اتاق خبر - این رسانه نوشت: الف از هفته گذشته از آقای بهروز کمالوندی دعوت کرده بود که به سئوالات بینندگان در درباره ابعاد مختلف برنامه هسته‌ای و مسائل مربوط به سازمان انرژی اتمی پاسخ بدهد. تنها پس از چندین ساعت از این اعلام تعداد سوالات زیادی به الف ارسال شد که پس از بازبینی سوالات از حیث تکراری نبودن و مرتبط بودن با حوزه فعالیت وی، خبرنگار الف با حضور در سازمان انرژی اتمی از آقای بهروز کمالوندی جویای پاسخ های کاربران شد.
آقای کمالوندی طبق روال همیشه با سعه صدر به تمام سئوالات خبرنگار الف پاسخ داد که جا دارد از ایشان تشکر به عمل بیاوریم.
آنچه در ادامه می آید، سوالات بینندگان الف، از معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی شد که بهروز کمالوندی به آنان پاسخ داده است.
الف: در مورد برنامه‌های سازمان انرژی اتمی بعد از برجام بفرمایید و اینکه قرار است در آینده چه برنامه‌هایی انجام شود؟
کمالوندی: ممکن است سازمان انرژی اتمی در بخشی از برنامه‌های خود متاثر از برجام که محدودیت هایی را ایجاد کرده است باشد ، اما تاثیر این محدودیت‌ها کم است، به طور مثال غنی‌سازی ما انجام می شود اما با محدودیت‌هایی در اندازه، سطح و زمان که قرار است تمامی این موارد بعد از حدود 15 سال برداشته شود اما مهم ترین موضوع اصلی دعوا، به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی بود که حاصل شده است.
در فرآیند برجام مشکل خاصی وجود ندارد در مواردی طرف مقابل سعی دارد آنچه را که نتوانست در مذاکره بدست آورد به نحو دیگری حاصل نماید اما با توجه به مواضعی که داشته ایم بویژه با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری غربی‌ها مجبور هستند تا برجام را بپذیرند و خودشان را با واقعیت تطبیق بدهند.
ما با برجام محدودیت‌های داوطلبانه و در عین حال دستاوردهای بزرگ داشتیم، از سویی به رسمیت شناختن غنی‌سازی و لغو قطعنامه های مختلف شورای امنیت که موجب تحریم‌های ظالمانه علیه ایران شده بود و همچنین فضا برای همکاری‌های بین‌المللی باز شده و دعوت‌ها و سفرهای مختلفی صورت گرفته است که در این سفرها همکاری‌های هسته‌ای در دستور کار قرار دارد.
یکی از موضوعات مهم دیگر بحث تولید سوخت است. تولید سوخت راکتور تحقیقاتی و نیروگاهی ما در قالب مازاد بر 300 کیلو با توجه به اینکه ما این امکان را داریم که سوخت تولید و تایید شده مازاد بر 300 کیلو تولید شده در کشور خودمان داشته باشیم از جمله مهمترین دستاوردهای برجام است. پیش از برجام یادداشت‌های تفاهمی با روسها داشتیم که در سفر اخیر به روسیه نیز این موضوع را پیگیری کردیم و در واقع اگر هدف از غنی‌سازی، تولید سوخت باشد به نظر می‌رسد که برجام فضای خوبی را برای ما ایجاد کرده است. بنابراین برجام نه تنها محدودیت ایجاد نکرده بلکه فضای مناسبی برای همکاری ایجاد کرده است، شاید محدودیت زمانی وجود داشته باشد اما بازهم از نظر زمانی عقب نیستیم چرا که تولید سوخت نیروگاهی و راکتور تحقیقاتی یک فرآیند چند مرحله‌ای است و تنها آزمایشات پس از پرتودهی آن ممکن است چندین سال طول بکشد.
ایرنا
94110
در زمینه افزایش ظرفیت نیروگاهی با توجه به نیاز برق کشور، الزام به تولید بدون آلایندگی وجود دارد که قرارداد با روسیه در این خصوص امضاء شده است که اجرای کامل آن چندسال طول می‌کشد اما نکته اصلی که وجود دارد این است که ما باید به نیروگاههای بیشتری نیز فکر کنیم. در واقع افزایش نیروگاههای هسته ای برای تولید برق، برنامه اصلی سازمان انرژی اتمی است.
