لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در برنامه بدون تعارف صداوسیما ماجرای بدعهدی اروپاییها را در اسنپ بک را تشریح کرد.
لاریجانی در ابتدای گفتگو در پاسخ به سوال مجری صداوسیما در مورد نگرانی مردم راجع به فعال سازی اسنپ بک، گفت: اولاً باید بدانیم که این موضوع خودش چیست و بعد غربیها در این زمینه چه میکنند و چرا این کار را میکنند و ما چه اقداماتی در این زمینه انجام دادیم و همچنین در کل چه آمادگیهایی باید کشور داشته باشد.
وی افزود: اصل این که اسم آن را ماشه یا اسنپبک میگذارند، ماجرای آن این است؛ یک طرف تعهداتش را انجام نداد، طرف دیگر بتواند برگردد، برگردد یعنی چه؟ یعنی اگر ۱+۵ تعهدات خود را انجام ندادند، ما بتوانیم تمام مسیر هستهای خود را دوباره ادامه دهیم و از سر بگیریم، یعنی بتوانیم غنای بیشتر ایجاد کنیم، کارهایمان توسعه پیدا کند. اگر ما تخلف کردیم، طرف مقابل برود سر جای اول خود؛ یعنی برگردد به همان قطعنامهها.
لاریجانی ادامه داد: ما که داشتیم عمل میکردیم، امریکاییها ابتدا از این تعهد خارج شدند، پس ما عملکننده برجام بودیم، او عمل نکرد. گروه دوم چه کسانی بودند؟ اتحادیه اروپا، چون درست است که امریکاییها رفتند بیرون ولی باز ایران پایبند ماند؛ یک سال هم با وعده و وعید اینها ادامه داد، اروپاییها هیچ کار نکردند.
وی افزود: یعنی اول گفتند یک بانک کوچکی درست میکنیم، مراودات را از این طریق انجام میدهیم که بانکهای ما تحریم نشود، ولی ما با شما کار میکنیم؛ نکردند. گفتند شرکتهای ما با شما کار میکنند، یک گام برنداشتند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: بعد از یک سال ایران گفت پس ما برمیگردیم، پس ما خلاف تعهد عمل نکردیم، خلاف تعهد آنها عمل کردند. اگر بناست کسی مؤاخذه شود، آنها باید مؤاخذه شوند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: بعد از یک سال ایران گفت پس ما برمیگردیم، پس ما خلاف تعهد عمل نکردیم، خلاف تعهد آنها عمل کردند. اگر بناست کسی مؤاخذه شود، آنها باید مؤاخذه شوند.
وی افزود: حالا بعد از ۱۰ سال رسیدیم به جایی که آنها نه تنها عمل نکردند و از برجام خارج شدند، عملیات نظامی هم علیه ما انجام دادند. یعنی جنگ راه انداختند.
لاریجانی تاکید کرد: حالا سؤال این است که چه کسی باید مؤاخذه شود؟ حالا اینها آمدند گفتند، چون ما این اختیار را داریم که میتوانیم برگردیم، ما هم میخواهیم برگردیم از طریق همان قطعنامههای تحریمهای قبلی، این جفاست، چون ما که پایبند بودیم، اگر بناست شکایت کنند، ما بایست شکایت میکردیم، ولی این سوءاستفاده است از یک اپسیرون حقی که داشتند.
وی افزود: این در جاهای دیگر هم وجود دارد، یک وقتی من یکی از مسئولان عالیرتبه کشور مهم منطقه را دیدم، به او گفتم پس این مقررات بینالمللی که در سطح جهانی باید حاکم باشد، حفاظت کند از حقوق بینالملل، کجا میرود؟ گفت بحث حقوق بینالملل یک امر مزخرفی است، کسی به کسی نیست؛ لذا کاری که اینها میکنند سوءاستفاده است.
لاریجانی عنوان کرد: ما چه کردیم تا این فاصله؟ اینها آمدند در این فاصله یک ماه و خردهای؛ اولین بحثشان این بود که اگر شما با آژانس یک طراحی جدید برای همکاری کنید، ما این تقاضای اسنپبک را پس میگیریم.
وی افزود: این معنیاش این است که باید یک نظامات جدید با آژانس طراحی شود، چرا؟ چون بمباران هم کردند. تا امروز در دنیا هیچ سابقهای وجود ندارد که یک مرکز هستهای بمباران شود. این اولین بار است، در حالی که نه مدیرکل آژانس، نه شورای حکام، نه شورای امنیت تکان نخوردند، حرفی هم نزدند، خیلی جالب است.
