سالهاست معاملهگران و سرمایهگذاران با دقت لحظهی وقوع هاوینگ را دنبال میکنند، چون تجربه نشان داده این رویداد اغلب شروعکنندهی چرخههای بزرگ قیمتی بوده است. از جهشهای تاریخی گرفته تا دورههای اصلاح، همه در دل همین چرخهها رخ دادهاند.
شناخت چرخه هاوینگ بیت کوین فقط از سر کنجکاوی نیست؛ برای بسیاری ابزاری استراتژیک برای درک آینده بازار محسوب میشود. در ادامه میبینیم هاوینگ چیست، چرا هر چهار سال تکرار میشود و چه اثری بر تاریخچه قیمت بیت کوین گذاشته است.
هاوینگ بیت کوین چیست؟
هاوینگ یکی از ستونهای اصلی طراحی شبکه بیت کوین است؛ رویدادی از پیشبرنامهریزیشده که در کد اولیهی ساتوشی ناکاموتو تعریف شده و موجب میشود تا بیت کوین بهتدریج و با سرعتی که کاهش پیدا میکند، وارد گردش شود. بر اساس این کد، پس از استخراج هر ۲۱۰ هزار بلاک (حدوداً هر چهار سال یکبار)، پاداشی که ماینرها برای اضافه کردن یک بلاک جدید دریافت میکنند نصف میشود.
در ابتدای راهاندازی شبکه، پاداش استخراج هر بلاک ۵۰ بیت کوین بود. در هاوینگ اول این عدد به ۲۵ کاهش یافت، سپس به ۱۲.۵ و بعد به ۶.۲۵ بیت کوین رسید. هاوینگ ۲۰۲۴ نیز این پاداش را به ۳.۱۲۵ بیت کوین رساند. این فرایند تا جایی ادامه پیدا میکند که نهایتاً سقف عرضهی کل بیت کوین به ۲۱ میلیون واحد برسد. برآوردها نشان میدهد آخرین بیت کوین حوالی سال ۲۱۴۰ استخراج خواهد شد.
هدف این سازوکار ایجاد کمیابی و شبیهسازی رفتاری است که در کالاهای فیزیکی مانند طلا دیده میشود. در بازارهای سنتی، هرچه استخراج یک منبع دشوارتر شود، ارزش آن افزایش پیدا میکند. بیت کوین نیز با کاهش تدریجی عرضه، کمیابتر میشود و این کمیابی یکی از عوامل مهم در شکلگیری ارزش آن است.
پیامدهای هاوینگ تنها محدود به جنبه فنی شبکه نیست. این رویداد از دو منظر دیگر اهمیت ویژه دارد:
- اقتصادی: کاهش عرضه به معنای ورود تعداد کمتری بیت کوین جدید به بازار است. اگر تقاضا ثابت بماند یا رشد کند، فشار خرید میتواند قیمت را بالا ببرد.
- روانی: هاوینگ توجه گستردهای از سوی رسانهها، سرمایهگذاران خرد و نهادی جلب میکند. همین انتظار جمعی باعث میشود بسیاری از افراد پیش از هاوینگ اقدام به خرید کنند و اثر آن بر بازار تقویت شود.
به همین دلیل، هاوینگ از دید بسیاری یک یک «نقطه عطف» در تاریخ بیت کوین است که هر بار آغازگر چرخههای بزرگ قیمتی بوده است. مرور هاوینگهای قبلی نشان میدهد این رویداد بارها نقطه شروع روندهای صعودی و رکوردهای تاریخی بوده و برای سرمایهگذاران به یک شاخص کلیدی در برنامهریزیهای بلندمدت تبدیل شده است. در ادامه، این چرخهها را بررسی میکنیم.
چرخه هاوینگ بیت کوین و تاریخچه قیمتی
برای درک چرخه چهار ساله بیت کوین، مرور هاوینگهای گذشته بهترین نقطه شروع است. هر بار که پاداش استخراج نصف شد، بازار وارد مرحلهای تازه شد و قیمت بیت کوین در مسیر متفاوتی قرار گرفت.
هاوینگ اول (۲۰۱۲)
اولین چرخه هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۱۲ اتفاق افتاد. در هاوینگ اول، پاداش استخراج از ۵۰ به ۲۵ بیت کوین کاهش یافت. در آن زمان بیت کوین هنوز پدیدهای ناشناخته بود، اما همین کاهش عرضه کافی بود تا طی سال بعد قیمت آن از چند دلار به بالای هزار دلار برسد. این جهش اولین بار توجه رسانهها و سرمایهگذاران عمومی را به خود جلب کرد.
هاوینگ دوم (۲۰۱۶)
در سال ۲۰۱۶، هاوینگ دوم از راه رسید تا پاداش از ۲۵ به ۱۲.۵ بیت کوین کاهش یابد. این دوره آغازگر یکی از مشهورترین صعودهای تاریخ بیت کوین شد. در سال ۲۰۱۷، قیمت از حدود ۶۰۰ دلار به نزدیکی ۲۰ هزار دلار افزایش یافت. در این دوره، ورود صرافیها و رشد بازارهای مشتقه نیز نقش مهمی در تقویت روند داشت.
هاوینگ سوم (۲۰۲۰)
در سومین هاوینگ، پاداش به ۶.۲۵ بیت کوین رسید. در ابتدا بازار واکنش محدودی نشان داد، اما با گذشت زمان، تقاضا از سوی شرکتهای بزرگ و صندوقهای سرمایهگذاری شدت گرفت. در نتیجه، در سال ۲۰۲۱ بیت کوین به رکورد تاریخی بالای ۶۰ هزار دلار رسید.