موضوع بعدی کاربردهای غیر نیروگاهی است که در سه حوزه اصلی پزشکی، صنعتی و کشاورزی اهمیت دارد که قرار است این گونه فعالیت‌ها افزایش پیدا کند. لذا برجام در این مورد هم محدودیتی ایجاد نکرده است و تنها مانع افزایش سطح و میزان غنی‌سازی شده که در حال حاضر نیز تا زمانیکه نیروگاههای ما افزایش پیدا نکند نیاز فوری ما در کشور نیست.
الف: ارزیابی شما از فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولین چیست و رهبر انقلاب در این دیدار چند نکته را خطاب به آقای صالحی مطرح کردند، که شما این را چگونه تحلیل می‌کنید؟
کمالوندی: رهبر انقلاب اخیرا اعلام کردند که ما توانایی رسیدن به 100000 هزار سو در طول یک سال و نیم را داریم دلیل آن نیز این است که ما بعد از ماشینهای IR1 ماشین‌هایی داریم که توانایی آن ها بیش از IR1 است، در سال آینده دیگر از این ماشینهای قدیم استفاده نمی شود، غربی ها فکر می کردند در حال تغییر صحنه بازی هستند اما اینطور نیست، چرا که آنها هستند که در حال حاضر نیاز دارند به این توافق احترام بگذارند. اگر آنها بخواهند این توافق را نقض کنند طبق فرمایش مقام معظم رهبری اگر آنها برجام را پاره کنند ما آن را آتش می زنیم.
حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم خطاب به دکتر صالحی فرمودند: «توقعات طرف مقابل را در زمینه الیاف کربن دارای کاربرد در سانتریفیوژها و اندازه‌گیری 300 کیلو مواد هسته‌ای مطلقاً قبول نکنید و زیر بار آنها نروید.» رعایت این ملاحظات مقام معظم رهبری در گذشته نیز در خلال مذاکرات با 1+5 و پس از آن، همواره مورد توجه دکتر صالحی و این سازمان بوده است و در آینده نیز مد نظر خواهد بود . رهنمودهای مقام معظم رهبری همواره نصب العین این سازمان و مسئولین آن بوده و خواهد بود.
الف: علت ادغام برخی شرکت ها و پژوهشکده ها در سازمان انرژی اتمی چیست؟ اگر فعالیت سازمان به گفته رییس محترم سازمان کاهش پیدا نکرده است این قضیه چه مفهومی پیدا می‌کند و اینکه برخی صاحبنظران اعتقاد دارند که برجام موجب تعدیل تعدادی از کارمندان شده است، شما این ادعاها را تایید می کنید؟
کمالوندی: ادغام‌هایی صورت گفته است که البته باعث افزایش کارایی شرکتهای وابسته به سازمان شده است، ما در گذشته شرکت‌هایی داشتیم که کار طراحی، مهندسی و اجرایی را با هم انجام می دانند، آنها پروژه های محوله را از ابتدا تا انتها خود انجام می دادند ، قرار است این شرکت ها را تخصصی کرده و کارها بر اساس تخصص در آنها تمرکز یابد، قرار نیست کسی بیرون برود بلکه این اقدام در جهت این است که توانایی‌ها بالا برود.
در دولتهای قبلی در مواردی حتی در طول یکسال حدود 1200 نفر به کارشان خاتمه داده‌اند، این طبیعت کار سازمان است، سازمان کارهایش فصلی و پروژهای است و اگر اینطور نباشد باید ایراد گرفت چرا که پروژه ها فصلی است و امکان دارد از افرادی استفاده شود که در پروژه های بعدی آن افراد به کار نیایند لذا هیچ کس از سازمان انرژی اتمی اخراج نشده است، اگر واقعا چنین موضوعی رخ داده است، نام این افراد متخصص را به ما اعلام نمائید تا بررسی کرده و پاسخ دهیم. متاسفانه پرداختن به این موضوع از ابتدای کاردولت کلید خورد، که دانشمندان هسته‌ای را اخراج کردند.