لاریجانی تاکید کرد: همین شورای حکام که باید صیانت کند از پادمان که نباید مراکز هستهای بمباران شوند، سکوت کردند. واقعاً فیلم آن را که میدیدم، آدم خجالت میکشد. اینها چه هستند؟ یعنی برای چه میآیند در این جلسات مینشینند؟ به هر حال اینها گفتند که اگر شما یک توافق کنید، نشستیم گفتیم دو قسم دارد؛ یک قسم مناطقی از مناطق هستهای که بمباران نشده، این مطابق پادمان است، منتها دانه به دانه میتواند مورد ارزیابی قرار بگیرد، یک قسمت؛ آن است که بمباران شده است.
وی افزود: طبق مصوبه مجلس، باید با نظر شورای عالی امنیت ملی این کارها انجام شود، گفتیم این موارد را اگر شرایط امنیتی اجازه دهد، الان که نمیتوانیم، شرایط امنیتی آماده نیست. اگر شرایط امنیتی و ایمنی اجازه دهد با ملاحظاتی اجازه میدهیم بررسی شود. به هر حال یک توافقی کردند، حالا اجمالاً قابل قبول بود. همانهایی که گفته بودند اگر این توافق شود، آژانس هم قبول کند ما اسنپبک را پس میگیریم، پس نگرفتند. گفتند نه یک چیز دیگر میخواهیم.
سؤال: این را امریکاییها میگفتند یا اروپاییها؟
سؤال: این را امریکاییها میگفتند یا اروپاییها؟
لاریجانی ادامه داد: اروپاییها، امریکاییها که خارج شدند و نمیتوانند اسنپبک کنند و پشت صحنه با اینها کار میکنند. اینها سربازان آن هستند. گام بعدی هم دو سه طرح مطرح شد؛ یک طرح را روسها دادند، گفتند ما تقاضا میکنیم شش ماه عقب بیفتد، در این شش ماه اسنپبکی انجام نشود تا مجال برای مذاکرات فراهم شود.
وی افزود: به هر حال ما این را هم قبول کردیم؛ به دلیل این که ما کلاً از این که این موضوع از طریق مذاکرات حل شود، تحاشی نداریم. یا اگر مذاکرات واقعبینانه و عادلانه باشد. نه مذاکراتی از سمتی که آقا هم دیشب فرمودند از قبل نتیجه آن معلوم باشد، آن واقعاً مذاکره نیست، تحمیل است. یک مذاکرات عاقلانهای باشد، هیچ وقت ایران پرچم مذاکره را پایین نمیگذارد، گفتیم این هم عیب ندارد.
سؤال: پیشنهاد روسها را هم پذیرفتید؟
لاریجانی عنوان کرد: پذیرفتیم. یک پیشنهادی اروپاییها دادند؛ پیشنهاد اروپاییها یک شروطی هم داشت، شروط آن هم خیلی منطقی نبود. منتها یکی این بود که با آژانس به توافق برسید؛ رسیدیم. یکی دیگر این بود که مذاکره با آمریکا شود؛ جالب است که اتحادیه اروپا طرحی میدهد که شرط آن این است که با آمریکا مذاکره شود؛ این وزنها را نشان میدهد.
وی افزود: در عین حال گفتیم اگر مذاکراتی باشد با جمع ۱+۵ باز هم مانعی ندارد، این هم قبول کردند. باز یک چیز دیگر هم داشتند که در مسائل مختلف وصفش را، گفتم یکی از نکات آن هم عرض میکنم.
سؤال: یعنی مذاکرهای که آمریکاییها هم باشند پذیرفتید؟
لاریجانی ادامه داد: پذیرفتیم در جمع بقیه، اشکالی ندارد، چون قبلاً هم بود، میخواهم بگویم بهانهها را ما از دست آنها خواستیم بگیریم، میدانستیم اینها آخرش هم تن نمیدهند ولی میخواستیم بهانهای نداشته باشند. این نکتهای است که ملت ایران بدانند ما همه راهها را رفتیم برای این که اینها بهانهای نداشته باشند.
وی افزود: ما میدانستیم مذاکرات خیلی پا نخواهد گرفت یا جدی نمیخواهند بگیرند، ولی میخواستند بروند به رسانهها بگویند ما تقاضای مذاکره کردیم، اینها قبول نکردند. گفتیم مذاکره میخواهید، همانها که اسنپبک کردند؛ ۵+۱ که قبلاً هم بود بیایید مذاکره کنیم، باز هم نپذیرفتند. خودشان پیشنهاد دادند ولی نپذیرفتند.
سؤال: پیشنهاد روسها را هم نپذیرفتند؟
سؤال: پیشنهاد روسها را هم نپذیرفتند؟
لاریجانی عنوان کرد: نپذیرفتند. گفتند ما همین کاری که در شورای امنیت کردند دنبال میکنیم. بعد یک تقاضاهایی کردند که نشان میدهد؛ این همان نکتهای است که رهبری فرمودند را کاملاً نشان میدهد که هدفشان آن است.