در پنج ماهی که از بازداشت رقیب اصلی سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه گذشته است، مقامات صدها نفر دیگر از افراد مرتبط با اپوزیسیون را نیز بازداشت کرده‌اند؛ اقدامی که منتقدان اردوغان آن را تلاشی برای تضعیف رقبای او می‌دانند.
آینده سیاسی در ابهام
به گفته بزرگ‌ترین حزب مخالف ترکیه، بیش از ۱۰۰ نفر از بازداشت‌شدگان همچنان در بازداشت به‌سر می‌برند و منتظر تحقیقات یا محاکمه‌هایی هستند که بیشتر حول اتهامات فساد در امور شهرداری می‌چرخد. روز جمعه نیز، به گزارش خبرگزاری دولتی آناتولی، ۴۲ نفر دیگر از جمله یکی از شهرداران مناطق استانبول به اتهام فساد دستگیر شدند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، این بازداشت‌ها در زمانی صورت می‌گیرد که آینده سیاسی ترکیه و اردوغان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. او که بیش از دو دهه سیاست این کشور را در دست داشته، از نظر قانونی نمی‌تواند پس از پایان سومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش در سال ۲۰۲۸ دوباره نامزد شود، اما در صورت برگزاری انتخابات زودهنگام توسط پارلمان می‌تواند بار دیگر وارد رقابت شود؛ احتمالی که بسیاری از تحلیلگران انتظار دارند او دنبال کند.
این بازداشت‌ها از سال گذشته آغاز شد، اما از ماه مارس و پس از بازداشت اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول، شتاب بیشتری گرفت. پلیس او را به اتهام فساد بازداشت کرد؛ اتهامی که او رد می‌کند. بر اساس اطلاعات نیویورک تایمز از گزارش‌های رسانه‌های ترکیه، از آن زمان تاکنون دولت دست‌کم ۳۹۰ نفر را در ارتباط با تحقیقات فساد در شهرداری استانبول و دیگر شهرهای تحت اداره اپوزیسیون بازداشت کرده است. اپوزیسیون می‌گوید افراد بازداشت‌شده شامل شهرداران کنونی و سابق، دیگر مسئولان شهری و همچنین نمایندگان شرکت‌هایی بوده‌اند که با شهرداری‌های تحت کنترل مخالفان همکاری داشته‌اند.
بزرگ‌ترین باند دزدان در تاریخ جمهوری
گرچه این بازداشت‌ها هنوز منجر به هیچ محکومیتی نشده است، اردوغان ماه گذشته در سخنرانی‌ای مدعی شد که بازرسان دولتی «بزرگ‌ترین باند دزدان در تاریخ جمهوری» را افشا کرده‌اند. رهبران اپوزیسیون این اتهامات را رد کرده و دولت اردوغان را متهم می‌کنند که قوه قضائیه را به سلاحی برای تضعیف مخالفان و ساکت کردن منتقدان تبدیل کرده است. برخی از این منتقدان حتی به دلیل مخالفت با بازداشت‌ها با پیگرد قانونی مواجه شده‌اند.
جِم ییغیت اوزوم‌اوغلو، بازیگری که نقش محمد فاتح را در مستند درام نتفلیکس «ظهور امپراتوری‌ها: عثمانی» ایفا کرده، گفت: «اعتمادم به عدالت، به قانون، و به نحوه اجرای آن از بین رفته است». او در مصاحبه‌ای توضیح داد که پلیس نیمه‌شب پس از آنکه در شبکه‌های اجتماعی از تحریم شرکت‌های وابسته به دولت حمایت کرده بود، نیمه‌شب ماه آوریل او را در خانه‌اش بازداشت کرده است. دادستان‌ها بر اساس اتهاماتی از جمله «برانگیختن نفرت در جامعه»؛ اتهامی که او آن را «مسخره» خواند، اکنون به دنبال صدور حکم زندان تا حدود هفت سال برای او هستند.