ما اعلام می‌کنیم که نیروی متخصص سازمان همواره حفظ می‌شود و خواهد شد و تنها با اتمام پروژه ها امکان دارد نیروهای متخصص جا به جا شوند، نیروهای ثابت سازمان حدود کمتر از هفتصد نفر هستند در حالیکه نیروهای غیر ثابت حدود 13000 هزار نفر هستند که معمولا اینها جا به جا می شوند. ناگفته نماند که چند سال پیش 4 نفر از متخصصین جابجا شدند که اتفاقا به دفتر بنده هم آمدند که البته نیروی رسمی هم نبودند، خوب این جابجایی‌ها بنابر تصمیم مدیریتی و به منظور بهبود کار اتخاذ شده بود و ما اعلام کردیم که ما با آنها همکاری می‌کنیم اما متاسفانه تحریکاتی از بیرون بود و خودشان سازمان را ترک کردند. بنابراین برجام ربطی به این قضیه ندارد و همانطور که گفتم کارمندی از سازمان انرژی اتمی اخراج نشده است، ما حتی در حوزه غنی سازی در نطنز و فردو کسی را بیرون نکردیم و همه به کار خود ادامه می‌دهند.
الف: آیا مراکزی که قبلا به کار مشغول بودند و هم اکنون بعد از توافق حاصل شده، نوع کار آن ها تغییر کرده است یا بر اثر توافق به عمل آمده این مراکز تعطیل شده اند؟
کمالوندی: در حال حاضر هیچ مرکزی تعطیل نشده است، فردو غنی‌سازی نمی‌کند اما بخش مهمی از ماشین‌ها و نیز زیرساختهای آن بر سر جای خود باقی هستند، البته یک سری از ماشین‌ها را جمع کردیم اما عمده ماشین ها کار می کنند و در نطنز نیز به همین شکل است. همچنین به مدت چهار، پنج سال مواد سوخت رآکتور تهران را داریم که اگر این مواد تمام شود آنها باید به ما با قیمت بین المللی بفروشند و می توانیم آن را خریداری که اگر به ایران نفروشند ما این حق را داریم که بتوانیم آن را تولید کنیم و در واقع در تولید بسته نیست.
اگر از روز اول هم سوخت 20 درصد را می فروختند، تولید آن از لحاظ اقتصادی برای ما به‌صرفه نبود، البته این اشتباه آنها به نفع کشور شد و موجب شد تا به توانمندی تولید غنای بیست درصد و سوخت رآکتور تهران برسیم.
الف: بسیاری از کارشناسان مطرح کردند که غنی سازی از نظر بسیاری، دارای توجیه اقتصادی نیست، با وجود ذخایر عظیم گازی و همچنین استعداد عظیم تولید نیروی خورشیدی و بادی در ایران، چرا ایران اقدام به این کار کرد، در حالی که نیروگاهها هسته ای در اروپا هم مخالفت جدی دارد و مثلا المان تصمیمی گرفته تا سال 2022 همه نیروگاههای هسته ای را تعطیل کند؟
کمالوندی : ما کشوری هستیم که نیروی انسانی زیادی داریم که می توانیم از توانایی آنها استفاده کنیم اما هرکدام از اینها ارزش خودش را دارد به طور مثال انرژی های تجدید پذیر نمی‌تواند جایگاه هسته ای را بگیرد. مهم ترین آنها این است که یک روز باد و خورشید وجود دارد و روز دیگر نیست، به طور مثال ترکیه برنامه‌ریزی کرده بود که 25 درصد از برق خود را از سدها بگیرد اما با توجه به مشکلات ناشی از تغییرات آب و هوائی همیشه آب کافی برای استفاده پشت توربین‌ها وجود ندارد و این موضوع موجب شده است تا با مشکل جدی مواجه شوند.
این در حالی است که برای 330 روز در سال می‌توان از نیروگاه هسته ای استفاده کرد، ما بالاترین ظرفیت نیروگاه بادی که در کشور داریم نیم مگابایت است. فرانسه هم تصمیم گرفته است که نیروگاههای هسته‌ای خود را افزایش ندهد اما برای آنها اشکال ندارد چراکه حدود 58 نیروگاه هسته‌ای دارند که البته همه پیر شده اند اما از طریق هسته‌ای سهم برق خود را همچنان در این کشور حفظ خواهد کرد. در مورد آلمان هم نتیجه خود را دارد باید دید که توجیه اقتصادی دارد یا خیر چرا که زمانیکه برق توسط ژنراتورهای بادی تولید می‌شود دولت باید سوبسید زیادی بدهد و تعرفه ها افزایش پیدا می کند.
