اتاق خبر:یكی از بدیهی ترین مسائل اقتصادی در مناطق مرزی تامین درآمد و نیازهای مردم ساكن در حاشیه نوار مرز ازطریق تبادل و فروش كالا به ساكنان كشور مجاور است و این امر از دیرباز به شیوه سنتی در سیستان وبلوچستان واقع در جنوب شرق ایران رواج داشته است.
سیستان و بلوچستان افزون بر یك هزارو 100 كیلومتر مرز خاكی با كشورهای پاكستان و افغانستان و افزون بر 310 كیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
با كاهش باران در جنوب و خشك شدن هامون در شمال این استان، بسیاری از مردم راه درآمدی خود را از طریق مرز یافتند.
یكی از سیاست های در حال توقف كه دولت یازدهم بار دیگر آن را احیا كرد، فروش سوخت به كشورهای همسایه از طریق مرزنشینان سیستان و بلوچستان است كه در مجموع 70 هزار خانوار ساكن در شعاع 20 كیلومتری مرزهای این استان را شامل می شود.
** رضایت مرزنشینان از فروش سوخت / انگیزه برگشت مهاجران به استان
یكی از مرزنشینان منطقه سیستان واقع در شمال سیستان وبلوچستان كه با افغانستان هم مرز است به خبرنگار ایرنا گفت: اینك 18 سال خشكسالی بر سیستان سایه افكنده و مردم توان كشاورزی در این شرایط را ندارد.
حسینعلی رمرودی خاطرنشان كرد: مرز منطقه سیستان بوسیله دیوار امنیتی مسدود شده و امكان تجارت سنتی نیز برای مردم وجود ندارد بنابراین طرح فروش سوخت مرزی می تواند به رونق زندگی مردم این منطقه كمك بسزایی كند.
وی افزود: گرچه صحبت هایی از فروش سوخت مرزی در میان است اما تا كنون هیچ پولی به حساب خانوارهای منطقه سیستان واریز نشده است.
وی بیان كرد: مسئولان مربوط در حال بررسی و صحت حضور مردم در منطقه هستند زیرا بسیاری از افراد به دلیل خشكسالی و كمبود درآمد از این منطقه مهاجرت كرده اند.
رمرودی اظهار داشت: در آمد حاصل از فروش سوخت باید به افراد مهاجرت كرده نیز تعلق گیرد تا انگیزه ای برای بازگشت داشته باشند زیرا نمی توان به بهانه مهاجرت حقوق مرزی آنان را كه سالهای زیادی در منطقه سكونت داشته اند نادیده گرفت.
الهین بخش ملا زاده از مرزنشینان شهرستان سراوان و هم مرز با پاكستان نیز به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: فروش سوخت مرزنشینان و درآمد حاصل از آن سبب امیدواری مردم كم درآمد این منطقه شده است.
وی ادامه داد: بسیاری از افراد برای پول حاصل از این فروش برنامه ریزی كرده اند و برخی نیز از خرید سهام دسته جمعی با این درآمد سخن می گویند.
وی افزود: فروش سوخت ازطریق تعاونی های مرزنشینان انجام می شود كه این امر خود به خود این تعاونی های تقریبا از كار افتاده را فعال و اشتغال زیادی در این منطقه ایجاد كرده است.
وی تصریح كرد: بیشتر مرزنشینان سراوان از این طرح رضایت دارند و خواستار ادامه این روند هستند.
**فعال شدن 54 تعاونی مرزنشینان در استان
مدیركل امور اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: كارگروه فروش سوخت مرزی استان پس از اینكه مسئولیت ها به فرمانداران هر شهرستان واگذار شد عملكرد مطلوبتری داشت به طوری كه اینك متوسط فروش سوخت در بازارهای استان 2.5 میلیون لیتر است.
علیرضا نورا ادامه داد: كارگروه استان برخی سیاست گذاری های مربوط به فروش سوخت، نظارت و ارزیابی بر آن را انجام می دهد و مسئولیت اجرا بر عهده فرمانداران است.
وی با اشاره به فعال شدن مجدد تعاونی های مرزنشینان در سیستان و بلوچستان افزود: در سالهای قبل به دلیل عملكرد نامطلوب، تعداد تعاونی های مرزنشینان از 108 تعاونی به 18 تعاونی كاهش یافته بود اما پس از اینكه تعاونی های مرزنشینان با رویه جدیدی وارد مدار شدند اعتماد مردم به آنها افزایش یافت و اینك 54 تعاونی در استان فعال است.
**انتقال سوخت با تانكر به صرفه نیست
وی تصریح كرد: میزان انتقال سوخت اینك به مرحله ای رسیده كه انتقال از طریق تانكر امكان پذیر نیست و باید برای انتقال سوخت روش های دیگری را به كار بست.
مدیركل امور اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان خاطرنشان كرد: زمان تخلیه برای هر تانكر 30 هزار لیتری 2 ساعت است كه با توجه به انتقال انبوه درمرز باید از روش لوله گذاری انتقال سوخت با استفاده از توان بخش خصوصی استفاده شود.
نورا ادامه داد: بر اساس برآوردهای انجام شده برای انتقال سهمیه یك ماه مرزنشینان 20 هزار ساعت نیاز است و با توجه به اینكه قرار است 2 باراچه مرزی دیگر نیز فعال شود، انتقال سوخت از طریق لوله از ضروریت هاست و سرمایه گذار بخش خصوصی از كشور افغانستان نیز آمادگی خود را در این رابطه اعلام كرده است.
وی بیان كرد: ایجاد جایگاه سوخت توسط وزارت نفت در نقاط مرزی نیز می تواند موثر باشد.
