اتاق خبر: اكوتوريسم به استفاده از جذابيت‌هاي بوم‌شناختي و زيست‌محيطي و ژئوتوريسم و بهره‌گيري از جاذبه‌هاي زمين‌شناختي در صنعت گردشگري اطلاق مي‌شود و هرچند اين دو بخش به‌عنوان دو شاخه مستقل محسوب مي‌شوند اما هر دو به مفهوم استفاده از ظرفیت‌های طبیعی در گردشگری هستند و در بسياري از موارد نمي‌توان مرزی بين آنها قائل شد.صنعت گردشگري که بخشی از آن را ژئوتوريسم و اكوتوريسم تشکیل می‌دهند، صنعت بدون دودكش نام گرفته است؛ چرا كه با حفظ طبيعت و پاكي محيط زيست همراه است. اين دو شاخه گردشگری كاربردهاي فراواني دارند كه از آن جمله مي‌توان به ايجاد اشتغال، انجام تفريحات سالم، كمك به آموزش و تحقيقات و آشنايي با مسائل اكولوژيكي و زمين‌شناختي، تبادلات علمي و فرهنگي، افزايش غرور بومي و ملي، آموزش رفتار‌هاي صحيح زيست محيطي و جلب حمايت آحاد جامعه از ذخاير و ميراث‌ملي و طبيعي اشاره کرد.
پتانسیل‌های خراسان شمالی
استان خراسان شمالي با تنوع زمين‌شناسي قابل ملاحظه در محدوده سه ايالت ساختاري شامل زون‌هاي هزار مسجدكپه‌داغ، البرز شرقی و ايران مركزي قرار دارد و از نظر منابع طبيعي و تقسيم‌بندي جنگل‌هاي ايران نيز مشتمل بر دو ناحيه رويشي ايران- توران با گونه غالب اُرس در عمده نقاط استان و جنگل‌های هيركاني در غرب استان (منطقه درکش واقع در دامنه شمالی آلاداغ و به‌عنوان تنها جنگل بلوط شرق ايران) است. همچنين اين استان داراي حيات وحش و تنوع گياهي كم‌نظيري بوده و از لحاظ تقسيمات زيست‌محيطي مشتمل بر چندین پارك ملي، پناهگاه حيات وحش ومناطق حفاظت شده مي‌باشد.از سایر عوارض طبیعی این استان می‌توان به انواع غارها مانند غار هنامه در شيروان و گنج‌كوه در جاجرم، چشمه‌هاي آب گرم معدني و كارستي نظير چشمه مهمانك سملقان، قلعه زوي شيروان و ايوب‌راز و جرگلان، دره‌هاي عميق گسلي و ناوديسي (یا همان زاوها در گویش محلی و کرمانجی شمال خراسان) مانند دره خسرويه فاروج، اسفيدان بجنورد، روئین اسفراین و اوغاز شيروان، انواع آبشارها چون اسطرخي شيروان، بيار مانه و سملقان و ايزي اسفراين، كوهستان‌ها و قله‌هاي مرتفع آهكي با چشم‌اندازهاي طبيعي چون قله شوان گليل و قله‌هاي شاه‌جهان، سالوك، بهار و قورخود، يخچال‌هاي كوچك طبيعي (يا همان برفنديل‌ها درگويش كرمانجي خراسان) نظير برفنديل‌هاي محمدشريف و سنجربيگ در شمال شيروان و‌هاور در منطقه دركش، تپه‌ها و نهشته‌هاي لسي بدرانلوي بجنورد توأم با تاكستان‌هاي ديم و طبيعت سرسبز، مئاندرها يا همان پيچان‌رودهاي زيباي اترك در منطقه مانه و پديده‌ها و رخساره‌هاي متنوع ژئومورفولوژيكي چون رخساره پهنه‌هاي رسي و نمكي، اينسلبرگ و تپه‌های سرخ منفرد واقع در مناطق بياباني استان اشاره کرد.
از سوي ديگرخراسان شمالي به‌عنوان يكي از قطب‌هاي عشايري كشور و دربرگيرنده صدها طايفه از ايلات كرد (كرمانج)زعفرانلو و شادلو و ازجمله كهن‌ترين اقوام ايراني و آريايي با فرهنگ و آداب و سنن غني تاريخي نظير موسيقي اصيل کرمانجی، كشتي باچوخه و صنايعدستي می‌باشد كه در حوالی پديده‌هاي ژئوتوريستي و اكوتوريستي استان سكني گزيده‌اند. همچنين این استان با ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد از حيث جغرافياي انساني شامل اقوام و گويش‌هاي گوناگون چون تات و فارس، كرد، ترك و تركمن به‌عنوان گنجينه فرهنگ‌ها و تنوع قومی تلقي می‌شود. ازجنبه ديگر، خراسان شمالی در مسير جاده آسيايي شمال-مشهدمقدس يعني در حد فاصل دو قطب مهم گردشگري كشور و در مسير تردد ميليون‌ها زائري واقع است كه به زيارت بارگاه مطهر امام رضا(ع) مشرف می‌شوند و نيز این استان داراي مكان‌هاي تاريخي و باستاني متعدد چون آتشكده اسپاخو درمانه و سملقان، ارگ بلقیس اسفراین، قلعه جلال‌الدين جاجرم، آيينه‌خانه وعمارت تاريخي مفخم دربجنورد، قلعه تیموری شیروان و بقعه و بارگاه‌هاي متعدد مذهبي و صدها اثرتاريخي، مذهبي و باستاني ديگر مربوط به عهد پارت‌ها و دوره‌های دیگر است.
پیشنهاد
با شرح فوق شايد نتوان مدعي برتري جذابیت‌های طبیعت‌گردی اين استان نسبت به ساير مناطق كشور شد، اما می‌توان به صراحت اذعان داشت كه خراسان شمالي داراي ويژگي‌هاي منحصربه‌فردی از انواع گردشگری نظیر توريسم عشاير، آثار باستاني، تاريخي، فرهنگي و تنوع قومی می‌باشد كه مكمل ظرفیت‌های طبیعی استان محسوب می‌شوند. در پايان پیشنهاد می‌کنم سازمان‌هاي مرتبط مانند ميراث فرهنگي، صنايعدستي و گردشگري، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، منابع طبيعي و آبخيزداري، محيط زيست، امور عشاير، صنايع و معادن، سازمان زمين‌شناسي و ساير متوليان و به‌ویژه کارگروه گردشگری استان به‌طور جدي از اين مهم حمايت کنند و با مساعدت و همفكري محققان و صاحب‌نظران و با انجام مطالعات همه‌جانبه، برنامه‌ها و زيرساخت‌هاي گردشگری استان را تقویت کنند. بديهي است با تحقق اين امر و فعليت يافتن تمام جنبه‌ها و استعدادهاي مزبور، صنعت گردشگري اين استان خواهد توانست نقش مهمي در رشد اقتصادی و توسعه پايدار منطقه‌اي و ملي ایفا کند.
منبع: دنیای اقتصاد
94104