الف : اولین بار غنی سازی و استفاده از سانتریفیوژ چند سال پیش و توسط کدام دولت آغاز شد؟
کمالوندی: اولین بار بیش از حدود بیست سال پیش ساخت ماشینهای سانتریفیوژ با استفاده از مدل پاکستانی که تولید آن در ایران بصورت مهندسی معکوس بود آغاز شد که البته خود پاکستان هم آنرا از کشورهای اروپایی وارد کرده بود، مهندسی معکوس همانند کپی است اما همین موضوع مقدمه ای شد تا خودمان سانتریفیوژ تولید کنیم. این ماشین اوایل اشکالات زیادی داشت چرا که درسرعت بالا و پایین تعادلش بهم می‌خورد و باعث برخورد موتور با بدنه می‌شد. با کسب تجربه بتدریج کار ساخت ماشینهای پیشرفته تر آغاز شد و در حال حاضر دارای ظرفیت بسیار خوبی در تولید سانتریفیوژهای پیشرفته قرار داریم.
الف: یکی از مخاطبین الف سوالی پرسیده بودند که شما دقیقا بعد از برجام تو سازمان؛ غیر از میزبانی از بازرسان آژانس و غیره، چکار می کنید؟!
کمالوندی: ما همچنان برخی از کارهای گذشته را انجام می دهیم، قرار است نیروگاههای جدیدی احداث کنیم و فقط صرفا در بحث غنی سازی محدودیت داریم. بازرسی‌های آژانس برای بیش از 180 کشور دنیا حتی کشورهایی که هسته‌ای هم نیستند و صنعت هسته ای هم ندارند انجام می‌شود و بازرسان در آنها رفت و امد می کنند؛ ما با آژانس موافقتنامه پادمان را بیش از 40 سال پیش امضاء کردیم و آنها باید طبق این موافقتنامه از تاسیسات هسته‌ای ما بازرسی کنند و این طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
خوشحالیم که جزو معدود کشورهایی در دنیا هستیم که غنی سازی دارد، درست است که در حال حاضر غنی‌سازی ما محدود بود اما قراره در اینده گسترش پیدا کند چرا که بسیاری از کشورهای دنیا این غنی سازی را ندارند. اما در مورد بازرسی باید گفت که بازرسی برای راستی‌آزمایی است که روند خوبی نیز دارد و مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد.
الف: فروش اب سنگین بین ایران و امریکا به کجا رسیده است، چرا که اظهار نظرهای مختلفی در این مورد مطرح می‌شود؟
کمالوندی: اب سنگین مازادی دارد بر 130 تن، که در حال حاضر حدود بیش از هفتاد تن مازاد بر 130 تن داریم که باید به بازار بین‌المللی عرضه کرده و به کشورهای متقاضی بفروشیم. امروز نیاز اساسی ما حداکثر سالانه یک تن است اما پنج سال دیگر زمانیکه رآکتور اراک باز طراحی و ساخته شد نیاز ما 65 تن است، ما در حال حاضر علاوه بر این 65 تن، 65 تن دیگر هم کنار گذاشتیم یعنی ما در حال حاضر 130 تن را کنار گذاشتیم برای پنج سال دیگر. ما غیر از تبدیل کردن مازاد آب سنگین خود به ارز راه دیگری نداریم، پس باید آنرا بفروشیم حالا که قرار است بفروشیم باید دید که وضعیت دنیا چطور است، چراکه دو نوع مصرف وجود دارد، مصرف نیروگاهی و معدودی هم مصرف رآکتور تحقیقاتی است که البته یک مصرف غیرنیروگاهی یا تحقیقاتی هم داریم که شامل صنعتی و دارویی می‌شود.
نیاز سالیانه این بازار 85 تن است که 75 تن از آن مربوط به امریکا است، ما اگر بازار آمریکا را کنار بگذاریم، یک سوم 85 تن می‌شود حدود 28 تن که بازار کشورهای دیگر را تشکیل می‌دهد، پس کارعاقلانه این است که آب سنگین خود را به بازار آمریکا بفروشیم. دلایل دیگری هم جود دارد از جمله اینکه: در بعد فنی وجود خریداری مانند امریکا برای آب سنگین ایران با آن سطح از تکنولوژی پیشرفته مهر تأییدی بر کیفیت بالای محصول آب سنگین و اثبات توانمندی علمی و فناورانه کشورمان بوده و تضمین کیفیتی برای سایر متقاضیان خرید این محصول می‌باشد.