**مشكلات فروش سوخت مرزنشینان
وی تصریح كرد: یكی از مشكلات عمده فروش این سهمیه تفاوت قیمت سوخت صادراتی وزارت نفت و این سهمیه است به طوری كه سوخت عرضه شده صادراتی هفت هزار ریال اما سوخت سهمیه مرزنشینان 9 هزار ریال است و موجب كاهش انگیزه خریداران می شود.
مدیركل اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان خاطرنشان كرد: برای حل این مشكل باید قیمت صادراتی سوخت افزایش یابد یا قیمت سوخت سهمیه مرز نشینان كاهش یابد.
**درآمد فروش سوخت به حساب مرزنشینان واریز شده است
نورا ادامه داد: برخی از فرمانداریها نیز با توافق مردم منطقه درخواست خرید سهام و سرمایه گذاری با استفاده از درآمد حاصل از فروش سوخت سهمیه مرزنشینان را دارند.
وی افزود: در پایان سال 94 مجوز برداشت درآمد واریز شده به سرپرست خانواده ها صادر شد كه این میزان در شهرستان سراوان به ازای هر خانوار 120 هزار تومان بوده است.
وی تصریح كرد: واریز درآمد حاصل از فروش سوخت برای سایر شهرستانها نیز در دستور كار قرار گرفته اما به دلیل حضور نداشتن افراد در منطقه این كار در مرحله راستی آزمایی است.
**میزان فروش سوخت سهمیه مرزنشینان
مدیر شركت پخش فراورده های نفتی منطقه زاهدان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تا كنون حدود 146 میلیون لیتر سوخت فروخته شده كه 52 میلیون لیتر آن به صورت خرده فروشی در بازاچه ها به فروش رسیده است.
دادخدا اعتصامی افزود: 24 میلیون لیتر سوخت تنها در 2 پایانه مرزی استان فروخته شده است.
وی ادامه داد: سهمیه سوخت مرزنشینان ساكن در شعاع 20 كیلومتر در حال لغو بود كه این امر با پیگیری های مسوولان به ویژه استاندار سیستان و بلوچستان احیا شد و تا كنون 70 میلیون لیتر سهمیه مرزنشینان در استان فروخته شده و ارزش این فراورده ها نیز معادل هزار و 270 میلیارد ریال بوده است.
وی خاطرنشان كرد: همچنین در سال قبل 400 میلیارد ریال در پایانه های استان از كنترل باك خودروها درآمد كسب و با عنوان درآمد حوزه سوخت واریز شده است.
مدیر شركت پخش فرآورده های نفتی منطقه زاهدان بیان كرد: بر اساس اطلاعات موجود پول فروش 70 میلیون لیتر سوخت سهمیه مرزنشینان در سال قبل، به حساب ساكنان شعاع 20 كیلومتری مرز واریز شده است.
اعتصامی اظهار داشت: فروش سوخت مرزنشینان در پنج بازارچه استان برای كمك به معیشت مرزنشینان انجام می شده و تنها در شهرستان میرجاوه فروش سوخت صورت نگرفت كه بر اساس آخرین تصمیم كارگروه سوخت استان، فروش سوخت در این شهرستان از تعاونی مرز نشینان به اتحادیه واگذار شد.
وی افزود: 20 تعاونی از كل تعاونی های مرزنشینان فعال در این استان در حال فروش سوخت برای مردم هستند كه 105 میلیون لیتر سهمیه ماهیانه 70 هزار خانوار مرزنشین در اختیار آنها است.
**موانع برای فروش سوخت مرزنشینان
وی ادامه داد: برخی از تصمیمات در این باره از مركز گرفته می شود كه ما تمایل داریم تصمیمات اساسی بر عهده استان باشد.
مدیر شركت پخش فراورده های نفتی منطقه زاهدان تصریح كرد: فروش سوخت و انتقال آن از طریق نفتكش به كشور مقابل كار سختی است كه باید برنامه های دیگری برای آن در نظر گرفته شود.
اعتصامی خاطرنشان كرد: به ازای هر تن سوخت 240 دلار به گمرك افغانستان تعلق می گیرد كه این موضوع سبب فشار مالی بر طرف داخلی می شود بنابراین انتظار می رود برای تغییر انتقال از نفتكش و استفاده از راه های دیگر هرچه زودتر تصمیم گیری شود.
وی بیان كرد: كشور افغانستان از فروش سوخت استقبال كرده و هم اینك تاجر بخش خصوصی آن برای همكاری با ایران اعلام آمادگی كرده و برخی جلسات نیز در كشور افغانستان برای بررسی بهبود روند این موضوع برگزار شده است.
وی افزود: گرچه كشور پاكستان با فروش سوخت موافقت نكرده است اما برخی از تجار آن اظهار داشته اند كه در صورت تحویل سوخت پاك می توانند دولت را به خرید سوخت مجاب كنند.
بر اساس مصوبه اعلام شده در هر ماه هزار و 500 لیتر سوخت (گازوییل) برای فروش به آنسوی مرز به هر خانوار ساكن در شعاع 20 كیلومتری مرزهای سیستان و بلوچستان تعلق می گیرد كه عموما سهمیه هر منطقه و روستا به صورت تجمیعی به وسیله تعاونی مرزنشینان به آنسوی مرز انتقال می یابد و سود حاصل از آن به خانوارها پرداخت می شود.
فروش سهمیه سوخت مرزنشینان كمك بزرگی برای مرزنشینان سیستان و بلوچستان به دلیل قرار گرفتن در منطقه ای محروم و كمتر برخوردار است.
منبع:ایرنا