هاوینگ چهارم (۲۰۲۴)
چهارمین هاوینگ بیت کوین همین یک سال پیش، در آوریل ۲۰۲۴، رخ داد. در این رویداد پاداش استخراج بلاک از ۶.۲۵ به ۳.۱۲۵ بیت کوین کاهش پیدا کرد و عملاً چرخه جدید آغاز شد. در هفتهها و ماههای اول، بازار بیشتر درگیر نوسانهای محدود بود. خیلیها تصور میکردند تأثیر هاوینگ این بار متفاوت باشد، اما بحث اصلی میان تحلیلگران این بود که آیا الگوهای گذشته دوباره تکرار میشوند یا نه.
الگوهای تکرارشونده در چرخهها
در بیشتر موارد، ماههای بعد از چرخه هاوینگ بیت کوین با دورهای از آرامش یا نوسان محدود آغاز شده است. سپس کاهش عرضه و افزایش تقاضا شرایطی ایجاد کرده که بازار وارد فاز رشد پرشتاب شده است. این مرحله معمولاً چندین ماه طول کشیده و در نهایت منجر به ثبت اوجهای قیمتی جدید شده است.
پس از دوره صعود، بازار وارد مرحله اصلاح میشود. این اصلاح میتواند طولانی باشد و قیمت را تا درصد زیادی پایین بیاورد. همین مرحله است که به نام «بازار خرسی» شناخته میشود. در این زمان، بسیاری از تازهواردها زیان میبینند، در حالی که سرمایهگذاران باتجربه این دوره را فرصتی برای انباشت دوباره میدانند.
نقش احساسات و بازیگران جدید
چرخه هاوینگ بیت کوین فقط محصول عرضه و تقاضایی که با اعداد و روی کاغذ دیدهشود، نیست و احساسات سرمایهگذاران هم در آن نقش جدی دارند. ترس و طمع بهسرعت میتواند مسیر بازار را تغییر دهد. در سالهای اخیر، حضور سرمایهگذاران نهادی نیز این چرخهها را پیچیدهتر کرده است. حجم سرمایهای که این نهادها جابهجا میکنند، بسیار بیشتر از سرمایهگذاران خرد است و همین موضوع میتواند شدت و سرعت حرکت چرخهها را افزایش دهد.
به همین دلیل، چرخهها اگرچه در ظاهر ساده و تکرارشونده به نظر میرسند، اما در عمل تحت تأثیر مجموعهای از عوامل اقتصادی، روانی و نهادی قرار دارند که در بخش پیشین هم به آن اشاره شد.
هاوینگ بعدی؛ چه انتظاری میتوان داشت؟
همانطور که اشاره شد، چهارمین هاوینگ بیت کوین در آوریل ۲۰۲۴ رخ داد. حالا بازار در ابتدای چرخه چهارم قرار دارد ولی همچنان نگاهها به هاوینگ بعدی در سال ۲۰۲۸ دوخته شده است. رویدادی که پاداش را به ۱.۵۶۲۵ بیت کوین کاهش خواهد داد.
پرسش اصلی این است که پنجمین هاوینگ چه اثری بر بازار خواهد گذاشت. با توجه چرخههای پیشین، معمولاً یک تا دو سال پس از هاوینگ، بیت کوین وارد دورهای صعودی شده و اوجهای تاریخی تازهای ثبت کرده است. اگر این الگو تکرار شود، ممکن است هاوینگ ۲۰۲۸ هم زمینهساز جهشهای جدید باشد.
البته شرایط امروز با سالهای گذشته تفاوت دارد. حضور بازیگرانی مثل سرمایهگذاران نهادی، صندوقهای ETF بیت کوین و قوانین سختگیرانهتر میتواند واکنش بازار را تغییر دهد. برخی معتقدند بلوغ بیشتر بازار به معنی نوسان کمتر خواهد بود، در حالی که عدهای هنوز انتظار جهشهای شدید قیمتی دارند.
با همهی این اختلاف نظرها، یک نکته قطعی است: هاوینگ همچنان یکی از قدرتمندترین محرکهای اقتصادی و روانی در بازار بیت کوین باقی میماند. کاهش عرضه، فشار خرید ایجاد میکند و همین موضوع چرخه ۲۰۲۸ را به یکی از مهمترین رویدادهای پیشروی سرمایهگذاران تبدیل کرده است.
جمعبندی
تاریخ نشان داده که چرخه هاوینگ بیت کوین نقش پررنگی در مسیر قیمتی این ارز دیجیتال داشته است. هر چهار سال یکبار، با نصف شدن پاداش استخراج، عرضه کاهش یافته و همین تغییر ساده زمینهساز جهشهای بزرگ یا اصلاحهای طولانی شده است. هاوینگ به یکی از شاخصهای اصلی تحلیل بازار تبدیل شده و سرمایهگذاران رمزارزها آن را نشانه مهمی در برنامهریزیهای خود در نظر میگیرند.
اگر به آینده بیت کوین علاقه دارید، دنبال کردن زمانبندی هاوینگها و بررسی تأثیر آنها بر بازار میتواند به شما کمک کند دید روشنتری داشته باشید. هیچ روشی نمیتواند آینده را دقیق پیشبینی کند، اما شناخت چرخهها ابزاری ارزشمند برای تصمیمگیری آگاهانه است.
برای اینکه از فرصتهای بعدی جا نمانید، پیگیر اخبار و تحلیلهای مربوط به هاوینگ باشید و استراتژی سرمایهگذاری خود را با توجه به این چرخهها طراحی کنید.