در بعد سیاسی نیز لازم است به این موضوع اشاره کنم که چندی پیش دیوید آلبرایت در مقاله‌ای که در پایگاه تحلیلی ISIS منتشر نمود از خرید آب سنگین ایران توسط امریکا به عنوان کمک آن کشور به ایران برای ورود به بازار بین‌المللی محصولات هسته‌ای نام برده و این عمل دولت امریکا را مورد انتقاد شدید قرار داد. در واقع این دستاورد سیاسی بزرگی برای کشورمان است که کشور امریکا که در ابتدای مذاکرات برجام در پی تعطیلی کارخانه آب سنگین ایران بود حالا به عنوان متقاضی خرید این محصول مطرح است.
الف: هزینه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر چه قدر بوده است؟ با پول آن چه تعداد نیروگاه گازی می توانستیم بسازیم؟
کمالوندی: تمام پول هایی را که در طول این سالها صرف برنامه هسته‌ای کشور شده است، دکتر صالحی یکبار به صورت ارز محاسبه کردند. در طول 30 سال گذشته حدود 5 میلیارد دلار بوده است که به تنهایی همین نیروگاه بوشهر الان حدود 5 میلیارد دلار می ارزد البته زمانیکه این قرارداد را بستیم حدود 5/1 میلیارد دلار بود که معامله خوبی انجام شد. روس ها مدام به ما می‌گویند که ما ضرر کردیم اگر هم دوره ساخت طولانی شد به این دلیل بود که اروپایی‌ها همراهی نمی‌کردند چرا که ما اصرار داشتیم بخش مهمی از تجهیزات باید غربی باشد و غربی ها هم این تجهیزات را نمی فروختند.
الف: گفته می شود که ذخایر معادن اورانیوم ایران محدود و برای غنی سازی تنها کفاف چند سال را می کند. اگر این گفته صحیح است، آیا منطقی است که بر روی غنی سازی سرمایه گذاری سنگین انجام دهیم؟
کمالوندی: اگر بخواهیم ظرفیت گسترده ای در تولید سوخت و غنی‌سازی داشته باشیم باید بتوانیم به کیک زرد و اورانیوم کشورهای دیگر دست پیدا کنیم، امیدوارم با اکتشافات زمینی و هوایی بتوانیم به منابع جدید دست بیابیم ما ظرفیت اکتشاف خوبی داریم ما حتی برای وزارت نفت و صنعت و معدن نیز اکتشاف انجام می دهیم.
الف: مخاطبینی سوال کرده بودند که در مورد ترورهای دانشمندان هسته ای توضیح بدید. چرا یک دیپلمات باید اینهمه بادیگارد داشته باشد اما دانشمندان هسته ای که سرمایه ی کشور هستند محافظت نمی شوند و برای اینکه شاهد حادثه های تلخ نباشیم چه کاری باید انجام داد؟
کمالوندی: در حال حاضر ما نیروهای ویژه سطح بالا و با تجریه و آموزش دیده‌ای در این خصوص داریم که به حرفه خود بسیار وارد هستند متاسفانه در گذشته به علت عدم استفاده از این نیروها شاهد ترور ناجوانمردانه دانشمندان هسته ای کشورمان بودیم.
الف: آیا جذب نیرو در حال حاضر در سازمان دارید، چرا که افرادی هستند که در این زمینه تحصیل کرده اند اما متاسفانه بیکار هستند؟
کمالوندی: ما حدود 14 هزار نیرو داریم که اکثریت آنها جوان و شاخص هستند، یک زمانی در کشور ما تعداد دانشجویان رشته مهندسی هسته ای محدود بود اما در حال حاضر بسیار زیاد است . البته این افراد می توانند در مراکز پزشکی هسته ای و شرکت های خصوصی نیز مشغول به کار شوند. امکان جذب همه فارغ‌التحصیلان در سازمان وجود ندارد. این موضوع در رابطه با بقیه تخصص‌ها هم صادق است. مگر همه فارغ‌التحصیلان سیاسی وارد وزارت خارجه می‌شوند و یا همه فارغ‌التحصیلان حقوق وارد قوه قضاییه می‌شوند.
الف: ایا انرژی هسته ای و پافشاری بر این مساله ارزش این همه تحریم و رکود و..را داشت؟ اگر این همه ارزش دارد چرا دیگر کشورها به سمت انرژی هسته ای حتی به قیمت تحریم نمی‌روند؟ تاثیر انرژی هسته ای بر تولید ناخالص داخلی چقدر است؟
کمالوندی: انرژی هسته ای ارزش بالایی دارد، بسیاری از کشورها نمی‌توانند به این صنعت و تکنولوژی دست پیدا کنند و یا از ورود به آن واهمه دارند، اما این صنعت بسیار فاخر و استراتژیک است و برای کشور ما بسیار لازم و ضروری است. اینکه می گویند برجام برای ما چه کار کرده است، درست است که برای ما محدودیت هایی از لحاظ فنی ایجاد کرده است، اما در تولید سوخت راه‌هایی را باز کرده است.