نارضایتی عمومی و ظهور امام اوغلو
حزب عدالت و توسعه اردوغان در انتخابات سراسری شهرداری‌ها در سال گذشته عملکرد ضعیفی داشت که عمدتاً ناشی از نارضایتی عمومی از تورم بالا بود. با این حال، جایگاه ژئوپلیتیکی او همچنان قدرتمند به نظر می‌رسد. جنگ داخلی سوریه با روی کار آمدن حکومتی نزدیک به ترکیه پایان یافت، کشورهای اروپایی برای مهار مهاجرت روی کمک او حساب می‌کنند، و او رابطه نزدیکی با رئیس‌جمهور ترامپ دارد؛ رابطه‌ای که در آن، وزیر خارجه ترامپ، مارکو روبیو، اخیراً به دیپلمات‌های آمریکایی دستور داده اظهارنظرهایشان درباره نحوه اجرای دموکراسی در دیگر کشورها را محدود کنند. تعداد کمی از دولت‌های غربی تاکنون به‌طور علنی درباره این بازداشت‌ها سخن گفته‌اند.
امام‌اوغلو، چهره شاخص حزب جمهوری‌خواه خلق، سه بار نامزدهای مورد حمایت اردوغان را در انتخابات شهرداری استانبول شکست داده بود و برخی نظرسنجی‌ها نشان می‌دادند که او می‌تواند در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز اردوغان را شکست دهد. بازداشت او چند روز پیش از آغاز رسمی کارزار انتخاباتی‌اش و تنها یک روز پس از آن رخ داد که دانشگاهش ناگهان مدرک کارشناسی او را باطل کرد. همین امر به‌تنهایی می‌تواند مانع از ریاست‌جمهوری او شود، چرا که طبق قانون، رئیس‌جمهور باید تحصیلات عالیه داشته باشد.
زمان‌بندی این رویدادها که پس از دیگر پرونده‌هایی که می‌توانست به‌طور موقت او را از سیاست کنار بزند رخ داد باعث شد هوادارانش دولت را به تلاش برای حذف او از رقابت متهم کنند. در مقابل، دولت ترکیه اصرار دارد که دادستان‌ها و دادگاه‌هایش مستقل عمل می‌کنند و از شهروندان خواسته است به مقامات اعتماد کرده و در تحقیقات پیش‌داوری نکنند.
یادداشت‌های بازجویی و دیگر اطلاعاتی که با رسانه‌های ترکیه در میان گذاشته شده نشان می‌دهد که بازپرس‌ها در حال پیگیری اتهاماتی از جمله رشوه، کلاهبرداری، توزیع غیرقانونی قراردادهای شهرداری و درخواست امتیاز در قبال صدور مجوزهای ساخت‌وساز هستند. نیویورک تایمز نتوانسته این جزئیات را به‌طور مستقل تأیید کند.
اردوغان در سخنرانی ماه ژوئیه خود گفت این تحقیقات عاری از انگیزه‌های سیاسی است و جرائم بزرگی را آشکار می‌کند. با ادامه موج بازداشت‌های امسال، دولت همچنین علیه منتقدان اقدام قانونی کرده است؛ اقداماتی که به گفته گروه‌های حقوق بشری آزادی بیان را محدود می‌کند.
ماه گذشته، دانشجویی به نام دوروک دوروجو در مراسم فارغ‌التحصیلی دانشگاه، مدرک خود را پاره کرد تا در اعتراض به ابطال مدرک امام‌اوغلو و آنچه «مداخله بی‌مورد دولت در دانشگاه‌های ترکیه» می‌خوانْد، صدای اعتراضش را بلند کند. او در مصاحبه‌ای گفت که همان شب پلیس در خانه‌اش او را بازداشت کرد. او افزود که در جریان تحقیقات درباره «تحریک نفرت عمومی» از سفر به خارج از کشور منع شده است. او گفت: «از نظر سرکوب، ما در دوره‌ای بسیار بد قرار داریم. همه می‌ترسند که ممکن است به خاطر یک توییت یا حتی یک شوخی در گپ روزانه با دوستان، سحرگاه از خانه‌هایشان برده شوند».
