در ادوار اخیر همواره شاهد ناترازی مالی در سازمان تامین اجتماعی هستیم به‌نوعی که وضعیت ضریب صندوق‌های سازمان تعریفی ندارد و همین مورد نگرانی‌هایی را برای شهروندان تحت‌پوش این نهاد ایجاد کرده است. یکی از اصلی‌ترین عوامل این ناترازی‌ها به بدهی‌های دولت به سازمان تامین اجتماعی باز می‌گردد. باتوجه به اینکه در سال‌های اخیر فعالان صنفی و تحلیلگران حوزه بازنشستگی همواره در مورد ذخایر و بدهی‌های دولت به‌سازمان هشدار می‌دهند ولی با این وجود مشاهده می‌کنیم که در پرداخت این بدهی‌ها شفافیت کافی وجود ندارد.
رخی معتقدند که دولت‌ها اموال مازاد و شرکت‌های ورشکسته خود را به‌جای بدهی که بیت‌المال محسوب می‌شود به ارکان سازمان صدمه‌زده است. دخالت مستقیم دولت در امور سازمان باعث از بین رفتن آنچه سه‌جانبه‌گرایی نام داشت شده است. در ادامه این گزارش به‌تازه‌ترین واکنش‌ها به بدهی‌های دولت که باید به سازمان پرداخت کند تا ناترازی‌ها جبران شود خواهیم پرداخت. در این مورد با یکی از فعالان صنفی حوزه تامین اجتماعی هم مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم. دهقانی‌کیا در این گفت‌وگو معتقد است که سازمان باید به مسیر سه‌جانبه‌گرایی خود باز گردد. در ادامه بیشتر می‌خوانید.
بازگشت به‌مسیر سه‌جانبه‌گرایی
«علی دهقان‌کیا»، فعال صنفی و رییس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران در پاسخ به اینکه بدهی‌های دولت به‌سازمان چه چالش‌هایی را به وجود آورده به‌خبرنگار «اکونگار» می‌گوید: «طبق آخرین آمارها بدهی دولت به تامین اجتماعی به حدود یک تریلیون تومان می‌رسد. توجه داشته باشید که ارزش واقعی و روز آن ۵ تریلیون تومان است، آن هم به این دلیل که سیاست‌های کلی تامین اجتماعی به‌خصوص بند ۳ و۴، ماده ۷ قانون ساختار نظام جامع رفاه و رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری همگی بر به‌روزرسانی بدهی ها تاکید دارند. با این وجود میزان پرداخت بدهی دولت به سازمان با میزان برداشتش از خدمات تامین اجتماعی تناسب ندارد. نهاد ریاست‌جمهوری سال گشته مبلغ ۳۱۴ همت خدمات از تامین اجتماعی گرفته اما فقط ۱۳۰ همت را بازگردانده است. ما راهی نداریم جز اینکه اصلاح ساختار تامین اجتماعی مبتنی بر اصل سه‌جانبه‌گرایی را هرچه زودتر در دستور کار قرار دهیم.»
آخرین چالش‌های بودجه‌ای سازمان
«مصطفی سالاری»، مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی در نشست فعالان اقتصادی آذربایجان شرقی، گفت: «براساس قانون بودجه، سال جاری حداقل ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است، اما افزایش هزینه‌های درمان، احتمال افزایش این رقم را دارد. سازمان تامین اجتماعی برای تامین نیازهای ماهانه خود، به منابعی معادل ۱۲۵ هزار میلیارد تومان نیازمند است. ۹۰ هزار میلیارد تومان از این مبلغ صرف پرداخت مستمری مستمری‌بگیران می‌شود که به هیچ وجه نباید در پرداخت آن تأخیری ایجاد شود. بقیه منابع برای پوشش هزینه‌های درمانی ۴۷ میلیون بیمه شده در نظر گرفته شده است. کمبود منابع، مستقیماً بر کیفیت خدمات درمانی تاثیر منفی خواهد گذاشت.»
او با اشاره به کسری ماهانه ۲۵ هزار میلیارد تومانی سازمان، ادامه داد: «این کسری در پایان سال به حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. در این شرایط، پرداخت کامل سهم دولت از حق بیمه‌ها، امری حیاتی برای جلوگیری از بحران است. در برنامه هفتم توسعه، بخشی از بار مالی دولت نسبت به گذشته کاهش یافته و در لایحه بودجه، پرداخت ۱۸۵ هزار میلیارد تومان از طریق سهام و اوراق پیش‌بینی شده است که بخشی از منابع از این طریق تأمین خواهد شد. این اقدام می‌تواند در مدیریت منابع مالی تأمین اجتماعی و ارائه خدمات بهتر به جامعه نقش موثری ایفا کند؟»
سه‌جانبه‌گرایی چیست؟
سه جانبه‌گرایی در چارچوب سنت فکری گفت‌وگوی اجتماعی تبدیل به شعار سازمان بین‌المللی کار شده است و اساس اولیه آن «وجود سازماندهی نیروهای اجتماعی» است. به‌عبارت دیگر، تصمیم‌گیری در مورد مسایل مهم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی باید نتیجه گفت‌وگو و مذاکره نمایندگان کارگران و کارفرمایان با دولت باشد. موضوع سه‌جانبه‌گرایی نه‌تنها حل‌وفصل منافع متضاد و متفاوت است بلکه می‌تواند سیاست‌های ملی و قانون‌گذاری نیز باشد، در صورتی که در ایران سه جانبه‌گرایی تنها به شورای دستمزد و مسایل کار محدود است که آن هم همواره با انتقادهای زیادی همراه است.