این محدودیت ها برای ما مشکل ساز نیست چراکه در طول 15 سال همه آنها حل می‌شود. اینکه وزارت امورخارجه می‌گوید که حداقل روند تحریم ها را متوقف کرده است، درست است چراکه پیش از برجام هر شش ماه یکبار تحریم جدیدی علیه ما وضع می‌شد و نفت ما به فروش نمی‌رفت اما در حال حاضر دو میلیون و نیم بشکه نفت صادر می کنیم که بسیار مهم است. در حال حاضر در مورد بانک‌های بزرگ هم روزنه های خوبی باز شده است که البته کافی نیست که به مراتب بهتر خواهد شد بهتر است اطلاعات تکمیلی را از وزارت امورخارجه سوال فرمایید.
الف: نظام ایمنی چرا از سازمان مستقل نیست؟ چطوری می‌شود یک قسمتی که زیر مجموعه سازمان است بتواند بر ایمنی آن نظارت داشته باشد؟
کمالوندی: نظام ایمنی هسته‌ای کشور اگرچه از نظر ساختاری (چارت سازمانی) یکی از مراکز زیر مجموعه سازمان انرژی اتمی ایران است، ولی عملکرد مستقل از سازمان دارد. ریاست نظام ایمنی هسته‌ای کشور به پیشنهاد ریاست سازمان و با حکم ریاست جمهوری منصوب می‌شود. البته استقلال بیشتر مرکز نظام ایمنی در برنامه کار سازمان قرار دارد.
الف: انرژی هسته‌ای چند درصد به تولید ناخالص داخلی کمک می‌کند و ایا بعد اینکه کاملا راه بیفته می‌تواند ضرر و زیانهای ناشی از تحریم ها و ... را جبران نماید؟ ایا سودی که برای اقتصاد داره از تولید ناخالص داخلی در حال حاضر هم بیشتره؟
کمالوندی: سهم برق هسته‌ای در سبد انرژی کشور در سال 1393، 7/1 درصد و در سال 1394، 4/1 بوده است. با تلاش دست‌اندرکاران این حوزه از صنعت هسته‌ای انتظار می‌رود این مقدار در سال 1395 به 5/2 از کل تولید برق کشور بالغ گردد. البته در مقایسه با نیروگاههای سوخت فسیلی راندمان تولید انرژی توسط نیروگاههای هسته‌ای بالاتر بوده و نیروگاه بوشهر سهم بیشتری در کل انرژی تولید شده در کشور که فراتر از تولید برق است را به خود اختصاص می‌دهد. برای محاسبه سهم برق اتمی در تولید ناخالص ملی لازم است درآمد حاصل از تولید برق هسته‌ای را به رقم تولید ناخالص ملی تقسیم نماییم. البته میزان درآمد حاصل از تولید برق در مقایسه با تولید ناخالص ملی رقم کمی را به خود اختصاص می‌دهد (حدود 1 درصد). لیکن، تولید ناخالص ملی کشور حاصل تجمیع مقادیر تولید در حوزه‌های مختلف اقتصادی کشور می‌باشد.
موضوع استیفای حقوق ایران در بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تصمیمی است که در سطح بالای مسئولین کشور بویژه مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) و همچنین توسط مراجع عالی کشور از جمله مجلس شورای اسلامی، دولت، شورای‌عالی امنیت ملی و ... بر اساس تأمین مصالح و منافع کشور اتخاذ می‌شود.
سازمان انرژی اتمی ایران وظیفه پیگیری و اجرای طرح‌ها و موضوعات فنی مرتبط با این حوزه را به عهده دارد. از جمله فناوری‌های موجود در این حوزه فناوری غنی‌سازی است. برای کشوری مانند ایران که تصمیم به بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را دارد، دستیابی به فناوری تولید سوخت هسته‌ای ضامن خودکفایی کشور در صنعت نیروگاهی و تولید برق اتمی می‌باشد.
