اقتصادی شوند؟ آيا تا زمانيكه سود بانكي به زير ١٥٪ کاهش پیدا نکند می توان امید داشت که فعالان اقتصادی بدون ترس از ورشکستگی و بدهکار شدن به سیستم بانکی فعالیت اقتصادی انجام دهند ؟
پس تنها به فرجام رساندن برجام براي اين اقتصاد بیمار نمی تواند به تنهایی موثر باشد. مگر اینکه شاهد تحولی بزرگ در سيستم بانكداري کشور و نظارت بر عملکرد بانك ها برای جلوگیری از فعالیت های غیر مرتبط با حوزه بانكداري انجام شود. در این میان با کاهش بهره بانكي سرمایه های سرگردان از بانک ها خارج و برای سرمایه گذاری در بازارهایی مانند تولید و بورس وارد شوند.
*بازرس اتاق بازرگانی ایران و هند