در سال‌های اخیر موضوع دستیابی جمهوری اسلامی ایران به فناوری غنی‌سازی به عنوان بهانه‌ای در خدمت دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در آمد تا از طریق آن در اقدامات خود بر علیه نظام اسلامی کشورمان بهره‌برداری نمایند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اعمال تحریم‌ها و فشارهای مختلف از جمله اقتصادی به کشور بیش از این که ناشی از دستیابی کشور به فناوری هسته‌ای باشد نتیجه دشمنی با جمهوری اسلامی ایران است. البته با حصول توافق برجام این بهانه از دست دشمنان خارج شد.
همانطور که مستحضر هستید در بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه صنعت هسته‌ای از جمله ایالات متحده و فرانسه سازمان مستقلی (در کنار وزارت انرژی یا معادل آن سازمان انرژی اتمی) برای نظارت بر ایمنی تاسیسات هسته‌ای و پرتوی وجود دارد. حتی در استاندارد های آژانس هم به این موضوع تاکید شده. از طرفی تجارب حوادثی نظیر چرنوبیل و فوکوشیما اهمیت استقلال در بازرسی و نظارت را روشن می‌سازد ( چرا که بلافاصله بعد از این حوادث شوروی و ژاپن در صدد ایجاد نظام مستقل ایمنی هسته‌ای برآمدند که متاسفانه با توجه به تبعات و خسارات وارده کمی دیر شده بود!!) باتوجه به اینکه این بیم وجود دارد که غرب و کشورهای فرصت طلب عربی نبود چنین واحد مستقلی را دستاویزی برای اعمال فشارهای مجدد بر ایران قرار دهند چرا تا کنون اقدامی برای ایجاد آن صورت نگرفته است؟ اگر اقداماتی صورت گرفته توضیح بفرمائید.
کمالوندی: همانطور که در پاسخ به سوال دیگری اشاره شد، نظام ایمنی هسته‌ای کشور اگر چه از نظر ساختاری (چارت سازمانی) یکی از مراکز زیر مجموعه سازمان انرژی اتمی می‌باشد ولی عملکرد مستقل از سازمان دارد. ریاست نظام ایمنی هسته‌ای کشور به پیشنهاد ریاست سازمان با حکم ریاست جمهوری منصوب می شود. بررسی مسیر تطور نظام‌های ایمنی هسته‌ای در کشورهای صاحب فناوری هسته‌ای نشان می‌دهد که مراکز نظام ایمنی در این کشورها ابتدا در مجموعه و ساختار اجرایی آنها شکل گرفته و بتدریج به سمت استقلال در حوزه‌های مختلف رفته‌اند. در حال حاضر در کشور ما مرکز نظام ایمنی استقلال نسبی دارد، لیکن استقلال در حوزه‌های اداری و مالی مستلزم پیش‌بینی تدابیر و تمهیدات مختلف می‌باشد که هم‌اکنون در این سازمان در دست پیگیری است.
آیا قصد برگزاری یک نمایشگاه برای نشان دادن دستاوردهای هسته‌ای کشور تا کنون را دارید؟
کمالوندی: تا کنون نمایشگاه‌های متعددی هم در داخل کشور و هم خارج از کشور به‌منظور نمایش دست‌آوردهای هسته‌ای کشورمان برگزار گردیده است و در آینده نیز این روند ادامه خواهد داشت که در فرصت مناسب اطلاع‌رسانی می‌گردد.
انرژی هسته‌ای تا کنون چه تعداد اشتعال‌زایی داشته و در آینده چه تعداد اشتعال‌زایی خواهد داشت؟ مقایسه‌ای در مورد میزان اشتغال این صنعت و صنعت خودروسازی اگر انجام دهید ممنون خواهیم شد.
کمالوندی: شاخص سنجش برخی صنایع و فناوری‌های خاص متفاوت از صنایع متداول می‌باشد. به‌عبارتی اشتغال متخصصین سطح بالا و دانشمندان در حوزه هسته‌ای با توجه به میزان تأثیرگذاری آنها در دست‌آوردهای مورد نظر و تأثیرگذاری این پیشرفت‌ها بر صنایع مختلف با شاخص‌های کمی متداول قابل ارزیابی نیست. در عین حال توجه به این نکته ضرورت دارد که در نتیجه حصول دست‌آوردهای فناورانه سطح بالا، علاوه بر ایجاد اشتغال در صنایع مختلف، از جمله پزشکی، صنعت و کشاورزی به پیشرفت جهشی این صنایع نیز کمک می‌گردد.
طی دهه پیشرو، سرمایه‌گذاری اصلی سازمان انرژی اتمی بر روی کدام مدل سانتریفیوژ قرار خواهد داشت؟ برای مقاصد صنعتی؟
کمالوندی: برنامه سال‌های آتی کشور در تحقیق و توسعه غنی‌سازی با توجه به مندرجات ضمیمه 1 برجام تهیه و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است. توسعه سانتریفیوژهای نسل IR-2، IR-2m، IR-4، IR-5، IR-6 و IR-8 در طول دهه پیش رو در دستور کار سازمان انرژی اتمی ایران قرار دارد.
الف: برنامه و فعالیت‌های فنی، علمی و اجرایی سازمان برای 10 سال آینده با توجه به رکود فعالیت‌های گذشته چیست؟ در یک سال گذشته چه فعالیت‌هایی صورت گرفته است؟
کمالوندی: علاوه بر اجرای متناسب و متقابل برجام، احداث نیروگاههای جدید اتمی و افزایش قابل توجه ظرفیت نصب شده برق اتمی در کشور؛ بازطراحی، مدرن‌سازی و تکمیل رآکتور آب سنگین اراک و بهره‌برداری از آن در کاربردهای پزشکی و صنعتی؛ تحقیق و توسعه در غنی‌سازی به منظور تولید تجاری و مقرون به صرفه سوخت هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران؛ توسعه همکاری‌های بین‌المللی با سایر کشورها اعم از دهنده و گیرنده فناوری هسته‌ای؛ تولید و عرضه آب سنگین به بازارهای بین‌المللی؛ تولید و عرضه ایزوتوپ‌های رادیواکتیو و پایدار به بازارهای بین‌المللی؛ بهره‌گیری از پرتوهای یونساز در حوزه‌های پزشکی، صنعت و کشاورزی؛ و سایر فعالیت‌های ضروری مرتبط با این صنعت در سایر حوزه‌های علمی و فناورانه کشور از جمله برنامه‌های جاری سازمان است که در طول دهه پیش رو ادامه خواهد یافت.. .
الف: با راه‌اندازی کامل هسته‌ای چه صنایعی راه خواهد افتاد و چند میلیون اشتغال ایجاد خواهد کرد؟ تاثیر اقتصادی قضیه رو بیان بفرمایید؟
کمالوندی: اصولاً صنایع هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران همانند دیگر کشورهای پیشرفته هسته‌ای با هدف تأمین اشتغال دنبال نمی‌گردد. هرچند به خودی خود افراد زیادی درگیر این صنعت می‌باشند.
یکی از ببیندگان الف سوالی پرسیده بودند مبنی براینکه با میلیاردها دلاری که در اثر تحریم از طرف ممالک خارج بر ما تحمیل شد و نیز میلیاردها دلار پولی که روسها از ما برای تکمیل نیروگاه گرفتند آیا چنین پروژهای توجیه اقتصادی دارد و اگر دارد چطور؟
کمالوندی: اطلاعات سوال‌کننده محترم در خصوص واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر مبنی بر میلیاردها دلار هزینه صحیح نیست. کلیه هزینه‌های انجام شده برای تکمیل این نیروگاه از یک و نیم میلیارد دلار تجاوز نمی‌کند. طرف روسی در تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر بیش از منافع اقتصادی اهدافی مانند کسب پرستیژ برای فناوری نیروگاه روسی را دنبال می‌کرد. در حال حاضر شرکت دولتی انرژی اتمی «روس‌اتم» از نیروگاه بوشهر به عنوان یکی از افتخارات خود در حوزه فناوری نیروگاهی یاد می‌نماید.
در خصوص توجیه اقتصادی احداث نیروگاه اتمی نیز باید گفت که با توجه به قیمت‌های روز جهان، هزینه تقریبی ساخت یک نیروگاه هسته‌ای 1000 مگاواتی مشابه نیروگاه اتمی بوشهر، حدود 5 میلیارد یورو برآورد می‌شود. هزینه کم سوخت، صرفه‌جویی در مصرف سوخت فسیلی و جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها در محیط زیست از جمله مزایای نیروگاههای هسته‌ای می‌باشد که برای کشوری مانند ایران بدلیل مشکلات زیست محیطی و برنامه توسعه صنایع پتروشیمی، نیروگاههای هسته‌ای می‌توانند جایگاه ویژه‌ای داشته باشند.
منبع: پایگاه اینترنتی الف
94110
